ମେ’ 31ରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲା ଦୁଇ ତେଲୁଗୁ ଟିଭି ଚ୍ୟାନେଲ ବିରୋଧରେ ଦେଶଦ୍ରୋହ ମାମଲା । ଦେଶଦ୍ରୋହକୁ ନେଇ ନ୍ୟୁଜ ଚ୍ୟାନେଲ ବିରୋଧରେ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ବିରୋଧରେ ରୋକ ଲଗାଇଥିଲେ ସର୍ବୋଚ୍ଚକୋର୍ଟ । ଟିଭି ଚ୍ୟାନେଲ ଅନୁଯାୟୀ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ବିରୋଧରେ କିଛି ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ତଥ୍ୟ ଥିବାରୁ ଗଣମାଧ୍ୟମର ସ୍ବାଧୀନତାକୁ ଅଡୁଆରେ ପକାଇବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରାଯାଇଥିଲା । ତେବେ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ ଦେଶଦ୍ରୋହର ମାମଲା ରୁଜୁ ହୋଇଛି । ସେପଟେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ କହିଛନ୍ତି ଦେଶଦ୍ରୋହର ସୀମା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିବାର ସମୟ ଆସିଛି ।
ଦେଶଦ୍ରୋହ ମାମଲା କଣ ?
ଭାରତୀୟ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ସଂହିତା (Indian Penal Code, IPC)ର ଧାରା 124 (A) ରେ ଦେଶଦ୍ରୋହର ସଜ୍ଞା ଅନୁଯାୟୀ, ଯଦି କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ସରକାର ବିରୋଧରେ ଲେଖନ୍ତି କିମ୍ବା କଥାବାର୍ତ୍ତା କରନ୍ତି, ଜାତୀୟ ପ୍ରତୀକଗୁଡିକର ଅପମାନ କରିବା ସହ ସମ୍ବିଧାନକୁ ଅସମ୍ମାନ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରନ୍ତି ତାହେଲେ ତାଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଆଇପିସିର ଧାରା 124 (A) ଅନୁଯାୟୀ ଦେଶଦ୍ରୋହ ମାମଲା ପଞ୍ଜୀକୃତ ହୋଇପାରିବ । ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଯଦି ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଅଜାଣତରେ ଏକ ଦେଶ ବିରୋଧୀ ସଂଗଠନ ସହ ସମ୍ପର୍କ ରଖନ୍ତି କିମ୍ବା କୌଣସି ପ୍ରକାରେ ସହଯୋଗ କରନ୍ତି, ତେବେ ସେ ମଧ୍ୟ ଦେଶଦ୍ରୋହ ପରିସରକୁ ଆସନ୍ତି ।
1962 ମସିହାରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ଦେଇଥିଲେ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ନିଷ୍ପତ୍ତି
1962 ମସିହାରେ କେଦାରନାଥ ବନାମ ବିହାର ସରକାର ମାମଲାରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ଏକ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ରାୟ ଦେଇଥିଲେ । କୋର୍ଟ କହିଥିଲେ ଯେ ସରକାରଙ୍କୁ ସମାଲୋଚନା କରିବା କିମ୍ବା ପ୍ରଶାସନ ଉପରେ ମନ୍ତବ୍ୟ ଦେବା ଦେଶଦ୍ରୋହ ମାମଲା ନୁହେଁ। ଦେଶଦ୍ରୋହ ମାମଲା ସେବେ ହେବ ଯେବେ କୌଣସି ବିବୃତ୍ତି ଏଭଳି ହୁଏ ଯେଉଁଥିରେ ହିଂସା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଭାବନା ଥିବ କିମ୍ବା ହିଂସା ବୃଦ୍ଧି କରିବାର ତତ୍ତ୍ବ ସାମିଲ ଥିବ ।
ଜୁନ୍ 2020ରେ ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶରରେ ବିନୋଦ ଦୁଆଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଏତଲା ଦାଏର କରାଯାଇଥିଲା । ଦୁଆ ନିଜ ୟୁଟ୍ୟୁବ୍ ଚ୍ୟାନେଲରେ ବିନା ପ୍ରସ୍ତୁତିରେ ଲକଡାଉନ ଲଗାଯିବାକୁ ନେଇ ଏକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ କରିଥିଲେ । ଏହି ମାମଲାର ଶୁଣାଣି ବେଳେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ତାଙ୍କ ଗିରଫଦାରୀ ଉପରେ ରୋକ ଲଗାଇଦେଇଥିଲେ । ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ଜଷ୍ଟିସ ୟୁ ୟୁ ଲଳିତ ଏବଂ ଭିନୀତ ସରଣଙ୍କ ଏକ ବେଞ୍ଚ 1962 ମସିହାରେ କେଦାରନାଥ ସିଂହ ବନାମ ବିହାର ମାମଲାରେ ଆସିଥିବା ରାୟର ଉଦାହରଣ ଦେଇଥିଲେ । ସେହି ରାୟରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ କୌଣସି ବୈଧ କାରଣ ନଥାଇ ନାଗରିକଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଆଇପିସି 124 (A) (ଦେଶଦ୍ରୋହ) ମାମଲା ଦାଏର କରିବା ଭୁଲ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି ।
ଦେଶଦ୍ରୋହର ନିୟମର ବ୍ୟାଖ୍ୟା
ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନ ଧାରା 141ରେ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି ଯେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଘୋଷିତ ଆଇନ ଭାରତର ସମସ୍ତ କୋର୍ଟ ପାଇଁ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ହେବ। ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ଏହି ଆଇନର ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରିସାରିବା ପରେ ଏହା ସାମ୍ବାଦିକ, ମିଡିଆ ହାଉସ ଏବଂ ଟ୍ବିଟର ତଥା ସମସ୍ତ ନାଗରିକ, ପୋଲିସ ପାଇଁ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ। ପ୍ରତ୍ୟେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏକ ନୂତନ ବ୍ୟାଖ୍ୟା ଆବଶ୍ୟକ ନାହିଁ, ନଚେତ୍ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଅସୀମ ହୋଇଯିବ । ପ୍ରକୃତ ପ୍ରସଙ୍ଗ ହେଉଛି କିଛି କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ ଆଇନ ପାଳନ କରିବାରେ ବିଫଳ ହେଉଛନ୍ତି।
କେଦାର ନାଥ ସିଂ ମାମଲାରେ, ଜଣେ ନାଗରିକ ସରକାର କିମ୍ବା ତାଙ୍କ ପଦକ୍ଷେପ ବିଷୟରେ ଯାହା ପସନ୍ଦ କରନ୍ତି ତାହା କହିବାର କିମ୍ବା ଲେଖିବାର ଅଧିକାର ରହିଛି । ଆଉ ଏହି ଅଧିକାର ସେପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହିଛି, ଯେପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେ ସରକାର ବିରୋଧରେ ହିଂସା କରିବାକୁ ଲୋକଙ୍କୁ ଉସକାଉନାହାନ୍ତି । ଏହା ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରାଯାଇଥିଲା ଯେ ଯେତେବେଳେ ଲିଖିତ କିମ୍ବା କଥିତ ଶବ୍ଦରେ ବିଶୃଙ୍ଖଳା ସୃଷ୍ଟି କରିବା କିମ୍ବା ଆଇନ ଶୃଙ୍ଖଳାକୁ ଉଲ୍ଲଂଘନ କରିବାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥାଏ, ସେତେବେଳେ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ ହୁଏ ଏବଂ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ସ୍ବାର୍ଥ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକଳାପକୁ ରୋକାଯାଇଥାଏ ।