ଅକ୍ସଫୋର୍ଡ-ଆସ୍ତ୍ରାଜେନେକା ହେଉଛି ଏକ କୋଭିଡ-19 ଟିକା ଯାହାର ଏକ ସଂସ୍କରଣ ଭାରତରେ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଛି । ଶିମ୍ପାଜିର ପୁପରୁ ବାହାରୁଥିବା ଆଡେନୋଭାଇରସ ବ୍ୟବହାର କରି ଏହା ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥାଏ। ଜେନେଟିକ ସ୍ତରରେ ଏହାର ଏପରି ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇଥାଏ ଯେ ଏହା ମଣିଷ ଦେହରେ ବଢିବା ଅସମ୍ଭବ ହୋଇଥାଏ । ବର୍ତ୍ତମାନ କୋଭିଡ-19 ଟିକା ଆସ୍ତ୍ରାଜେନେକା ଭାବେ ପରିଚିତ ଏହାକୁ ପୂର୍ବରୁ AZD1222 କୁହାଯାଉଥିଲା ।
AZD1222କୁ ଅକ୍ସଫୋର୍ଡ ବିଶ୍ବବିଦ୍ୟାଳୟ ଏବଂ ଏହାର ସହଯୋଗୀ କମ୍ପାନି ଭ୍ୟାକ୍ସିଟେକ୍ ମିଳିତ ଭାବେ ଆବିଷ୍କାର କରିଥିଲେ । ଭାଇରାଲ ଭେକ୍ଟର ଆଧାରରେ ଶିମ୍ପାଞ୍ଜି ଦେହରେ ଛଡାଯାଇଥିବା ଏକ ସାଧାରଣ ଥଣ୍ଡା ଭାଇରସ (ଆଡେନୋଭାଇରସ)ର ଏକ ପ୍ରତିକୃତି ଟିକାରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ କି SARS-CoV-2 ଭାଇରସ ସ୍ପାଇକ୍ ପ୍ରୋଟିନର ଜେନେଟିକ୍ ସାମଗ୍ରୀ କ୍ଷମତା ରହିଛି ।
ଏହି ଟିକା ନେବା ପରେ ଶରୀରରେ ସର୍ଫେସ ସ୍ପାଇକ ପ୍ରୋଟିନ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥାଏ ଯାହାକି ପ୍ରତିରୋଧକ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ବଢାଇଥାଏ । ଯାହାକି ପରେ ଯଦି SARS-CoV-2 ଜୀବାଣୁ ଶରୀରକୁ ଆକ୍ରମଣ କରେ ତାହାକୁ ଶରୀରରେ ବଢିଥିବା ଇମ୍ୟୁନ ସିଷ୍ଟମ ଦୁର୍ବଳ କରିଦିଏ ।
ତେବେ ଏହି ଟିକାକୁ ବ୍ୟବହାର ପାଇଁ ଛଅଟି ମହାଦେଶର 70ରୁ ଅଧିକ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ କେବଳ ଜରୁରୀ ପରିସ୍ଥିତିରେ ବ୍ୟବହାର ଏବଂ ଏହାର ମାର୍କେଟିଂ ପାଇଁ ସର୍ତ୍ତମୂଳକ ଅନୁମତି ଦିଆଯାଇଥିଲା । ଏବେ ବିଶ୍ବର ସର୍ବାଧିକ ପରିମାଣ ଅକ୍ସଫୋର୍ଡ-ଆସ୍ତ୍ରାଜେନେକା କୋଭିଡ-19 ଟିକା ନିର୍ମାଣ କରୁଛି ଭାରତର ସେରମ୍ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ (ଏସଆଇଆଇ) । ଭାରତରେ ଏହି ଟିକାର ନାମ ରଖାଯାଇଛି 'କୋଭିସିଲଡ' ।