ଦେବୀ କାମାକ୍ଷାଙ୍କ ପୀଠ କାମାକ୍ଷା ମନ୍ଦିର ଏକ ଆଦିଶକ୍ତି ପୀଠ । ସାରା ବିଶ୍ବର ଭକ୍ତ, ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ, ତନ୍ତ୍ର ସାଧକଙ୍କୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରିଥାଏ ଏହି ମନ୍ଦିର । ଉତ୍ତରପୂର୍ବ ଭାରତରେ ଯେତେବେଳେ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଓ ଧାର୍ମିକ ସ୍ଥଳ କଥା ଆସେ ତେବେ ଆସାମର କାମାକ୍ଷା ମନ୍ଦିର ତାଲିକାରେ ପ୍ରଥମ ସ୍ଥାନରେ ରହିବ । ଏହା ଦେଶର ମହାନ ଧାର୍ମିକସ୍ଥଳ ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟଏ ।
ଏହି ମନ୍ଦିରରେ ବି ଲୁଚିଛି ଅନେକ କାହାଣୀ ଅନେକ କଥା ଆଉ ରହସ୍ୟ । ତେବେ ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା କାମାକ୍ଷା ଦେବୀଙ୍କ ଏହି ପ୍ରସିଦ୍ଧ ମନ୍ଦିର ବିଷୟରେ କିଛି ଅଜଣା କଥା ।
1- କାମାକ୍ଷା ସର୍ବପୂରାତନ ଶକ୍ତିପୀଠମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ
ମନ୍ଦିର କେବେ ଓ କେମିତି ସୃଷ୍ଟି ହେଲା ସେନେଇ କୌଣସି ଅଧିକ ତଥ୍ୟ ନାହିଁ । ତେବେ ଆହ୍ଲାବାଦରେ ରାଜା ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ଲେଖାରୁ ମନ୍ଦିର ସନ୍ଦର୍ଭରେ ଜଣାପଡ଼େ ।
2- କାମାକ୍ଷା ହେଉଛି ଉତ୍ପତି ବା ବଂଶବୃଦ୍ଧିର ପ୍ରତୀକ
ପୌରାଣିକ କଥା ଅନୁସାରେ ମନ୍ଦିର ବଂଶବୃଦ୍ଧିର ଶକ୍ତିର ପ୍ରତୀକ ଯାହା କି ସବୁ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପାଖରେ ରହିଥାଏ । ବିଶ୍ବାସ ରହିଛି ଯେ ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କୁ ଶାନ୍ତ କରିବା ପାଇଁ ଯେତେବେଳେ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁ ତାଙ୍କ ସୁଦର୍ଶନ ଚକ୍ରରେ ମାତା ସତୀଙ୍କ ଶରୀରକୁ ଖଣ୍ଡ ବିଖଣ୍ଡିତ କରିଥିଲେ ସତୀଙ୍କର ଯୋନୀ ଓ ଗର୍ଭ ଏଠାରେ ପଡ଼ିଥିଲା । ଦେବୀଙ୍କର ଏହି ଦୁଇ ଅଂଶ ଏକ ନୂତନ ଜୀବନ ସୃଷ୍ଟି କରିବାର ଶକ୍ତିର ପ୍ରତୀକ ବୋଲି ମନେ କରାଯାଏ ଯାହା ସମସ୍ତ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପାଖରେ ରହିଥାଏ । ପୁରାଣରେ ଏହା ମଧ୍ୟ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି ଯେ ଦେବୀ ସତୀ ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କ ସହ ନିଜର ଅନ୍ତରଙ୍ଗ ମୁହୂର୍ତ୍ତ ସବୁ ଏଠାରେ ବିତାଇଥିଲେ । ତାହା ମଧ୍ୟ ବଂଶବୃଦ୍ଧିକୁ ସଙ୍କେତ ଦେଇଥାଏ ।
3- ବର୍ତ୍ତମାନର ମନ୍ଦିର ଜଣେ ରାଜା ନିର୍ମାଣ କରାଇଥିଲେ