2018ରେ ରଚିତ ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ‘ଆଇଡେଣ୍ଟିଟି’ରେ ଫ୍ରାନ୍ସିସ ଫୁକୁୟାମା ଯୁକ୍ତି ଦର୍ଶାଇଛନ୍ତି ଯେ, ‘ରିପବ୍ଲିକାନ୍ଙ୍କୁ ଆମେରିକୀୟମାନେ ଭୋଟ ଦେବାର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ହେଉଛି ଯେ ପ୍ରବାସନ ଦ୍ବାରା ବର୍ଗ ଓ ବର୍ଣ୍ଣ ବହୁ ମାତ୍ରାରେ ସ୍ଥାନଚ୍ୟୁତ ହୋଇଛି” । ଏ ସଂପର୍କରେ ସେ ରାଜନୀତି ବିଜ୍ଞାନୀ ହାଜନଲ ଏବଂ ଆବରାଜାନୋଙ୍କ ଦ୍ବାରା ପ୍ରଦତ୍ତ ତଥ୍ୟ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ । “ମୁଖ୍ୟତଃ 1960 ଦଶକର ନାଗରିକ ଅଧିକାର ଆନ୍ଦୋଳନ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ, ଆଫ୍ରିକୀୟ-ଆମେରିକୀୟମାନଙ୍କୁ ଡେମୋକ୍ରାଟିକ୍ ପାର୍ଟିରେ ସାମିଲ କରାଯିବା କାରଣରୁ ହିଁ ଦକ୍ଷିଣର ନାଗରିକମାନେ ରିପବ୍ଲିକାନ୍ ପାର୍ଟିରେ ସାମିଲ ହେବାକୁ ଆଗଭର ହୋଇଥିଲେ; ଆଜିକାଲି ପ୍ରବାସନ ହିଁ ଅନୁରୂପ ଭୂମିକା ନିର୍ବାହ କରୁଛି । ଡୋନାଲ୍ଡ ଟ୍ରମ୍ପ୍ଙ୍କ ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରଚାରର କେନ୍ଦ୍ରରେ ରହିଥିଲା ମେକ୍ସିକୋ ନିବାସୀ ଏବଂ ମୁସଲମାନ ପ୍ରବାସୀଙ୍କ ପ୍ରତି ବିରୋଧ ଭାବ ଏବଂ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପଦବୀ ହାସଲ କରିଥିଲେ ।” ଫୁକୁୟାମା ତାଙ୍କ ବହିରେ ଲେଖିଛନ୍ତି । ଆଜି, ଟ୍ରମ୍ପ ପୁଣି ଆଗାମୀ ନଭେମ୍ବର ନିର୍ବାଚନରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ରୂପେ ନିର୍ବାଚିତ ହେବା ଲାଗି ଚାହୁଁଥିବା ବେଳେ ଉଭୟ ପ୍ରବାସନ ଏବଂ ବର୍ଣ୍ଣବାଦ ପ୍ରସଙ୍ଗ ନିର୍ବାଚନୀ ବିତର୍କର କେନ୍ଦ୍ରସ୍ଥଳରେ ସ୍ଥାନ ପାଇଛି ।
ରିପବ୍ଲିକାନ ନ୍ୟାସନାଲ କନ୍ଭେନ୍ସନର ପ୍ରଥମ ରାତିରେ, ମିଳିତ ଜାତିସଂଘରେ ଆମେରିକାର ପୂର୍ବତନ ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତ ଏବଂ ସାଉଥ୍ କାରୋଲିନାର ପୂର୍ବତନ ଗଭର୍ଣ୍ଣର ନିକ୍କି ହାଲେ ହିଁ ପ୍ରଥମ କୃଷ୍ଣକାୟ ଉପ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପ୍ରାର୍ଥୀ କମଲା ହାରିସଙ୍କ ସହ ତାଳ ମିଳାଇଥିଲେ । ଉଭୟ ହାଲେ ଏବଂ ହାରିସ୍ ପ୍ରବାସୀ ପିତାମାତାଙ୍କ ଔରସରୁ ଜନ୍ମ ନେଇଛନ୍ତି ଏବଂ ମୂଳ ଭାରତୀୟ ବଂଶ ସହ ସଂପୃକ୍ତ । ତାଙ୍କ ବାପା ମୁଣ୍ଡରେ ପଗଡ଼ି ବାନ୍ଧୁଥିଲେ ଏବଂ ମାଆ ଶାଢ଼ି ପିନ୍ଧୁଥିଲେ ବୋଲି ସେଠାରେ ଉପସ୍ଥିତ ପ୍ରତିନିଧିମାନଙ୍କୁ ସ୍ମରଣ କରାଇ ଦେଇ ହାଲେ କହିଥିଲେ, “ଆମେରିକାରେ ବର୍ଣ୍ଣ ବିଦ୍ବେଷ ଭାବନା ରହିଛି ବୋଲି କହିବା ଅଧିକାଂଶ ଡେମୋକ୍ରାଟିକ ପାର୍ଟି ସଦସ୍ୟଙ୍କ ପାଇଁ ଆଜିକାଲି ସ୍ବଭାବସୁଲଭ ଢଙ୍ଗରେ ପରିଣତ ହେଲାଣି । ଏହା ପୂରା ମିଛକଥା । ଆମେରିକା ଏକ ବର୍ଣ୍ଣ ବିଦ୍ବେଷ ଭାବନା ସଂପନ୍ନ ଦେଶ ନୁହେଁ । ଏହା ମୋର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ କଥା । ମୁଁ ଜଣେ ପ୍ରବାସୀ ଭାରତୀୟଙ୍କର ଝିଅ ଭାବରେ ଗର୍ବ କରେ ।” ହାଲେ ଆହୁରି କହିଲେ, “ଆମେରିକାର କାହାଣୀ ହେଉଛି କାର୍ଯ୍ୟ ସଂପାଦନର ଏକ ପ୍ରଗତିଶୀଳ ଧାରା । ଏବେ ପ୍ରଗତିର ସେହି ଧାରା ଭିତ୍ତିରେ ଆମେରିକାକୁ ଗଢ଼ି ତୋଳିବାର ସମୟ ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟେକଙ୍କ ପାଇଁ ଆମେରିକାକୁ ଅଧିକ ମୁକ୍ତ, ନିରପେକ୍ଷ ଏବଂ ଉତ୍ତମ କରିବାକୁ ହେବ । ଏହି କାରଣରୁ ହିଁ ଆମେରିକାରେ ଘଟୁଥିବା ଦଙ୍ଗା ଓ ଭଙ୍ଗାରୁଜା ପ୍ରତି ଡେମୋକ୍ରାଟିକ୍ ପାର୍ଟି ଆଖି ବୁଜି ଦେବା ଦୁଃଖଦାୟକ ମନେହୁଏ ।”
ତା’ହେଲେ ସତରେ କ’ଣ ଆମେରିକା ବର୍ଣ୍ଣବାଦୀ ? ଏବଂ ପ୍ରକ୍ରିୟାବଦ୍ଧ ବର୍ଣ୍ଣବାଦ କ’ଣ 2020ର ରାଜନୈତିକ ବ୍ୟାଖ୍ୟାନର ରୂପରେଖ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରୁଛି ? ‘ଯୁଦ୍ଧକ୍ଷେତ୍ର ଆମେରିକା 2020’ର ଦ୍ବିତୀୟ ଅଧ୍ୟାୟରେ, ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ଦୁଇ ଜଣ ବିଶିଷ୍ଟ ଆଲୋଚକଙ୍କ ସହିତ ବର୍ଣ୍ଣବାଦ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଆଲୋଚନା କରିଛନ୍ତି ବରିଷ୍ଠ ସାମ୍ବାଦିକ ସ୍ମିତା ଶର୍ମା । ସମାଜ ବିଜ୍ଞାନ ପ୍ରାଧ୍ୟାପକ, ଘୃଣାଭିତ୍ତିକ ଅପରାଧ ଗବେଷକ ଏବଂ ଔପନ୍ୟାସିକ ଡକ୍ଟର ରାଣ୍ଡାଲ ବ୍ଲାଜାକ୍ କହନ୍ତି ଯେ, ବର୍ଣ୍ଣବାଦ ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ କେନ୍ଦ୍ର କରି ଆମେରିକାରେ ଏକ ଜାତୀୟ ଅନ୍ତଃସ୍ରୋତ ପ୍ରବାହିତ ହେଉଛି । ଅତୀତରେ ଶ୍ବେତାଙ୍ଗମାନଙ୍କର ଆଧିପତ୍ୟ ରହିଥିବା ଓରେଗନ୍ର ପୋର୍ଟଲ୍ୟାଣ୍ଡରୁ ବାର୍ତ୍ତାଳାପ କରି ଡକ୍ଟର ବ୍ଲାଜାକ୍ କହିଲେ, “ଆମେରିକାରେ ବଂଶବାଦର ମୁକାବିଲା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଆମେ ସେତେ ସଫଳ ହୋଇନାହୁଁ । ଶହ ଶହ ବର୍ଷ ଧରି ଗଢ଼ି ଉଠିଥିବା ଅନୁଷ୍ଠାନ ଭିତ୍ତିକ ବର୍ଣ୍ଣବାଦ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ଦିଗରେ କୌଣସି ଉଦ୍ୟମ ହୋଇନାହିଁ । ତେଣୁ ବୋଧହୁଏ, 2020ରେ ଏ ସଂପର୍କରେ ବାର୍ତ୍ତାଳାପ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି ଏବଂ ଏଥିରେ ହୁଏତ ବିଶ୍ବ ମହାମାରୀ ଏକ ଭୂମିକା ନିର୍ବାହ କରିଛି । କିନ୍ତୁ ଏହି ବାର୍ତ୍ତାଳାପର ପୁରୋଭାଗରେ ରହିଥିବା ବର୍ଣ୍ଣବାଦ ଏବେ ବି ଏଠାରେ ସଂଘଟିତ ହେଉଛି । ଏବଂ ଆମେ ବାସ୍ତବରେ କିଭଳି ଏହାର ମୁକାବିଲା କରୁଛୁ, ତାହା ଦେଖିବାକୁ ଚାହୁଁଥିବା ଶ୍ବେତାଙ୍ଗ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଏହା ସଂଘଟିତ ହେଉଛି ।” ଆମେରିକାରେ ବର୍ଣ୍ଣବିଦ୍ବେଷ ନାହିଁ ବୋଲି ନିକ୍କି ହାଲେ ଯୁକ୍ତି କରୁଥିବା ସମୟରେ ଉଇସ୍କନ୍ସିନ୍ ଅନ୍ତର୍ଗତ କେନୋଶାର ବିଭିନ୍ନ ରାସ୍ତାରେ ଦଙ୍ଗା ଓ ହିଂସାକାଣ୍ଡକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରିତ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ‘ନ୍ୟାସନାଲ ସିକ୍ୟୁରିଟି ଗାର୍ଡ’ମାନେ ପଇଁତରା ମାରୁଥିଲେ ।
ଜାକବ୍ ବ୍ଲେକ୍ ନାମକ ଜଣେ 29 ବର୍ଷୀୟ କୃଷ୍ଣକାୟ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ତାଙ୍କର ତିନି ସନ୍ତାନଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରେ ଶ୍ବେତାଙ୍ଗ ପୋଲିସ ଅଧିକାରୀମାନେ ଗୁଳି କରିବା ଘଟଣାରୁ ଏହି ଅଶାନ୍ତିର ସୂତ୍ରପାତ ହୋଇଥିଲା । ପରେ ସଂପୃକ୍ତ ଶ୍ବେତାଙ୍ଗ ପୋଲିସ ଅଧିକାରୀମାନଙ୍କୁ ପ୍ରାଶାସନିକ କାରଣରୁ ଛୁଟିରେ ପଠାଇ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ଗୁଳିମାଡ଼ ସତ୍ତ୍ବେ ବ୍ଲେକ୍ଙ୍କ ଜୀବନ ରକ୍ଷା ହୋଇଯାଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ତିନି ମାସ ତଳେ ମିନିପୋଲିସରେ ଜଣେ ଶ୍ବେତାଙ୍ଗ ପୋଲିସ ଅଧିକାରୀ, ଜର୍ଜ୍ ଫ୍ଲଏଡ୍ ନାମକ ଜଣେ କୃଷ୍ଣକାୟ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଶ୍ବାସରୁଦ୍ଧ କରି ହତ୍ୟା କରିବା ଘଟଣା ପରେ ସାରା ଦେଶରେ ବ୍ୟାପିଥିବା ‘ବ୍ଲାକ୍ଲାଇଭ୍ସମ୍ୟାଟର’ ବା ‘କୃଷ୍ଣକାୟଙ୍କ ଜୀବନ ଅର୍ଥପୂର୍ଣ୍ଣ’ ଶୀର୍ଷକ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ପୁଣି ନୂତନ ଶକ୍ତି ସଂଚାରିତ ହୋଇଥିଲା । ଅତୀତରେ ଅନେକ ନିର୍ବାଚନ ପୂର୍ବର ପ୍ରଚାର ଶୃଙ୍ଖଳରେ ରାଜନୈତିକ ଆଲୋଚନାର ଏକ ଅଂଶ ଭାବେ ବର୍ଣ୍ଣବାଦ ଏବଂ କୃଷ୍ଣକାୟଙ୍କ ହତ୍ୟା ପ୍ରସଙ୍ଗ ସ୍ଥାନ ପାଇସାରିଛି । କିନ୍ତୁ, ‘ରିଲିଜିଅସ୍ ଫ୍ରିଡମ୍ ଇନ୍ଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍ ଆଣ୍ଡ ଉଇଲ୍ସନ ସେଣ୍ଟର’ର ଜଣେ ବରିଷ୍ଠ ଗବେଷକ ଫରାହନାଜ ଇସ୍ପାହାନି ଯୁକ୍ତି କରନ୍ତି ଯେ, ଏଥର ଏହା ଏକ ପ୍ରକ୍ରିୟାବଦ୍ଧ ବର୍ଣ୍ଣବାଦ ଉପରେ ଜାତୀୟ ଆଲୋଚନାର ବିଷୟବସ୍ତୁ । ୱାଶିଂଟନ ଡିସିରୁ କଥାବାର୍ତ୍ତାରେ ଯୋଗ ଦେଇ ସୁଶ୍ରୀ ଇସ୍ପାହାନି କହିଲେ, “ଯେଉଁ ବର୍ଣ୍ଣବାଦ ସଂପର୍କରେ ଆମେ ଆଲୋଚନା କରୁଛୁ ତାହା ପଛରେ ରହିଯାଇଛି । ତାହା ସମ୍ବିଧାନ ହେଉ କି, କ୍ରୀତଦାସ ପ୍ରଥା କିମ୍ବା ନାଗରିକ ଅଧିକାର ପାଇଁ ଆନ୍ଦୋଳନ କିମ୍ବା ମାର୍ଟିନ୍ ଲୁଥର କିଙ୍ଗ । ଏହା ଠିକ୍ ନୁହେଁ ଯେ ଆମେରିକାରେ ଆମେ କେବେହେଲେ ବର୍ଣ୍ଣ ବିଷୟରେ କଥାବାର୍ତ୍ତା କରିନାହୁଁ । ଏବଂ ଏ ସଂପର୍କରେ ଗମ୍ଭୀରତାର ସହ ଆଲୋଚନା କରିନାହୁଁ । ଏବଂ ଏହା ବି ନୁହେଁ ଯେ ଆଗରୁ ଅନେକ ଅନେକ ଲୋକଙ୍କୁ ପୋଲିସ ଗୁଳିମାଡ଼ କରିନାହିଁ । କିନ୍ତୁ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଆମେରିକାର ଇତିହାସ ଏବଂ ଭୂଗୋଳର ଏବଂ ଆଜିର ଆମେରିକା ଏବଂ ସର୍ବକାଳୀନ ଆମେରିକାର ଅଭିନ୍ନ ଅଂଶ ଭାବରେ ପ୍ରକ୍ରିୟାବଦ୍ଧ ବର୍ଣ୍ଣବାଦକୁ ଉପସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଛି । ଏବଂ ଏଥିରେ ଏହା ହିଁ ଫରକ ବୋଲି ମୁଁ ଭାବୁଛି ।” ସୁଶ୍ରୀ ଇସ୍ପାହାନି ଆହୁରି କହିଲେ, “ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଆମେରିକାର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ରାଜନୈତିକ ଦଳ (ଡେମୋକ୍ରାଟ୍ସ) ପ୍ରକ୍ରିୟାବଦ୍ଧ ବର୍ଣ୍ଣବାଦ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉଠାଇଛି ଏବଂ ରାଜନୈତିକ ଗୋଷ୍ଠୀରେ ଏହାକୁ ଆପଣ ସ୍ବୀକାର ବା ଅସ୍ବୀକାର କରିପାରିବେ, କିନ୍ତୁ ରାଜନୈତିକ ଗୋଷ୍ଠୀ, ରାଜନୀତିଜ୍ଞ, ଗଣମାଧ୍ୟମ ଏବଂ ଆମେରିକାବାସୀଙ୍କ ଜରିଆରେ ଏହା ସାରା