ହିମାଳୟ ପାର୍ବତ୍ୟାଞ୍ଚଳରେ ଭାରତ ସହ ସୀମା ବିବାଦ ଲାଗି ରହିଥିବା ବେଳେ ନିକଟରେ ଚୀନ ଲଦାଖରେ ଅନୁପ୍ରବେଶ କରିଛି । ଚୀନ ସେନା ବାସ୍ତବ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରେଖା(LAC) ଅତିକ୍ରମଣ କରିଥିବାରୁ ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ଉତ୍ତେଜନା ବୃଦ୍ଧି ଅବ୍ୟାହତ ରହିଛି । ପାଙ୍ଗଙ୍ଗ ସୋ, ଡେମଚୋକ, ଗଲୱାନ ଉପତ୍ୟକା ଏବଂ ଦୌଲତ ବେଗ୍ ଓଲଡିରେ ଭାରତ ଓ ଚୀନ ସେନା ବାକ୍ଯୁଦ୍ଧ ଜାରି ରଖିଛନ୍ତି । ନିକଟରେ ଗଲୱାନ ଉପତ୍ୟକାରେ ସଂଘର୍ଷ ଘଟି 20 ଜଣ ଭାରତୀୟ ସୈନ୍ୟ ପ୍ରାଣବଳି ଦେଇଛନ୍ତି । ଇତିମଧ୍ୟରେ ପୂର୍ବ ଲଦାଖର ଗଲୱାନ ଉପତ୍ୟକା ଉପରେ ଚୀନ ନିଜ ମାଲିକାନା ଜାହିର କରିଛି ।
ଭାରତ ନିୟନ୍ତ୍ରଣାଧୀନ ଅଞ୍ଚଳରୁ ଚୀନ୍ ନିୟନ୍ତ୍ରଣାଧୀନ ଅଞ୍ଚଳକୁ ପୃଥକ୍ କରୁଥିବା 3,440 କିଲୋମିଟରର ଏକ ହାଲୁକା ଭାବେ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ଚିହ୍ନଟ ରେଖା ହେଉଛି ବାସ୍ତବ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରେଖା (LAC) । ବାସ୍ତବ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରେଖା ଉଭୟ ପକ୍ଷର ଅଞ୍ଚଳରେ ବ୍ୟାପିଥିବାରୁ ଏହାର କେତେକ ସ୍ଥାନକୁ ଚୀନ ବେଆଇନ ଭାବେ ନିଜର ସୀମାରେଖା ବୋଲି ଦାବି କରିଆସୁଛି । ଏ ଅଞ୍ଚଳରେ ବାରମ୍ବାର ମୁହାଁମୁହିଁ ସ୍ଥିତି ଉତ୍ପନ୍ନ ହେବା ଏବଂ ଝଗଡ଼ା ଲାଗିବା ଏକ ସାଧାରଣ ଘଟଣା । ବାସ୍ତବ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରେଖା 3ଟି କ୍ଷେତ୍ର ବା ସେକ୍ଟରରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଛି: ପଶ୍ଚିମାଞ୍ଚଳ, ପୂର୍ବାଞ୍ଚଳ ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ରାଞ୍ଚଳ ।
ପଶ୍ଚିମାଞ୍ଚଳ ସେକ୍ଟର (କାରାକୋରମ ଘାଟିର ଉତ୍ତର ପୂର୍ବରୁ ଡେମଚୋକ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ 1570 କିଲୋମିଟର) । 1950 ଦଶକରୁ ଭାରତ ଓ ଚୀନ ମଧ୍ୟରେ ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ବିବାଦୀୟ ସୀମାବର୍ତ୍ତୀ କ୍ଷେତ୍ର ହେଉଛି ଆକ୍ସାଇ ଚୀନ । ଏହାର ଆୟତନ ପ୍ରାୟ 38,000 ବର୍ଗ କିଲୋମିଟର । 1957ରେ ଚୀନ ଏହି ଅଞ୍ଚଳକୁ ଅକ୍ତିଆର କରିଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଅତିକ୍ରମଣ କରାଯାଇଥିବା ଏହି ଅଞ୍ଚଳ ଲଦାଖ ଅଞ୍ଚଳର ଅଂଶବିଶେଷ ବୋଲି ଭାରତ ଦାବି କରିଆସୁଛି । 1962ରେ ଚୀନ, ଆକ୍ସାଇ ଚୀନ ଅଞ୍ଚଳ ଭିତର ଦେଇ ତିବ୍ବତରୁ ଜିନ୍ଜିଆଙ୍ଗକୁ ସଂଯୋଗ କରୁଥିବା ଏକ ରାସ୍ତା ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲା । ଭାରତ ଓ ଚୀନ ମଧ୍ୟରେ ବିବାଦ ଲାଗି ରହିଥିବା ଡେମଚୋକ ସେକ୍ଟର ଅଞ୍ଚଳର ଏକ ଗାଁ ଏବଂ ସାମରିକ ଶିବିର ହେଉଛି ଡେମଚୋକ । ଡେମଚୋକର ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଅଞ୍ଚଳ ଯାଏଁ ଭାରତର ସୀମା ଲମ୍ବିଛି ବୋଲି ଭାରତ ଦାବି କରିଆସୁଛି ଏବଂ ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ଭାରତ ଓ ଚୀନ ସେନା ମଧ୍ୟରେ ବାରମ୍ବାର ମୁହାଁମୁହିଁ ସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି ହେଉଛି ।
ପୂର୍ବାଞ୍ଚଳ ସେକ୍ଟର (ସିକିମରୁ ମିଆଁମାର ସୀମା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ 1,325 କିଲୋମିଟର) । ଅରୁଣାଚଳ ପ୍ରଦେଶରେ ହିଁ ସର୍ବାଧିକ ବିବାଦୀୟ ସୀମାକ୍ଷେତ୍ର ରହିଛି । କିନ୍ତୁ ଅରୁଣାଚଳ ପ୍ରଦେଶ ଏହାର ଭୂଭାଗର ଅଂଶ ବୋଲି ଦଶନ୍ଧି ଦଶନ୍ଧି ଧରି ଚୀନ ଦାବି କରିଆସୁଛି । ଅପର ସୁବାନଶିରୀ ଡିଭିଜନ୍ରେ ଅବସ୍ଥିତ ଆସାଫିଲା ହେଉଛି 100 ବର୍ଗ କିଲୋମିଟର ପରିମିତ ଏକ ଜଙ୍ଗଲଭରା ପାର୍ବତ୍ୟାଞ୍ଚଳ । 1962ରେ ଚୀନ-ଭାରତ ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ଏହି ଅଞ୍ଚଳ ଉପରେ ଚୀନ ସେନା ସିଧାସଳଖ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ । ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହି ଅଞ୍ଚଳ କୌଣସି ଦେଶ ଅକ୍ତିଆରରେ ନାହିଁ । ତିବ୍ବତର ମାଇଗିତୁନରେ ସ୍ଥାପିତ ଚୀନର ସାମରିକ ଶିବିର ସହ ମୁହାଁମୁହିଁ ହୋଇ ରହିଛି ଅପର ସୁବାନଶିରୀ ଡିଭିଜନରେ ଅବସ୍ଥିତ ଲୋଙ୍ଗଜୁ । 1959ରେ ଏହିଠାରେ ହିଁ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଚୀନର ପିପୁଲ୍ସ ଲିବରେସନ୍ ଆର୍ମି (ପିଏଲ୍ଏ) ଏବଂ ଭାରତର ଆସାମ ରାଇଫଲ୍ସ ମଧ୍ୟରେ ସଶସ୍ତ୍ର ସଂଗ୍ରାମ ହୋଇଥିଲା । ଭାରତ ଲୋଙ୍ଗଜୁକୁ ଅକ୍ତିଆର କରିପାରି ନଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଲୋଙ୍ଗଜୁର 10 କିଲୋମିଟର ଦକ୍ଷିଣରେ ଅବସ୍ଥିତ ମାଜାରେ ଏକ ଶିବିର ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲା । ତୱାଙ୍ଗର 60 କିଲୋମିଟର ପୂର୍ବରୁ ନାମ୍କାଚୁ ନଦୀ ଉପତ୍ୟକା ଅବସ୍ଥିତ । ଏହିଠାରେ ହିଁ 1962ର ଯୁଦ୍ଧ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ତୱାଙ୍ଗ ଜିଲ୍ଲାର କ୍ୟାପୋ ଅଞ୍ଚଳରେ ନାମକାଚୁର ପୂର୍ବରେ ରହିଥିବା ଏକ ଛୋଟ ନଦୀ ହେଉଛି ସମଦୋରୋଙ୍ଗଚୁ । 1986ରେ ଚୀନ ସେନା ଏହାକୁ ଅକ୍ତିଆର କରିଥିଲା । ଏହାର ଜବାବରେ 1986ର ଶେଷ ଭାଗରେ ଭାରତୀୟ ସେନା ୟାଙ୍ଗସ୍ତା ଅଞ୍ଚଳ (ତୱାଙ୍ଗ ଜିଲ୍ଲାର ଏକ ଅଂଶ) ଅକ୍ତିଆର କରିଥିଲା ।
କେନ୍ଦ୍ରାଞ୍ଚଳ ସେକ୍ଟର (ଡେମଚୋକରୁ ନେପାଳ ସୀମା ଆରମ୍ଭ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ 545 କିଲୋମିଟର) ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶ ଓ ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ ସୀମା ଦେଇ ଲମ୍ବିଅଛି । ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ ଅନ୍ତର୍ଗତ ଚାମୋଲି ଜିଲ୍ଲାର ଚାରଣଭୂମି ରହିଅଛି । ଏ ଅଞ୍ଚଳର ଇତିହାସରେ ମଧ୍ୟ ଚୀନ ସେନା ଆକ୍ରମଣର ନଜର ରହିଛି ।