ଗଲା ଦେଢ଼ମାସ ହେଲା କୋରୋନା ଭୁତାଣୁ ଭୟରେ ସାରା ମାନବ ସମାଜ ତାଲାବନ୍ଦୀ ଅବସ୍ଥାରେ ରହିଛି। କଳକାରଖାନା, ଯାନବାହାନ ଚଳାଚଳ ସବୁ କିଛି ବନ୍ଦ ପଡ଼ିଛି। ଏହା ଯେମିତି ପ୍ରକୃତିକୁ ଏକ ଅବସର ଦେଇଛି ନିଃଶ୍ଵାସ ନେବାଲାଗି। ଏବେ ଗଛଗୁଡ଼ିକ ସତେଜ ଦେଖାଯାଉଛନ୍ତି। ବାୟୁମଣ୍ଡଳ ନିର୍ମଳ ହୋଇଯାଇଛି। ନଦୀଗୁଡ଼ିକ ସଫା ଦିଶୁଛନ୍ତି। ଏହା ପ୍ରମାଣିତ କରୁଛି ଯେ, ପ୍ରକୃତିର ଅବକ୍ଷୟ ଲାଗି ମଣିଷ ସମାଜର ହସ୍ତକ୍ଷେପ ହିଁ ଦାୟୀ । ଏହି ସନ୍ଦର୍ଭରେ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ବାର୍ତ୍ତା ଯାହା ମିଳୁଛି ତାହା ହେଲା: ମଣିଷ ପ୍ରକୃତିର ମୁନୀବ ନୁହେଁ। ସେ କେବେ ପ୍ରକୃତି ଉପରେ ବିଜୟ ପାଇ ନାହିଁ କି ପାଇପାରିବ ନାହିଁ। ପ୍ରକୃତି ହିଁ ତାକୁ ସବୁ କିଛି ଦେଇଛି, ଏପରିକି ତାହାର ଜୀବନ ଓ ମୃତ୍ୟୁ ମଧ୍ୟ। ପ୍ରକୃତି ଯେଉଁ ସଜୀବ ଓ ନିର୍ଜୀବଙ୍କ ଜାଲ ବିଛାଇଛି ତା ’ ଭିତରେ ମଣିଷ ଏକ କ୍ଷୁଦ୍ର ପ୍ରାଣୀ ମାତ୍ର। ମଣିଷର ବଞ୍ଚିବା ଲାଗି କ’ଣସବୁ ଆବଶ୍ୟକ ସେ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଅନେକ ଆଲୋଚନା ହେଉଛି। ବାସ୍ତବରେ ଦେଖିବାକୁ ଗଲେ ବିଭିନ୍ନତା ଭିତରେ ଏକତାର ଏକ ବଳିଷ୍ଠ ଉଦାହରଣ ଦେଉଛି ଆମର ଏହି ପ୍ରାଭୃତିକ ସମ୍ଭାର। ଏହି ଯେଉଁ ବିପର୍ଯ୍ୟୟର ସମ୍ମୁଖୀନ ଆମେ ହୋଇଛେ ତାହା ପ୍ରକୃତରେ ଅନେକ ଜିନିଷ ଆମକୁ ଶିଖାଉଛି। ମଣିଷ ସମାଜ ଏଥିରୁ ଶିକ୍ଷା କରିବା ଦରକାର। ଏହାର ଚାଲିଚଳଣ ସବୁକିଛି ପ୍ରକୃତି ସହ ଖାପ ଖୁଆଇ ଅଗ୍ରସର ହେବା ଦରକାର। ଫଳରେ ପ୍ରକୃତିର କୌଣସି ଅଙ୍ଗ ପ୍ରଭାବିତ ଯେମିତି ନହେବ ସେଥିପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟି ଦିଆଯିବା ଦରକାର। ଏହା ସୂଚାଇ ଦେଉଛି ଯେ, ଆମର ଆବଶ୍ୟକତାଠାରୁ ଅଧିକ ଯାହାବି ଆମେ କରିବାକୁ ଯିବା ଯେମିତି କିଛି ବଡ଼ ପ୍ରକଳ୍ପ ହେଉ ବା ଅର୍ଥନୀତିକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ତବେ ତାହା ପ୍ରାକୃତିକ ଢାଞ୍ଚାରେ ଆଞ୍ଚ୍ ଆଣିବ। ଏହା ପରୋକ୍ଷରେ ବା ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷରେ ମଣିଷ ସମାଜକୁ ହିଁ ପ୍ରଭାବିତ କରିବ।
ଅଧିକ ଅର୍ଥ, ସୁବିଧା ଅର୍ଜନ ସକାଶେ ମଣିଷ ଯେଉଁ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ଧାଉଁଥିଲା ସେଥିରେ ଏବେ ଏକ ଅବସର ଲାଗିଛି। ଯେଉଁ ଲୋକମାନେ ଟ୍ରେନ୍ ଯାତ୍ରାକୁ ସମୟସାପେକ୍ଷ ବୋଲି କହି ଦୈନ୍ଦିନ ଯାତ୍ରାରେ ବିମାନକୁ ଆପଣାଉଥିଲେ ସେମାନେ ଏବେ ଘରୁ ପଦାକୁ ପାଦ ଦେଇପାରୁ ନାହାନ୍ତି। ହଁ ଏହା ସହ ଯେ ପଇସା ଆବଶ୍ୟକ। କିନ୍ତୁ ଯେତେବଳେ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ପଇସା ପାଖରେ ଧରି ଜଣେ ଲୋକ ନିଜ ଇଚ୍ଛା ଅନୁସାରେ ସୁଯୋଗ ପାଇପାରୁ ନଥିବ ତବେ ସେ ଅର୍ଥ ବା ପଇସାର କି ମୂଲ୍ୟ? ତାହା ଏବେ ମଣିଷ ଅନୁଭବ କରୁଛି । ଏବେ ମଣିଷ ହେଜିଛି ଯେ, ପଇସା ଜୀବନର ସବୁକିଛି ନୁହେଁ। କୋରୋନା ଭୁତାଣୁକୁ ଏହି ସନ୍ଦର୍ଭରେ ସମାନତା ଆଣିବାର ମାହାନ କାରକ ଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇପାରେ। ଏହା ଜାତି, ଧର୍ମ ବା ଧନୀ ଗରିବ ଦେଖି ସଂକ୍ରମିତ କରାଏ ନାହିଁ। ଏହା ଭେଦଭାବ କରେ ନାହିଁ। କୌଣସି ଶରୀରରେ ପ୍ରବେଶ କଲାବେଳେ ତାହା ବିଚାର କରେ ନାହିଁ ଯେ, ତାହା ଧନୀକର ଶରୀର ନା ଗରିବର! ଏହା ମଧ୍ୟରେ ଏକ ବଳିଷ୍ଠ ବାର୍ତ୍ତା ରହିଛି ଆଉ ତାହା ହେଲା: ଯେଉଁ ମଣିଷକୁ ପ୍ରକୃତି ତିଆରି କରିଛି ସେଥିରେ କୌଣସି ଭେଦଭାବ ନାହିଁ। ଯେଉଁ ଉଚ୍ଚ ନୀଚ୍ଚ ଶୃଙ୍ଖଳ ଆମେ ତିଆରି କରିଛୁ ତାହାର କିଛି ମାନେ ନାହିଁ ।
ବିବାଦ ଓ ବିଜୟ ସବୁକିଛି ମୂଲ୍ୟହୀନ। ଜଣେ ମଣିଷ ଅନ୍ୟ ଉପରେ ବିଜୟ ପାଇପାରେ। କିନ୍ତୁ ଉଭୟଙ୍କୁ କୋରୋନା ଭୁତାଣୁ ଆଗରେ ମୂଣ୍ଡ ନୁଆଇଁବାକୁ ହୋଇଥାଏ। ଅର୍ଥାତ୍ ମାନବ ସମାଜରେ ସମାନତା ଏବଂ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ସମାନ ଅଧିକାର ପ୍ରଦାନ ହେଉଛି ପ୍ରକୃତିର ଧର୍ମ। ବଞ୍ଚିବା ଲାଗି ସମସ୍ତଙ୍କ ସମାନ ଅଧିକାର ରହିଛି। ଏହା ଏହି ଅଦୃଶ୍ୟ ଭୁତାଣୁ କହୁଛି। ଏଣୁ ଗଣତନ୍ତ୍ର ହେଉଛି ଏକମାତ୍ର ରାସ୍ତା ଯେଉଁଥିରେ ଆମେ ସମସ୍ତେ ଭାଗିଦାରୀର ସମାନ ଅଧିକାର ପାଇଥାଉ। ମାନବ ସମାଜରେ ସମାନତାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି, ଏହି ପୃଥିବୀ ଏବଂ ଏଠାରେ ଉପଲବ୍ଧ ସମସ୍ତ ଦ୍ରବ୍ୟ ସମସ୍ତଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ସମାନ ଭାବେ ଉପଯୋଗ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ। କୌଣସି ବି ବ୍ୟକ୍ତି ବିଶେଷକରି ଘରୋଇ କମ୍ପାନୀଗୁଡ଼ିକୁ କୌଣସି ବି ପରିସ୍ଥିତିରେ ସେମାନଙ୍କ ଲାଭ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ଶୋଷଣ ପାଇଁ ସୁଯୋଗ ଦିଆଯିବା ଅନୁଚିତ। ବିକାଶର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଆମେ ଯେଉଁ ମଡେଲ୍କୁ ଆପଣାଇଛୁ ତାହା ଶୂନ୍ୟକୁ ଚାଲି ଆସିଛି। କୋରୋନା ଭୁତାଣୁ ପରି ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ଆହ୍ବାନ ଆଗରେ ଏସବୁ ତୁଚ୍ଛ ବୋଲି ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇଛି। ଏବେ କୌଣସି ବି ଦେଶ ସେମାନଙ୍କ ଜିଡିପି ବାବଦରେ ଚିନ୍ତିତ ନୁହନ୍ତି। ଲକ୍ଡାଉନ୍ ଏମିତି ଏକ ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି କରିଛି ଯେଉଁଠାରେ ମାନବ ସମାଜ ସର୍ବନିମ୍ନ ଆବଶ୍ୟକତାରେ ବଞ୍ଚିବା ଶିଖିପାରିଛି। ଏକ ଉପଭୋକ୍ତି ଭିତ୍ତିକ ମଡେଲ୍ ଆବଶ୍ୟକତା ଭିତ୍ତିକ ମଡେଲ୍ ପାଇଁ ରାସ୍ତା ଖୋଲିବା ଆବଶ୍ୟକ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଯେଉଁ ଲାଭଖୋର ମନୋବୃତ୍ତି ବା ମଡେଲ୍ରେ ଆମେ ପରିଚାଳିତ ତାହା ସର୍ବକାଳୀନ ବଞ୍ଚିରହିବା ମଡେଲ୍ ଦ୍ଵାରା ପରିଚାଳିତ ହେବା ଦରକାର। ପ୍ରତିଦ୍ଵନ୍ଦ୍ଵିତା ନୁହେଁ, ସହଭାଗୀତା ହିଁ ଆମର ବିକାଶକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ବୋଲି ଏହି ସଙ୍କଟଜନକ ସ୍ଥିତି ଆମକୁ ଶିକ୍ଷା ଦେଉଛି। ଯଦି ଲୋକମାନେ ତାଙ୍କ ନିକଟ ସମ୍ପର୍କୀୟ ତଥା ପାଖ ଆଖର ଲୋକଙ୍କୁ ସହାୟତା ଦେବାକୁ ଆଗକୁ ବଢ଼ି ନଥାଆନ୍ତେ ତବେ ଆମେ ଏହି ତାଲାବନ୍ଦୀ ସମୟରେ ଆହୁରି ବିପର୍ଯ୍ୟସ୍ତ ପରିସ୍ଥିତିର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥାଆନ୍ତୁ। ଏଣୁ ସବୁ ନୀତି ଦୟା’ ଏବଂ ସହାନୁଭୁତି ନୀତି ଦ୍ଵାରା ପରିଚାଳିତ ହେବା ଦରକାର। ଏଥିରେ ରାଜନୀତି ଓ ଅର୍ଥନୀତିର ସ୍ଥାନ ନାହିଁ ।