ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ବିଶ୍ବ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଭାରତର ମାତୃମୃତ୍ୟୁକୁ ନେଇ ରିପୋର୍ଟ ବେଶ ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ଓ ଚିନ୍ତାଜନକ । ସମ୍ପ୍ରତି ଆମ ଦେଶରେ ମାତୃ ମୃତ୍ୟୁହାର ଯେଉଁ ଭଳି ଦୃତଗତିରେ ଅଗ୍ରଗତି କରୁଛି ତାହା ବିପଦଜ୍ଜନକ ବିପଦ ସଙ୍କେତ । ଦେଶରେ ଅଳ୍ପ ବୟସରେ ଗର୍ଭଧାରଣ, ରକ୍ତହୀନତା, ଅପପୃଷ୍ଟି , ଘରୋଇ ହିଂସା, ବାଲ୍ୟବିବାହ, ଶୈକ୍ଷିକ ଉପଲବ୍ଧି ଭଳି ସମସ୍ୟା ଫଳରେ ମାତୃମୃତ୍ୟୁ ହାର ବଢିବାର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ରହିଛି ।
ବିଶ୍ବ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ରିପୋର୍ଟ ଭାରତରେ ମାତୃ ଓ ଶିଶୁ କଲ୍ୟାଣ ବିଭାଗକୁ ସତର୍କ ହେବାପାଇଁ ବିରାଟ ବଡ ଆହ୍ୱାନ ଦେଇଛି । ରିପୋର୍ଟରେ ଗର୍ଭାବସ୍ଥା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଜଟିଳତା, ଶିଶୁର ଜନ୍ମ ଓ ଜନ୍ମର 42 ଦିନ ପରେ ମାତୃ ବିୟୋଗ ସଂଖ୍ୟା ବଢିବା ସମସ୍ୟାକୁ ଗୁରୁତର ଭାବରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି । ବର୍ଷ 2017ରେ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ବରେ 2.95 ଲକ୍ଷ ମାତୃ ବିୟୋଗ ହୋଇଥିଲା । ଏହାସହ ସମଗ୍ର ଭାରତରେ 44ହଜାର ମହିଳା ଗର୍ଭାବସ୍ଥା ସମୟ ହେଉ ଅବା ପ୍ରସବ କିମ୍ବା ଶିଶୁ ଜନ୍ମ ତତ୍କ୍ଷଣାତ ମାତୃ ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଥାଏ । ମୋଟ ସଂଖ୍ୟାର ସବୁଠାରୁ ବଡ ଭାଗ ଅର୍ଥାତ 94 ପ୍ରତିଶତ ମାତୃ ମୃତ୍ୟୁ ଗରିବ ସମୁଦାୟରୁ ଆସିଥାଏ ବୋଲି ରିପୋର୍ଟରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି ।
ଏହିଭଳି ସାଂଘାତିକ ଘଟଣାରୁ ରକ୍ଷା ମିଳିବାର ଉପାୟ ରହିଛି । ଏହି ଭଳି ଅଲୋଡା ଓ ସଂଗୀନ ମାତୃମୃତ୍ୟୁ ହାରକୁ କମାଯାଇପାରିବ । ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସଚେତନତା ଓ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା ପାଇଁ ଉପଲବ୍ଧ ସୁବିଧା ସୁଯୋଗ ପ୍ରତି ନାଗରିକଙ୍କ ପାଖରେ ନପହଞ୍ଚିବା ମାତୃ ମୃତ୍ୟୁ ହାର ବଢିବା ପଛର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ । ଭାରତ ଠାରୁ ବିଶ୍ବର ଅନେକ ରାଷ୍ଟ୍ର ଏହି ସମସ୍ୟାରେ ପୀଡିତ । ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟସେବା ଭଳି ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ମୌଳିକ ସୁବିଧାରେ ଅବହେଳା ଓ ଆର୍ଥିକ ଭାବରେ ପଛୁଆ ରାଷ୍ଟ୍ର ସମୂହରେ ମଧ୍ୟ ମାତୃ ମୃତ୍ୟୁ ହାର ଭାରତ ଠାରୁ ଜଟିଳ ସ୍ଥିତିରେ ରହିଛି । ବର୍ଷ 2017 ରିପୋର୍ଟ ଅନୁସାରେ ବିକାଶଶୀଳ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ମାତୃ ମୃତ୍ୟୁ ହାରପ୍ରତି 1 ଲକ୍ଷରେ 462 ରହିଥିଲା । ସେହିବର୍ଷ ବିକଶିତ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ଏହି ସଂଖ୍ୟା ମାତ୍ର 11 ରହିଥିଲା । କମ୍ ଆୟ ଦେଶରେ ଏହି ସଂଖ୍ୟା 45 ରହିଥିଲା ବେଳେ ଶିଶୁ ଜନ୍ମ ପରେ ଜଣେ ମା'ଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା । ବିକଶିତ ଦେଶ ସମୂହରେ ଏହି ସଂଖ୍ୟା 5400ରେ ଗୋଟିଏ ଘଟଣା ସାମ୍ନାକୁ ଆସିଥିଲା ।
ମାତୃ ମୃତ୍ୟୁର ପ୍ରମୁଖ କାରଣ ଗୁଡିକ ହେଲା, ଦାରିଦ୍ର୍ୟ, ଅର୍ଥ ଓ ଶିକ୍ଷା ଅଭାବ, ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ଯତ୍ନ ଓ ଗର୍ଭପାତ ପରେ ଯତ୍ନର ଅଭାବ, ଅବାଞ୍ଛିତ ଗର୍ଭପାତ, ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସଚେତନତାର ଅଭାବ, ସଠିକ ସମୟରେ ଚିକିତ୍ସାର ଅଭାବ, ହସ୍ପିଟାଲରେ ସଠିକ ସମରେ ପହଞ୍ଚିନପାରିବା, ଘରୋଇ ଉପଚାର, ସାଂସ୍କୃତିକ ପ୍ରଥା ଓ ବିଶ୍ବାସରୁ ଦେଶରେ ମାତୃ ମୃତ୍ୟୁ ହାର ବଢିବାରେ ଲାଗିଛି । ଦେଶରେ ପାଖାପାଖି 75 ପ୍ରତିଶତ ମାତୃ ମୃତ୍ୟୁ ଶିଶୁର ଜନ୍ମ ପରେ ମାତ୍ରାଧିକ ରକ୍ତସ୍ରାବ ଓ ପ୍ରସବସମୟରେ ସଂକ୍ରମଣ କାରଣରୁ ହୋଇଥାଏ । ଗର୍ଭାବସ୍ଥା ସମୟରେ ରକ୍ତଚାପର ବୃଦ୍ଧିଓ ଅସୁରକ୍ଷିତ ଉପାୟରେ ଗର୍ଭପାତ କାରଣଗୁଡିକ ମଧ୍ୟରୁ ସବୁଠାରୁ ଗୁରୁତର କାରଣ । ଏତଦ୍ବ୍ୟତୀତ ମ୍ୟାଲେରିଆ ଜନିତ ଜ୍ବର, ଦୀର୍ଘଦିନ ଧରି ରୋଗ, ହୃଦରୋଗ, ମଧୁମେହ ମଧ୍ୟ ମାତୃ ମୃତ୍ୟୁ ପାଇଁ ଦାୟୀ । ଗର୍ଭବତୀ ମହିଳାଙ୍କୁ ହୃଦରୋଗ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଚିକିତ୍ସା ପାଇଁ ପରାମର୍ଶ ନେବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି । ପ୍ରତି ତିନି ଜଣ ମାତୃ ମୃତ୍ୟୁ ଘଟଣା ମଧ୍ୟରୁ ହୃଦରୋଗରେ ଜଣଙ୍କର ପ୍ରାଣ ଯାଇଥାଏ ବୋଲି ସୂଚନା ରହିଛି ।
ବିଶ୍ବ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ରିପୋର୍ଟ ଅନୁସାରେ କିଛି ଅଫ୍ରିକୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ର ଓ ଦକ୍ଷିଣ ଏସୀୟ ଦେଶରେ ଉପଯୁକ୍ତ ଚିକିତ୍ସା ସୁବିଧାର ଅଭାବ କାରଣରୁ ହିଁ ମାତୃ ମୃତ୍ୟୁ ମାତ୍ରା ଅଧିକ ଭାବରେ ଦେଖାଦେଉଛି । ଏହା ବ୍ୟତୀରେକ ସଂଯୁକ୍ତ ରାଷ୍ଟ୍ର 2030 ସୁଦ୍ଧା ମାତୃ ମୃତ୍ୟୁ ଅନୁପାତ (ଏମଏମଆର)କୁ 70 ସଂଖ୍ୟା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହ୍ରାସ କରିବା ପାଇଁ ସହମତି ଓ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଥିବା କହିଛି । ଏଥିପାଇଁ ବିଶ୍ବ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ ଶିଶୁ ଓ ମା' ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ ପ୍ରାଥମିକ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ସହିତ, ବିଶ୍ବର ବିଭିନ୍ନ ରାଷ୍ଟ୍ର ମିଳିତ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆରମ୍ଭ କରିବା ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି । ଏଥିରେ ମାତୃ ମୃତ୍ୟୁର କାରଣ ଓ ନିରାକରଣ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ବିସ୍ତାର ଭାବରେ ଆଲୋଚନା କରାଯିବ । ଏଥିରେ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ବରୁ ବ୍ୟାପକ ଭାବରେ ପ୍ରତିକାର ସୂତ୍ରକୁ ଏକତ୍ରୀତ କରାଯିବା ସହ ପ୍ରଭାବୀ ଢଙ୍ଗରେ ସମାଧାନ ରାସ୍ତା ବିକଶିତ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରୟାସ କରାଯିବ ।