ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ପୂର୍ବ ଲଦାଖରେ ଭାରତ ଏବଂ ଚୀନ୍ ମଧ୍ୟରେ ଚାରି ମାସ ହେଲା ସୀମା ବିବାଦ ଲାଗି ରହିଛି ଏବଂ ସେପଟେ ବେଜିଂ ଦକ୍ଷିଣ ଚୀନ୍ ସାଗର ଅଞ୍ଚଳରେ ତାହାର ବିସ୍ତାରବାଦୀ ନୀତିକୁ ଆଗକୁ ବଢାଇବାରେ ଲାଗିଛି। ଏସବୁ ଭିତରେ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା ଭାରତ-ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗରୀୟ ଅଞ୍ଚଳ ପାଇଁ କରିଥିବା ରଣନୀତିରେ ଭାରତ କେନ୍ଦ୍ର ବିନ୍ଦୁ ହୋଇ ରହିବ ବୋଲି ଆମେରିକାର ଜଣେ ବରିଷ୍ଠ କୂଟନୀତିଜ୍ଞ ମତ ରଖିଛନ୍ତି। “ଆମେରିକା-ଭାରତ: ନୂଆ ନୂଆ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ପାଇଁ ପଥ ପ୍ରଦର୍ଶନ” ଶୀର୍ଷକ ବିଷୟବସ୍ତୁ ଉପରେ ଆମେରିକା-ଭାରତ ଷ୍ଟ୍ରାଟେଜିକ୍ ପାର୍ଟନରସିପ୍ ଫୋରମ୍ (ୟୁଏସଆଇଏସପିଏଫ୍) ଦ୍ବାରା ଆୟୋଜିତ ସପ୍ତାହବ୍ୟାପୀ ଆଲୋଚନାରେ ଭାଗ ନେଇ ଆମେରିକାର ପରରାଷ୍ଟ୍ର ବିଭାଗ ଉପ ସଚିବ ଷ୍ଟିଫେନ୍ ବିଏଗୁନ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ୱାଶିଂଟନର ନୂତନ ଭାରତ-ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗରୀୟ ରଣନୀତି ଆଧୁନିକ ବିଶ୍ବର ବାସ୍ତବ ଚିତ୍ର ପ୍ରତିଫଳିତ କରୁଛି ଏବଂ ଏହା ଅଞ୍ଚଳର ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରତି ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ବ ଆରୋପ କରୁଛି। ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ,“ ଏହା ମୁକ୍ତ ବଜାର ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଗୁରୁତ୍ବ ଦେଇ ଆସୁଛି।”
“ଯେଉଁ ନୀତି ଓ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ଆଧାରରେ ଭାରତ ସରକାର ଏବଂ ଭାରତୀୟ ଲୋକେ ଆମେରିକା ସରକାର ଏବଂ ଆମେରିକୀୟଙ୍କ ସହିତ ବନ୍ଧୁତା ସ୍ଥାପନ କରୁଛନ୍ତି ତାହାକୁ ଏଥିରେ ଗୁରୁତ୍ବ ଦିଆଯାଉଛି। ଏହାକୁ ସଫଳ କରିବା ସକାଶେ ଆମକୁ ଏ ଅଞ୍ଚଳରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଉପଯୋଗ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ। ଏସବୁ ଭିତରେ ଅର୍ଥନୀତି ଏବଂ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ସହଯୋଗ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ। ଆଉ ଏସବୁ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାରତକୁ ରଣନୀତିର କେନ୍ଦ୍ରସ୍ଥଳରେ ରଖାନଗଲେ ଏସବୁ ସଫଳ ହେବା ସମ୍ଭବପର ନୁହେଁ। ଏହି କାରଣରୁ ମୋର ମତ ହେଉଛି ଭାରତକୁ ସାଥୀରେ ନନେଲେ ଆମେରିକା ପାଇଁ ଏହି ରଣନୀତି ସଫଳ ହେବନାହିଁ।”
ଜାପାନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ସିଞ୍ଜୋ ଆବେ 2006-07ରେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଶାସନ କାଳ ସମୟରେ ଜାପାନର ପୂର୍ବ ଉପକୂଳରୁ ନେଇ ଆଫ୍ରିକାର ପୂର୍ବ ଉପକୂଳ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅଞ୍ଚଳ ଭିତରେ ଆସୁଥିବା ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକୁ ନେଇ ଭାରତ-ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗରୀୟ ଅଞ୍ଚଳ ଗଠନର ପ୍ରସ୍ତାବ ଆଣିଥିଲେ। ଲଦାଖରେ ଏବର୍ଷ ଜୁନ୍ ମାସରେ ଭାରତୀୟ ଏବଂ ଚୀନ୍ ସେନା ମଧ୍ୟରେ ରକ୍ତାକ୍ତ ସଂଘର୍ଷ ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ଆମେରିକୀୟ ଅଧିକାରୀଙ୍କ ଏପରି ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଆସିଛି। 45 ବର୍ଷରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ପ୍ରକୃତ ନିଯନ୍ତ୍ରଣ ରେଖା(ଏଲଏସି)ରେ ଘଟିଥିବା ସଂଘର୍ଷରେ ଉଭୟ ପକ୍ଷରୁ ଯବାନଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଛି। ଦକ୍ଷିଣ ଚୀନ୍ ସାଗର ଅଞ୍ଚଳରେ ବେଜିଂର ଆଧିପତ୍ୟ ବିସ୍ତାର ଆଭିମୁଖ୍ୟ କାରଣରୁ ଇତିମଧ୍ୟରେ ଆମେରିକା ଚାଇନା ନାଗରିକ ଏବଂ ଚାଇନା କମ୍ପାନି ଉପରେ ଗତମାସରେ ଭିସା କଟକଣା ଏବଂ ବାସନ୍ଦ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଲାଗୁ କରିଛି।
ଗତ ଜୁଲାଇ ମାସରେ ଚୀନର ପିପୁଲସ ଲିବରେସନ ଆର୍ମି(ପିଏଲଏ)ର ନୌସେନା ଦକ୍ଷିଣ ଚୀନ୍ ସାଗରରେ ବିଭିନ୍ନ ସନ୍ଦେହାତ୍ମକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଜରିଆରେ ନୌ ସମରଭ୍ୟାସ ଆରମ୍ଭ କରି ଦେଇଥିଲା। ପାରାସେଲ ଦ୍ବୀପପୁଞ୍ଜ ନିକଟରେ ଚୀନର ଏପରି କାର୍ଯ୍ୟକଳାପର ମୁକାବିଲା କରିବାକୁ ଯାଇଁ ଆମେରିକା ଦକ୍ଷିଣ ଚୀନ୍ ସାଗରରେ ତିନିଟି ପରମାଣୁ ଶକ୍ତି ସଂପନ୍ନ ବିମାନବାହୀ ଜାହାଜ ମୁତୟନ କରିଛି। ଦକ୍ଷିଣ ଚୀନ୍ ସମୁଦ୍ରରେ ଥିବା ସ୍ପ୍ରାଟଲେ ଏବଂ ପାରାସେଲ ଦ୍ବୀପପୁଞ୍ଜକୁ ନେଇ ଉକ୍ତ ଅଞ୍ଚଳ ଭିତରେ ଆସୁଥିବା ଅନ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ରମାନଙ୍କ ସହ ଚୀନ୍ ଅନେକ ବିବାଦରେ ଘେରି ହୋଇ ରହିଛି। ସ୍ପ୍ରାଟଲେ ଆଇଲାଣ୍ଡକୁ ଦାବି କରି ଆସୁଥିବା ଅନ୍ୟ ଦେଶଗୁଡ଼ିକ ହେଲେ ବ୍ରୁନେଇ, ମାଲେସିଆ, ଫିଲିପାଇନସ, ତାଇୱାନ ଏବଂ ଭିଏତନାମ। ପାରାସେଲ ଆଇଲାଣ୍ଡକୁ ଭିଏତନାମ ଏବଂ ତାଇୱାନ ଦାବି କରି ଆସୁଛନ୍ତି।
2016ରେ ହଗ୍ ସ୍ଥିତ ଏକ ମଧ୍ୟସ୍ଥତା କୋର୍ଟ ଦକ୍ଷିଣ ଚୀନ୍ ସାଗରରେ ଚୀନ୍ ଫିଲିପାଇନସର ଅଧିକାର ଉଲ୍ଲଂଘନ କରୁଥିବା ନେଇ ରାୟ ଦେଇଥିଲେ। ଦକ୍ଷିଣ ଚୀନ୍ ସାଗର ହେଉଛି ବିଶ୍ବରେ ଥିବା ସମସ୍ତ ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ ମାର୍ଗ ମଧ୍ୟରେ ସର୍ବାଧିକ ବ୍ୟସ୍ତବହୁଳ ମାର୍ଗ। ସେଠାରେ ପାଣିଭିତରେ କୃତ୍ରିମ ଆଇଲାଣ୍ଡ ନିର୍ମାଣ କରି ଫିଲିପାଇନସର ମାଛମାରିବା ଏବଂ ପେଟ୍ରୋଲିୟମ ଉତ୍ତୋଳନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅନୁପ୍ରବେଶ କରୁଥିବା ନେଇ କୋର୍ଟ ଚୀନକୁ ଅଭିଯୁକ୍ତ ଦର୍ଶାଇଥିଲେ। ଏ ଅଞ୍ଚଳରେ ମାଛମାରିବା ପାଇଁ ଚୀନର ମତ୍ସ୍ୟଜୀବୀଙ୍କୁ ବାରଣ କରିଥିଲେ। ଏହାପରେ ଜୁଲାଇ ମାସରେ ଭିଏତନାମ ଏବଂ ଫିଲିପାଇନସ ମଧ୍ୟ ଦକ୍ଷିଣ ଚୀନ୍ ସାଗରରେ ଚୀନ୍ ବାରମ୍ବାର ସାମୁଦ୍ରିକ ଆଇନ ଉଲ୍ଲଂଘନ କରୁଥିବା ନେଇ ଉଦବେଗ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି। ଏହାବାଦ୍ ପୂର୍ବ ଚୀନ୍ ସାଗରରେ ସେନକାକୁ ଆଇଲାଣ୍ଡକୁ ନେଇ ଜାପାନ ସହ ମଧ୍ୟ ଚୀନର ବିବାଦ ରହିଛି। ଚୀନ୍ ଏହି ଆଇଲାଣ୍ଡକୁ ଦିଆଉ ନାମକରଣ କରି ତାହାକୁ ନିଜର ବୋଲି ଦାବି କରୁଛି।