ଭାରତ ଦ୍ୱିତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଅନଲକ୍ ରେ ପ୍ରବେଶ କରିସାରିଛି । କିନ୍ତୁ ପୋଷଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ କୋରୋନା ମହାମାରୀର ପ୍ରଭାବ ଆଗାମୀ କିଛି ବର୍ଷ ଧରି ଅନୁଭୂତ ହେବ । ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୪ରୁ ମେ ୩୧ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜାରି ଲକଡାଉନରେ କେନ୍ଦ୍ର ଓ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ବିଭିନ୍ନ ପୋଷଣା କାର୍ଯକ୍ରମ ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିଲା, ଯାହାକି ଏବେ ବ୍ୟବସ୍ଥିତ ହୋଇପାରିନାହିଁ । ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ପୋଷଣର ଅଭାବ ସମାଜର ଅନେକ ଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିବ । ବିଶେଷ କରି ଗର୍ଭବତୀ ମହିଳା, ଦୁଇ ବର୍ଷରୁ କମ ବୟସର ଶିଶୁ ପୋଷଣ ଅଭାବରୁ ଅଧିକ ପ୍ରଭାବିତ ହେବେ । ଏସବୁ ବୟସରଙ୍କ ପୋଷଣର ଅଭାବ ରହିଲେସଂଜ୍ଞାନାତ୍ମକ ବଧୀରତା, ରୁଗଣ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଓ ରକ୍ତହୀନତା ଭଳି ବିଭିନ୍ନ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟଗତ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ସମନ୍ୱିତ ଶିଶୁ ବିକାଶ ଯୋଜନା ସେବା-ଆଇସିଡିସି ଅନ୍ତର୍ଗତ ଶିଶୁଙ୍କୁ ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷା, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଓ ପୋଷଣ ସେବା ଯୋଗାଇଦେବା ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଛି । ପ୍ରତି ଗାଁରେ ଥିବା ଅଙ୍ଗନବାଡି କେନ୍ଦ୍ର ଦ୍ୱାରା ଏହି ସେବା ପରିଚାଳତ ହୁଏ । ଅଙ୍ଗନବାଡି କର୍ମୀ ଓ ସହାୟକମାନେ ଏଥିରେ ନିୟୋଜିତ ହୋଇଥାନ୍ତି । ୨୦୧୯ ଜୁନ୍ ସୁଦ୍ଧା ଭାରତରେ ମୋଟ ୧୩ ଲକ୍ଷ ୭୮ ହଜାର ଅଙ୍ଗନବାଡି କେନ୍ଦ୍ର ଥିଲା ବେଳେ ୧୩ ଲକ୍ଷ ୨୧ ହଜାର ଅଙ୍ଗନବାଡି କର୍ମୀ ଓ ୧୧ ଲକ୍ଷ ୮୨ ହଜାର ଅଙ୍ଗନବାଡି ସହାୟକକର୍ମୀ ଅଛନ୍ତି।
୪୫ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ସମୟ ହେବ ସମନ୍ୱିତ ଶିଶୁ ବିକାଶ ଯୋଜନା ଭାରତର ପୋଷଣ ଉଦ୍ୟମର ମେରୁଦଣ୍ଡ ଭାବେ ରହିଆସିଛି । ସେଂଟର ଫର୍ ପଲିସି ରିସର୍ଚ୍ଚ ଆକାଂଉଟ୍ବିଲିଟି ଇନିସିଏଟିଭ୍ ପକ୍ଷରୁ ଆମେ ଯୋଜନାର ଅଗ୍ରଗତି ସଂପର୍କରେ ଗବେଷଣା କରି ଜାଣିବାକୁ ପାଇଲୁ ଯେ, ମହାମାରୀ ପୂର୍ବରୁ ମଧ୍ୟ ଏହି ଯୋଜନାରେ ଅନେକ ଦୁର୍ବଳତା ଓ ଆହ୍ୱାନ ରହିଛି, ଯାହା କି ଉଦବେଗଜନକ । କୋଭିଡ-୧୯ ମହାମାରୀ ସଂକଟ ଦ୍ୱାରା ସେସବୁ ଦୋଷଦୁର୍ବଳତା ଓ ଆହ୍ୱାନ ଆହୁରି ଘନୀଭୂତ ହୋଇପାରୋ
ଏହି ଯୋଜନା ପାଇଁ ପ୍ରଥମ ଆହ୍ୱାନ ହେଉଛି ଏହାର ଅପ ଯ୍ୟା ର୍ପ୍ତ କଭରେଜ୍ । ଆଇସିଡିସି ହେଉଛି ଏକ ୟୁନିଭର୍ସାଲ ସ୍କିମ୍ । ଏହା ଦ୍ୱାରା ସବୁ ଗର୍ଭବତୀ ମହିଳା, ସ୍ତନପାନ କରାଉଥିବା ମାଆ ଓ ୬ ବର୍ଷ ବୟସ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଶିଶୁ ସେବା ପାଇବା ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟ, ଯଦି ସେମାନେ ଏହା ଆବଶ୍ୟକ କରୁଥିବେ । ୨୦୧୯ ଜୁନ୍ ସୁଦ୍ଧା ୮ କୋଟି ୩୬ ଲକ୍ଷ ଲୋକ ଆଇସିଡିଏସରୁ ଗରମ ରନ୍ଧା ଖାଦ୍ୟ ବା ରାସନ ଆକାରରେ ଅତିରିକ୍ତ ପୋଷଣ ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି । ଏହି ସଂଖ୍ୟା ଅଧିକ ମନେହେଉଛି । କିନ୍ତୁ ଅତିରିକ୍ତ ପୋଷଣ ପାଇବାକୁ ଯୋଗ୍ୟ ୬ ମାସରୁ ୬ ବର୍ଷ ବୟସ୍କ ଶିଶୁଙ୍କ ସହ ପାଇଥିବା ଲୋକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ତୁଳନା କଲେ ବଡ ଅଭାବ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ।
୨୦୧୯ରେ ୨୧ଟି ରାଜ୍ୟ ଓ କେନ୍ଦ୍ର ଶାସିତ ଅଂଚଳରେ ଯୋଗ୍ୟ ଶିଶୁଙ୍କ ସଂଖ୍ୟାର ଅଧାରୁ କମ୍ ହିଁ ପ୍ରକୃତରେ ସପ୍ଲିମେଂଟାରୀ ନ୍ୟୁଟ୍ରିସନ ଆଇସିଡିଏସ ଜରିଆରେ ପାଇଛନ୍ତି । ଆଉ ଏକ ଚିନ୍ତାର ବିଷୟ ହେଲା ଯେ, ସପ୍ଲିମେଂଟାରୀ ନ୍ୟୁଟ୍ରିସନ ଗ୍ରହଣ କଲା ପରେ ସଂପୃକ୍ତ ଲୋକେ ସେଗୁଡିକ ଖାଆନ୍ତି ନା, ସଂପୂଣ୍ଣ ର୍ ପରିବାର ଭିତରେ ସେଗୁଡିକ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି । ଏହା ନିଶ୍ଚିତ କରିବା କାଠିକର ପାଠ ହୋଇପଡିଛି । ଗର୍ଭବତୀ ମହିଳା ଓ ସ୍ତନପାନ କରାଉଥିବା ମାଆମାନେ ସପ୍ଲିମେଂଟାରୀ ନ୍ୟୁଟ୍ରିସନ ପାଆନ୍ତି ନାହିଁ । ଯାହାଫଳରେ ଆଇସିଡିଏସର ଲକ୍ଷ୍ୟ ପୂରଣ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ । ମହାମାରୀ ଓ ଲକଡାଉନ ଯୋଗୁଁ ଅଙ୍ଗନବାଡି କେନ୍ଦ୍ରଗୁଡିକ ସାମୟିକ ଭାବେ ବନ୍ଦ ହୋଇଯାଇଛି । ଏଣେ ବହୁସଂଖ୍ୟାରେ ପ୍ରବାସୀ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ଘରବାହୁଡା ହୋଇଥିବାରୁ ନିକଟ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଅଧିକ ପରିବାର ପାଇଁ ନ୍ୟୁଟ୍ରିସନ ଓ ଶିକ୍ଷା ସେବା ଦରକାର ପଡିପାରେ । ତେଣୁ ଅଙ୍ଗନବାଡି କେନ୍ଦ୍ରଗୁଡିକୁ ମଧ୍ୟ ନୂଆ ପରିସ୍ଥିତି ସହ ଖାପ ଖୁଆଇବାକୁ ପଡିବ ।
ଅଙ୍ଗନବାଡି କର୍ମୀଙ୍କୁ ଶାରୀରିକ ଦୂରତା ରକ୍ଷା ସହ ଅନ୍ୟ ସବୁ ପ୍ରଟୋକଲ ମାନିବାକୁ ପଡିବ । ଏସବୁ ପାଇଁ ଅବଶ୍ୟ ସମୟ ଲାଗିବ । ହେଲେ ମହାମାରୀ ଯୋଗୁଁ ଜୀବନଜୀବିକା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିବା ବେଳେ କ୍ୟାସ ଫ୍ଲୋ ବି କମ୍ ରହିଛି । ତେଣୁ ଦୈନନ୍ଦିନ ଖାଦ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକତା ଏକ ଆହ୍ୱାନ ହୋଇଛି । ଗର୍ଭବତୀ ମହିଳା ଓ ସ୍ତନପାନ କରାଉଥିବା ମାଆଙ୍କ ପାଇଁ ପୋଷଣ ହାର ବଜାୟ ରଖିବା ଆହୁରି କଷ୍ଟକର ହୋଇପଡିବ । ଅଙ୍ଗନବାଡି କେନ୍ଦ୍ରଗୁଡିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ଅଙ୍ଗନବାଡି କର୍ମୀ ଓ ଅନ୍ୟ ଷ୍ଟାଫ୍ଙ୍କ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରିଥାନ୍ତି ।
କାଉନସେଲିଂ, ମାତୃ ଯତ୍ନ, ଶିଶୁଙ୍କ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଶିକ୍ଷା ଭଳି ଅନେକ କାଯ୍ୟର୍କଳାପରେ ସେମାନେ ସଂପୃକ୍ତ ରହନ୍ତି । ତେବେ, ଦୁର୍ଭାଗବଶତଃ ସରକାରଙ୍କ ବର୍ତମାନର ଆଇସିଡିଏସ ଗାଇଡଲାଇନ ଅନୁସାରେ ସେମାନଙ୍କୁ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବୀ ଓ ଠିକା ଶ୍ରମିକ ଶ୍ରେଣୀର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଛି । ଫଳରେ ଅଙ୍ଗନବାଡି କର୍ମୀମାନେ ନିଶ୍ଚିତ ବେତନ ପାଆନ୍ତି ନାହିଁ । ମାନଦେୟ ସ୍ୱରୂପ ସେମାନେ ଯାହା ପାଆନ୍ତି ନା, ତାହା କୁଶଳ ସରକାରୀ
ଶ୍ରମିକଙ୍କଠାରୁ ଯଥେଷ୍ଟ ପରିମାଣରେ କମ୍ ଶେଷରେ ଅକ୍ଟୋବର ୨୦୧୮ରେ ମାନଦେୟ ବୃଦ୍ଧି କରାଯାଇଥିଲା । ୮ ବର୍ଷ ପରେ ଏହି ପାରିଶ୍ରମିକ ଅଙ୍ଗନବାଡି କର୍ମୀଙ୍କ ପାଇଁ ୩ ହଜାରରୁ ୪ ହଜାର ୫ ଶହ ଏବଂ ସହାୟକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ୧ ହଜାର ୫ ଶହରୁ ୨ ହଜାର ୨୫୦ ଟଙ୍କା ବୃଦ୍ଧି କରାଯାଇଥିଲା । ବୃଦ୍ଧି ସତ୍ୱେ ସେମାନଙ୍କର ମାନଦେୟ ବହୁ କମ୍ ହିଁ ରହିଛି । ଏପରିକି ଅନେକ ସମୟରେ ଏହି ଦେୟ ଠିକ୍ ସମୟରେ ପୈଠ କରାଯାଉନାହିଁ । ତେଣୁ ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟରେ ଏ ନେଇ ଆନ୍ଦୋଳନ ବି ହୋଇଛି ।
କୋଭିଡ-୧୯ ସମୟରେ ଏସବୁ କୋରୋନା ଯୋଦ୍ଧା ଗୁରୁତ୍ୱପୂଣ୍ଣର୍ ଭୂମିକା ନିର୍ବାହ କରୁଛନ୍ତି । ଘର ଘର ବୁଲି ସେମାନେ ଲୋକଙ୍କୁ ସଚେତନ କରିବା ସହ ସର୍ଭେ କରୁଛନ୍ତି । ଦେଖିବାକୁ ଗଲେ, କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ କୋଭିଡ-୧୯ କଂଟେନମେଂଟ୍ ଯୋଜନାରେ ଅଙ୍ଗନବାଡି କର୍ମୀଙ୍କୁ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ପାଇଁ ଅଧିକ ଭୂମିକା ଦିଆଯାଇଛି । ସେମାନେ ଲକ୍ଷଣ ଜାଣିବା ପାଇଁ ମୌଳିକ ସ୍କିନିଂ ବି କରୁଛନ୍ତିା ହେଲେ ସେମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କର ନିୟମିତ ଅଙ୍ଗନବାଡି କାମ ସହ ସରକାରଙ୍କ ତରଫରୁ ଦିଆଯାଇଥିବା କୋଭିଡ-୧୯
ସଂପର୍କିତ କାମ ବି କରୁଛନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଏଥିପାଇଁ ସେମାନଙ୍କ ପାଖରେ ସମ୍ବଳ ଅଭାବ ରହୁଛି । ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଆଇସିଡିଏସ ଅଧୀନରେ ଚାଲୁଥିବା ନ୍ୟୁଟ୍ରିସନ ବା ପୋଷଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ପ୍ରତି ଅଙ୍ଗନବାଡି କର୍ମୀମାନେ ଉଚିତ ଧ୍ୟାନ ଦେଇ ପାରୁନାହାନ୍ତି । ଏହାଛଡା ରାଜ୍ୟ ରାଜସ୍ୱ କମ୍ ହୋଇଥିବାରୁ