ହାଇଦ୍ରାବାଦ: ଜାତିର ପିତା ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କର ୧୫୦ ତମ ଜୟନ୍ତୀ ଓ 70 ତମ ଆତ୍ମୋତ୍ସର୍ଗ ଦିବସ ପାଳନ ପାଇଁ ସାରାଦେଶ ଗତିଶୀଳ । ଏପରି ସ୍ଥଳେ ଏକ କୌତୁହଳ ପ୍ରଦ ବିଷୟ ବସ୍ତୁ ଉପରେ ଆମର ଏହି ବିସ୍ତୃତ ବିବରଣୀ । ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ବିଷୟରେ ଲେଖା ଯାଇନଥିବା କିଛି ଦିଗକୁ ଲୋକଲୋଚନକୁ ଆଣିବା ଓ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଅମର ଚିନ୍ତାପ୍ରସୂତ ଭାବନାକୁ ଉନ୍ମୋଚନ କରିବା ପାଇଁ ଆମର ପ୍ରୟାସ । ମୃତ୍ୟୁ ଚିରନ୍ତନ ସତ୍ୟ । ‘ମୃତ୍ୟୁ’ ଉପରେ ଜାତିର ପିତା ମାହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ କିଭଳି ଚିନ୍ତାଧାରା ରହିଥିଲା । ଏ ସମସ୍ତ କଥାବସ୍ତୁକୁ ନେଇ ତଥା ମୃତ୍ୟୁ ପ୍ରତି ମାହାତ୍ମାଙ୍କ ମନୋଭାବ ଓ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ, ସମର୍ଥନ କଣ ଥିଲା ସେ ନେଇ ଏକ ସମୀକ୍ଷା ଓ ଆଲେଖ୍ୟ ।
ମୃତ୍ୟୁ ଚିରନ୍ତନ ସତ୍ୟ । ‘ଜାତସ୍ୟ ଧ୍ରୁବ ମୃତ୍ୟୁ’ ଅର୍ଥାତ ଜନ୍ମ ମାତ୍ରେ ମୃତ୍ୟୁ ଧୃବ ସତ୍ୟ । ଭାଗବତ କହେ, ମର୍ତ୍ତ୍ୟ ମଣ୍ଡଳେ ଦେହ ବହି, ଦେବତା ହୋଇଲେ ମରଇ । ଏହି କ୍ରମରେ ମହାଭାରତରେ ଧର୍ମ ବକର ଏକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଦେଇ ଯୁଧିଷ୍ଠିର କହିଥିଲେ, “ଅହନି ଅହନି ଭୂତାନି ଗଚ୍ଛନ୍ତି ଯମାଳୟ – ଶେଷାଂ ସ୍ଥିରତାଂ ଇଛନ୍ତି କିମାଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ଅତଃ ପର” । ଅର୍ଥାତ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦିନ ଶହଶହ ଲୋକ ଯମାଳୟ ଗମନ କରିଥାନ୍ତି ମାତ୍ର ଜୀବିତ ଥିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରାଣୀ ସଦାସର୍ବଦା ବଞ୍ଚିରହିବା ପାଇଁ ଇଚ୍ଛା ପ୍ରକଟ କରିଥାନ୍ତି, ଯାହା ଦୁନିଁଆର ସବୁଠାରୁ ବଡ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ । ମୃତ୍ୟୁ ଭୟ କ୍ଷଣ କ୍ଷଣରେ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କୁ ଘାରିଥାଏ । ହେଲେ ଯେଉଁଭଳି ଭାବରେ ଅହିଂସାକୁ ଅସ୍ତ୍ର କରି ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଜୟ କରିଥିଲେ ସେହିଭଳି ଭାବରେ ମୃତ୍ୟୁକୁ ନେଇ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଅମର ଅଟେ । ମହାତ୍ମା ମୃତ୍ୟୁକୁ ପରମ ମିତ୍ର ଭାବରେ ନିଜ ଜୀବନ କାଳରେ ଅନେକ ଲେଖା ଓ ମତ, ମନ୍ତବ୍ୟରେ ଦର୍ଶାଇଛନ୍ତି ।
ଗାନ୍ଧୀ ନିଜର ରାଜନୈତିକ ଜୀବନର ଅୟାରମ୍ଭ ବିନା ଦ୍ବିଧା ଓ ଭୟଶୂନ୍ୟ ହୋଇ କରୁଥିଲେ । ଏହିଭଳି ଭୟଶୂନ୍ୟ ଗୁଣ ତାଙ୍କୁ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ମହାଭୟଠାରୁ ମୁକ୍ତି ପ୍ରଦାନ କରୁଥିଲା । ଏହି କାରଣରୁ ଗାନ୍ଧୀ ନିଜକୁ ମୃତ୍ୟୁର ଭୟ ଠାରୁ ନିଜକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ମୁକ୍ତ କରିଦେଇଥିଲେ ।
ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକାରେ ଅବସ୍ଥାନ ସମୟରେ ଗାନ୍ଧୀ ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ‘ସତ୍ୟାଗ୍ରହ’ରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ ଯେ, ସମସ୍ତଙ୍କୁ ସର୍ବଶକ୍ତିମାନଙ୍କ ଉପରେ ବିଶ୍ବାସ କରିବା ଉଚିତ । ଜୀବନ ଓ ମୃତ୍ୟୁ ମଧ୍ୟର ଦୂରତା ଓ ସମ୍ବନ୍ଧ ଉପରେ ଏହି ପୁସ୍ତକରେ ସେ ବିସ୍ତାର ଓ ବସ୍ତୃତ ଭାବରେ ସେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ।
ବାପୁ ଲେଖିଛନ୍ତି ଯେ, ଯେତେବେଳେ କେହି ବି ମୃତ୍ୟୁର ସାମ୍ନା କରିବେ ସେତେବେଳେ ଏହିଭଳି ଭାବରେ ଉତ୍ଫୁଲ୍ଲିତ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ, ଯେମିତି କି ବହୁବର୍ଷ ହେଲା ନିଜ ପ୍ରିୟ ସାଙ୍ଗ ଠାରୁ ବହୁ ଦୂରରେ ରହୁଥିଲେ ।
ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକାରେ ନିଜ ରହଣି ସମୟରେ ଗାନ୍ଧୀଜୀ ମୃତ୍ୟୁକୁ ଅଧିକ ସମୟ ଦୂରରେ ରହୁଥିବା ସାଙ୍ଗ ସହ ତୁଳନା କରିଛନ୍ତି । 30 ଡିସେମ୍ବର 1926ରେ ୟଙ୍ଗ ଇଣ୍ଡିଆ ଲେଖାରେ ଗାନ୍ଧୀ କହିଥିଲେ ଯେ, ‘ମୃତ୍ୟୁ କେବଳ ଜଣେ ମିତ୍ର ନୁହେଁ, ସେ ସବୁଠାରୁ ପ୍ରିୟ ସାଥି, ସହଚର ଅଟେ’ । ମୃତ୍ୟୁକୁ ସାଥୀ ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରୁଥିବା କାରଣରୁ ଏହା ତାଙ୍କ ପାଇଁ କୌଣସି ଭୟଭୀତ କଲା ଭଳି କାରକ ନଥିଲା ।