ସାମୁଦ୍ରିକ ସହଯୋଗ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାରତ ଓ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆର ଅନୁରୂପ ଦୃଷ୍ଟିଭଙ୍ଗୀ ଏବଂ ପାରସ୍ପରିକ ସାଧନ ସହାୟତା ବ୍ୟବସ୍ଥା ସଂପର୍କିତ ଚୁକ୍ତି ଯୋଗୁଁ ଭାରତ-ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗରୀୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦୁଇଟି ବ୍ୟାପକ ରଣନୀତି ଭିତ୍ତିକ ଅଂଶୀଦାର ରାଷ୍ଟ୍ରର ରଣକୌଶଳରେ ଗୁରୁତ୍ବ ପ୍ରତିପାଦିତ ହୋଇଛି । ଗୁରୁବାର ଦିନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦି ଏବଂ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ସ୍କଟ୍ ମୋରିସନ୍ଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଆୟୋଜିତ ପ୍ରଥମ ଭର୍ଚୁଆଲ ସମ୍ମିଳନୀ ଅବସରରେ ଜାରି ଏହି ଦସ୍ତାବିଜରେ ‘ଭାରତ-ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗରୀୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଶାନ୍ତି, ସୁରକ୍ଷା, ସ୍ଥିରତା ଏବଂ ସମୃଦ୍ଧିର ବିକାଶ’ ଦିଗରେ ଅଙ୍ଗୀକାରବଦ୍ଧତାର ପୁନରାବୃତ୍ତି କରାଯାଇଛି ।
ଏହି ଭିଜନ୍ ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ, “ଭାରତ-ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗରୀୟ କ୍ଷେତ୍ରର ଦୁଇଟି ପ୍ରମୁଖ ରାଷ୍ଟ୍ର ଭାବରେ ଭାରତ ଓ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆର ଭାରତ-ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗରୀୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏକ ମୁକ୍ତ, ଅବାଧ, ସମ୍ମିଳିତ ଏବଂ ନୀତି ଭିତ୍ତିକ ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ସ୍ବାର୍ଥ ରହିଛି। ଭାରତ-ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗରୀୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ ଏବଂ ଏହି ଅଞ୍ଚଳର ଆକାଶ ମାର୍ଗରେ ବିମାନ ଚଳାଚଳରେ ସ୍ବାଧୀନତାକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବାରେ ଏବଂ ପରିବହନ ଏବଂ ଯୋଗାଯୋଗ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏକ ମୁକ୍ତ, ସୁରକ୍ଷିତ ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ସାଗର ପଥର ପରିଚାଳନାରେ ଉଭୟଙ୍କର ସ୍ବାର୍ଥ ନିହିତ ।”
ଦକ୍ଷିଣ ଚୀନା ସାଗରରେ ଚୀନର ଆକ୍ରମଣାତ୍ମକ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଏବଂ ଭାରତ ମହାସାଗର ଏବଂ ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗରୀୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ସେନା ମୁତୟନ ବୃଦ୍ଧିକୁ ଆଖିରେ ରଖି ଉଭୟ ପକ୍ଷ ଏକ ସାଧନ ସହାୟତା ଚୁକ୍ତିରେ ଚୂଡ଼ାନ୍ତ ଉପନୀତ ହେବା ମହତ୍ତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଷୟ । ଏହା ଫଳରେ ପ୍ରତିରକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଉଭୟ ପକ୍ଷର ସହଯୋଗ ଆହୁରି ନିବିଡ଼ ହେବ । ବିଗତ ଛଅ ବର୍ଷରେ ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ ଓ କାନ୍ବେରା ପ୍ରମୁଖ ସାମୁଦ୍ରିକ ସେନାଭ୍ୟାସ ‘ଅସିଣ୍ଡେକ୍ସ’ ସମେତ ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଅଭ୍ୟାସ ସଂଖ୍ୟାରେ ଚାରିଗୁଣ ବୃଦ୍ଧି କରିଛନ୍ତି ।ଭାରତ ଓ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ମଧ୍ୟରେ ବ୍ୟାପକ ସାଧନ ସହଭାଗିତା ସଂପର୍କରେ ଜାରି ଏକ ମିଳିତ ବିବୃତିରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ, “ପ୍ରତିରକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅଭ୍ୟାସ ମାଧ୍ୟମରେ ପାରସ୍ପରିକ ସାଧନ ସହାୟତା ବ୍ୟବସ୍ଥା ସଂପର୍କିତ ସାମରିକ ଅନ୍ତଃ ପରିଚାଳନା କ୍ଷମତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଉଭୟ ପକ୍ଷ ସମ୍ମତି ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି ।”
କାନ୍ବେରାରେ ଅବସ୍ଥାପିତ ପୂର୍ବତନ ଭାରତୀୟ ହାଇ କମିସନର ନବଦୀପ ସୁରୀ କହିଛନ୍ତି, “ଦୁଇ ଦେଶର ସଂପର୍କକୁ ବ୍ୟାପକ ସାଧନ ସହଭାଗିତା ସ୍ତରକୁ ଉନ୍ନୀତ କରାଇବା ଦ୍ବାରା ଉଭୟ ପକ୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ସମ୍ବନ୍ଧ ସ୍ଥାପିତ ହେବ । ପ୍ରତିରକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ସହଯୋଗ ସହିତ ଚତୁର୍ପାକ୍ଷିକ ସୁରକ୍ଷା ଆଲୋଚନାକୁ ଶକ୍ତିଶାଳୀ କରାଇବାରେ ପାରସ୍ପରିକ ସାଧନ ସହାୟତା ବ୍ୟବସ୍ଥା ସହାୟକ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହେବ । ଏହା ପରେ ଆମେ ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ପ୍ରତିଟି କ୍ବାଡ୍ ସଦସ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ର (ଜାପାନ, ଆମେରିକା, ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ) ସହ ସଂପାଦିତ କରାଇବୁ । ଏହା ସହିତ ପ୍ରତି ଦୁଇ ବର୍ଷରେ ଆୟୋଜିତ ହେବାକୁ ଥିବା 2+2 ବାର୍ତ୍ତାଳାପକୁ ବୈଦେଶିକ ବ୍ୟାପାର ଏବଂ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରୀ ସ୍ତରକୁ ଉନ୍ନୀତ କରାଇବୁ । ପ୍ରତିରକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାରତ ଓ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ମଧ୍ୟରେ ସହଯୋଗକୁ ଅଧିକ ଅର୍ଥପୂର୍ଣ୍ଣ କରାଇବାକୁ ମଧ୍ୟ ଏହା ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ।”
ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆରେ ତାଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟକାଳରେ ହିଁ ସାମୁଦ୍ରିକ କ୍ଷେତ୍ରର ପରିସର ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି ଲାଗି 2016 ମସିହାରେ ଉଭୟ ପକ୍ଷ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ହ୍ବାଇଟ ସିପିଂ ଏଗ୍ରିମେଣ୍ଟରେ ସ୍ବାକ୍ଷର କରିଥିଲେ । ପାରସ୍ପରିକ ସାଧନ ସହଯୋଗ ବ୍ୟବସ୍ଥା ବଳରେ ଉଭୟ ପକ୍ଷ ପରସ୍ପରର ସାମରିକ ଘାଟିରେ ପ୍ରବେଶ ଅଧିକାର ପାଇବା ସହିତ ଜାହାଜର ଇନ୍ଧନ ଭରିବା ଏବଂ କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କୁ ଖାଦ୍ୟ ଓ ପାଣି ଯୋଗାଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିବ । ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥା ବଳରେ ଦ୍ବିପାକ୍ଷିକ ସମରାଭ୍ୟାସ ସମୟରେ ଭାରତୀୟ ନୌବାହିନୀ ଏବଂ ରୟାଲ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆନ ନେଭି ମଧ୍ୟରେ ଅଧିକ ଅନ୍ତଃପରିଚାଳନା କ୍ଷମତା ସହିତ ପାରସ୍ପରିକ ସହଯୋଗ ଆହୁରି ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ ।
ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆନ୍ ନ୍ୟାସନାଲ ୟୁନିଭର୍ସିଟିର ପ୍ରଫେସର ଏବଂ ନ୍ୟାସନାଲ ସିକ୍ୟୁରିଟି କଲେଜ୍ର ମୁଖ୍ୟ ତଥା ‘କଣ୍ଟେଷ୍ଟ ଫର୍ ଦି ଇଣ୍ଡୋ-ପାସିଫିକ୍’ ପୁସ୍ତକର ରଚୟିତା ରୋରି ମେଡକାଫ୍ କହିଛନ୍ତି, “ଭାରତ ମହାସାଗରରେ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ଏବଂ ଭାରତ ଦୁଇ ପଡ଼ୋଶୀ ଏବଂ ଏହି ବୁଝାମଣା ଆମ ନୌସେନା ଓ ତଟରକ୍ଷୀ ବାହିନୀର କାର୍ଯ୍ୟଦକ୍ଷତାକୁ ଅଧିକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ କରିବ ଏବଂ ଉଭୟଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଗୁଇନ୍ଦା ସୂଚନା ଆଦାନପ୍ରଦାନ ସମେତ ଏକତ୍ର ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ନେବା ଏବଂ ଅଭିଯାନ ଚଳାଇବାରେ ସହାୟକ ହେବ । ଏହା ଫଳରେ ଭାରତ ମହାସାଗରରେ ନଜର ରଖିବା ସଂପର୍କରେ ଏକ ବିସ୍ତୃତ ରୂପରେଖ ସହିତ ବେଆଇନ ମାଛଧରା ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ନୌସେନାରଗମନାଗମନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମସ୍ତ ତଥ୍ୟ ଉଭୟ ପକ୍ଷ ପାଇପାରିବେ ।”
ଏହି ସମ୍ମିଳନୀର ଫଳାଫଳକୁ ସ୍ବାଗତ କରିବା ସହିତ ଭାରତୀୟ ନୌସେନାର ଅବସରପ୍ରାପ୍ତ ମୁଖପାତ୍ର କ୍ୟାପଟେନ ଡିକେ ଶର୍ମା କହିଛନ୍ତି ଯେ, ସମୁଦ୍ର ପଥରେ ଜାହାଜ ଚଳାଚଳରେ ସ୍ବାଧୀନତା, ବିଶ୍ବସ୍ତରରେ ଆକାଶ ପଥରେ ବିମାନ ଚଳାଚଳ ସଂପର୍କିତ ସାଧାରଣ ଅଧିକାର ସହିତ ସାର୍ବଭୌମତ୍ବ ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଆଇନକୁ, ବିଶେଷତଃ ସାମୁଦ୍ରିକ ଆଇନ ଉପରେ ମିଳିତ ଜାତିସଂଘର ସମ୍ମିଳନୀ (UNCLOS)କୁ ସମ୍ମାନ ଦେଉଥିବା ସମଭାବାପନ୍ନ ନୌସେନା ସମୂହ ଏକତ୍ର ହେବା ଉଚିତ । ଗୁରୁବାର ଦିନ ନିଆଯାଇଥିବା ମହତ୍ତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ନିଷ୍ପତ୍ତିଗୁଡ଼ିକ ମାଲାବର ସମରାଭ୍ୟାସରେ ଭାରତ, ଜାପାନ ଓ ଆମେରିକାର ନୌସେନା ସହିତ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆକୁ ଆଗାମୀ ଛଅ ମାସ ମଧ୍ୟରେ ସାମିଲ କରାଇବା ଦିଗରେ ବାଟ କଢ଼ାଇବ ବୋଲି କ୍ୟାପ୍ଟେନ୍ ଶର୍ମା ଆଶା କରିଛନ୍ତି ।