କାଙ୍ଗଡା: ହିମାଚଳ ଦେବଭୂମି...ଯେଉଁଠି ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କ ରହିଛି ଅନେକ ଧାମ । ଆଉ ଦେବଭୂମିରେ ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କ ବୈଜନାଥ ମନ୍ଦିର ବିଶ୍ବ ପ୍ରସିଦ୍ଧ । ମହାଦେବଙ୍କ ଏହି ମନ୍ଦିର ସହ ଅନେକ ପୌରାଣିକ କଥା ଜଡିତ ରହିଛି । କୁହାଯାଏ ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କୁ କଠୋର ତପସ୍ୟା କରିବା ସମୟରେ ରାବଣ 9 ଥର ନିଜ ମୁଣ୍ଡ କାଟିଥିଲେ, ଆଉ 10 ଥର କାଟିବା ସମୟରେ ସ୍ବୟଂ ଶିବ ପ୍ରକଟ ହୋଇ ରାବଣକୁ ଅଟକାଇଥିଲେ । ସେହି ସମୟରେ ରାବଣ ମହାଦେବଙ୍କୁ ବୈଜନାଥ ବୋଲି ସମ୍ବୋଧନ କରିଥିଲେ ।
ଏମିତି ବି ବିଶ୍ବାସ ରହିଛି ଯେ, ରାବଣ ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କୁ ଲଙ୍କା ନେବାର ବରଦାନ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥିଲା । ଆଉ ମହାଦେବ ରାବଣକୁ ଏକ ଶିବଲିଙ୍ଗ ଦେଇ କହିଥିଲେ ଯେ, ଏହି ଲିଙ୍ଗକୁ ସେ ଯେଉଁଠି ସ୍ଥାପନ କରିବେ ସେ ସେଇଠି ହିଁ ରହିବେ । ଭଗବାନଙ୍କ ବରଦାନ ସହ ରାବଣ ଶିବଲିଙ୍ଗ ନେଇ ଯାଉଥିବା ସମୟରେ ରାସ୍ତାରେ ଶୌଚ ପାଇଁ ଅଟକିଥିଲେ । ଏହି ସମୟରେ ସେ ଶିବଲିଙ୍ଗକୁ ଜଣେ ମେଷପାଳକଙ୍କୁ ଧରାଇ ଦେଇଥିଲେ । ହେଲେ ମେଷପାଳକ ଦୀର୍ଘ ସମୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଶିବଲିଙ୍ଗକୁ ଧରି ପାରିନଥିଲା, ଆଉ ଶିବଲିଙ୍ଗକୁ ତଳେ ରଖି ଦେଇଥିଲେ । ରାବଣ ଶୌଚ ସାରି ଫେରିବା ପରେ ଶିବଲିଙ୍ଗ ତଳେ ଥିବାର ଦେଖି ତାକୁ ଉଠାଇବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ । ହେଲେ ସେ ଶିବଲିଙ୍ଗକୁ ସେଠାରୁ ଉଠାଇପାରିନଥିଲେ । ଆଉ ସବୁଦିନ ପାଇଁ ଶିବଲିଙ୍ଗ ସେଠାରେ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା । କୁହାଯାଏ ବୈଜନାଥରେ ଥିବା ଶିବଲିଙ୍ଗ ହିଁ ରାବଣର ବରଦନପ୍ରାପ୍ତ ଶିବଲିଙ୍ଗ ।
ରାବଣ ଶିବଙ୍କ ପରମ ଭକ୍ତ ଥିବାରୁ ବିଗତ କିଛି ଦଶକ ଧରି ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ନା ଦଶହରା ହୁଏ ନା ରାବଣ ପୋଡି । ପୂର୍ବରୁ ସାରା ଦେଶ ଭଳି ଏଠାରେ ବି ଦଶହରା ଓ ରାବଣ ପୋଡି ହେଉଥିଲା । କିନ୍ତୁ ନିଆଁ ଲାଗି ଏଠାରେ ଧନଜୀବନ ନଷ୍ଟ ହେବା ପରେ ପୌରାଣିକ ଗାଥାକୁ ମାନ୍ୟତା ଦିଆଯାଇ ଦଶହରା ଓ ରାବଣ ପୋଡି ବନ୍ଦ କରି ଦିଆଯାଇଛି ।