କୋଭିଡ୍-19 ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଶିକ୍ଷାଗ୍ରହଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସଙ୍କଟ ସମ୍ପର୍କରେ ସତର୍କ କରାଇ ଦେଇଛି ଶିଶୁମାନଙ୍କ କଲ୍ୟାଣ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ କାର୍ଯ୍ୟରତ ମିଳିତ ଗଣରାଜ୍ୟର ଏକ ସମାଜସେବୀ ସଂସ୍ଥା ‘ସେଭ୍ ଦି ଚିଲ୍ଡ୍ରେନ୍’ । ସଂସ୍ଥାର ‘ସେଭ୍ ଆୱାର ଚିଲ୍ଡ୍ରେନ୍’ ଶୀର୍ଷକ ରିପୋର୍ଟରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ, କୋଭିଡ୍-19 ଯୋଗୁଁ ସାରା ବିଶ୍ବର 1.6 ବିଲିଅନ୍ (ଶହ କୋଟି) ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ଶିକ୍ଷାରେ ବ୍ୟାଘାତ ଘଟିଛି, ଯାହାକି ମୋଟ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟାର 91% । ଏହି ଅନୁଧ୍ୟାନରୁ ଆକଳନ କରାଯାଇଛି ଯେ, କୋଭିଡ୍-19 ଯୋଗୁଁ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାରୁ ବାହାରି ଯାଉଥିବା ବହୁସଂଖ୍ୟକ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ଆଉ ଶ୍ରେଣୀ କକ୍ଷକୁ ଫେରି ଆସିବେ ନାହିଁ ।
ଭାରତରେ ଏହି ସ୍ଥିତି ସଂପର୍କରେ ‘ସେଭ୍ ଦି ଚିଲ୍ଡ୍ରେନ୍ ଇଣ୍ଡିଆ’ର ଶିକ୍ଷା ଉପନିର୍ଦ୍ଦେଶକ କମଲ ଗୌରଙ୍କ ସହ କଥାବାର୍ତ୍ତା କରିଥିଲେ ଇଟିଭି ଭାରତର କ୍ରିଷ୍ଣାନନ୍ଦ ତ୍ରିପାଠୀ । ସଂପାଦିତ ଉଦ୍ଧୃତାଂଶ:
ଇଟିଭି ଭାରତ:ଏହା ଏକ ବିଶ୍ବସ୍ତରୀୟ ମୂଲ୍ୟାୟନ । ଭାରତରେ ଏବଂ ବିଶ୍ବରେ ଶିକ୍ଷା ଉପରେ କୋଭିଡ୍ର କେତେ ପ୍ରଭାବ ପଡ଼ିବ ?
ସେଭ୍ ଦି ଚିଲ୍ଡ୍ରେନ୍: ମିଳିତ ଜାତିସଂଘର ଶିକ୍ଷା, ବିଜ୍ଞାନ ଏବଂ ସାଂସ୍କୃତିକ ସଂଗଠନ ‘ୟୁନେସ୍କୋ’ କହେ ଯେ, କୋଭିଡ୍-19 କାରଣରୁ ପୂର୍ବ-ପ୍ରାଥମିକ ସ୍ତରରୁ ତୃତୀୟ ଶ୍ରେଣୀ ସ୍ତର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ 32 କୋଟି 20 ଲକ୍ଷ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ପ୍ରଭାବିତ ହେବେ, ଅର୍ଥାତ୍ ସେମାନଙ୍କ ଶିକ୍ଷାଗ୍ରହଣରେ ବ୍ୟାଘାତ ଘଟିବ । ହୁଏତ ସେମାନେ ଅନ୍ଲାଇନ୍ରେ ଶିକ୍ଷାଲାଭ କରୁଛନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ଆପଣ ଜାଣନ୍ତିନି ଯେ, ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କେତେ ଜଣ ବାସ୍ତବରେ ପାଠ ପଢୁଛନ୍ତି । ପିଲାମାନେ ଯଦି ସ୍କୁଲ ବାହାରେ ରହନ୍ତି, ତେବେ ସେମାନେ ଶିକ୍ଷାଲାଭ କରୁନାହାନ୍ତି । ASER (ଆନୁଆଲ ଷ୍ଟାଟସ୍ ଅଫ୍ ଏଜୁକେସନ ରିପୋର୍ଟ) ହେଉ କିମ୍ବା ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ NAS (ନ୍ୟାସନାଲ ଆଚିଭ୍ମେଣ୍ଟ ସର୍ଭେ) ରିପୋର୍ଟ ହେଉ, ଏସବୁ ରିପୋର୍ଟରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ, ପିଲାମାନେ ଶିକ୍ଷାଲାଭ କରୁନାହାନ୍ତି ।
ପିଲାମାନେ ପଢୁନାହାନ୍ତି ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି ଏବଂ ଏବେ ଶିକ୍ଷାଦାନରେ ବ୍ୟାଘାତ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି । ଏହା ସାରା ବିଶ୍ବରେ ଘଟୁଛି ଏବଂ ଭାରତରେ 32 କୋଟି 20 ଲକ୍ଷ ପିଲାଙ୍କ ଶିକ୍ଷାଗ୍ରହଣ ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଛି । ଏହାର ପ୍ରଭାବକୁ ଆପଣ ବେଶ କଳ୍ପନା କରିପାରିବେ । ଯେଉଁ ପିଲାମାନେ ଏବେ ବି ସ୍କୁଲ ଯାଇନାହାନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କ ଉପରେ ଏହାର ପ୍ରଭାବକୁ କଳ୍ପନା କରନ୍ତୁ । ଯେଉଁ ପିଲାମାନେ ସେମାନଙ୍କ ବାପାମାଆଙ୍କ ସହ ରାସ୍ତାରେ ଅଛନ୍ତି, ପ୍ରବାସୀ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ପିଲାମାନଙ୍କ ଶିକ୍ଷାରେ ବ୍ୟାଘାତର ପ୍ରଭାବ କଥା କଳ୍ପନା କରନ୍ତୁ, ଝିଅମାନଙ୍କ ସଂପର୍କରେ କଳ୍ପନା କରନ୍ତୁ ।
ଇଟିଭି ଭାରତ:କେବଳ ଭାରତରେ ଏହି 20 % ପିଲା ପାଠ ଛାଡ଼ିବେ ନା ସାରା ବିଶ୍ବ ପାଇଁ ଏହା ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ ?
ସେଭ୍ ଦି ଚିଲ୍ଡ୍ରେନ୍:ଯେ କୌଣସି ଜରୁରୀକାଳୀନ ସ୍ଥିତି ପରେ ହାରାହାରି ଏତିକି ପିଲା ସ୍କୁଲ୍ ଛାଡ଼ିଥାଆନ୍ତି । ବାସ୍ତବରେ କେତେ ପିଲା ପ୍ରଭାବିତ ହେବେ ସେ ସଂପର୍କରେ ଏ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆକଳନ କରାଯାଇନାହିଁ, କୌଣସି ଗବେଷଣା ହୋଇନାହିଁ, କାରଣ ଅଙ୍ଗନବାଡ଼ି କେନ୍ଦ୍ର ସବୁ ବନ୍ଦ ରହିଛି । ଆମେ ଜାଣିନାହୁଁ ଯେ ରାସ୍ତା କଡ଼ରେ ରହୁଥିବା ପିଲାମାନେ କେଉଁଠି ଅଛନ୍ତି ? ହଠାତ୍ ସମସ୍ତେ ଉଭାନ ହୋଇଗଲେ । ସେମାନଙ୍କର ଶିକ୍ଷାଗ୍ରହଣ କେମିତି ଚାଲିଛି ସେ କଥା ଆମେ ଜାଣିନାହୁଁ ।
ଇଟିଭି ଭାରତ: ସହରାଞ୍ଚଳରେ ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ଶ୍ରେଣୀର ବହୁ ପିଲା ଅନ୍ଲାଇନ ଶିକ୍ଷାଗ୍ରହଣ କରୁଛନ୍ତି, ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥା କାମ କରୁଛି କି ?
ସେଭ୍ ଦି ଚିଲ୍ଡ୍ରେନ୍:ପିଲାମାନଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏଭଳି କେବେ ଘଟିନଥିଲା । ପିଲାମାନେ ଦୂରଶିକ୍ଷା ପ୍ରଣାଳୀରେ ଶିକ୍ଷାଗ୍ରହଣରେ ଅଭ୍ୟସ୍ତ ନୁହଁନ୍ତି । ସେମାନେ ଏହା ସହିତ ନିଜକୁ ଖାପ ଖୁଆଉଛନ୍ତି ଏବଂ ଏ ସଂପର୍କରେ ଜାଣୁଛନ୍ତି । ଏହା ଏକ ଭିନ୍ନ ପ୍ରସଙ୍ଗ । ଏମିତି ଅନେକ ଶିକ୍ଷକ ଅଛନ୍ତି, ଯେଉଁମାନେ କି ଅନ୍ଲାଇନ୍ରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ ଲାଗି ପ୍ରସ୍ତୁତ ନୁହଁନ୍ତି ।
ପରିବେଶ ଏମିତି ହୋଇଛି ଯେ ପିଲାଙ୍କ ଉପରେ ବହୁ ଚାପ ପଡୁଛି । ଅନେକ ସମୟରେ ଆମେ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଖୋଲା ସ୍ଥାନରେ, ଖେଳିବା ସହିତ ଶିଖିବା ଢଙ୍ଗରେ ଦେଖିଥାଉ । କିନ୍ତୁ ସେମାନେ ଯେତେବେଳେ ସେମାନଙ୍କ ସାଙ୍ଗସାଥୀ ବିନା, ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ବିନା, ଛୋଟ କୋଠରିଟିରେ ଆବଦ୍ଧ ହୋଇଯାଆନ୍ତି, ସେତେବେଳେ ଏହା ଆଦୌ ଅନୁକୂଳ ପରିବେଶ ନୁହେଁ । ସେମାନେ ପ୍ରଶ୍ନ ପଚାରି ପାରିବେନି । ଏହା ଦୁଇପାଖିଆ ଶିକ୍ଷାଲାଭ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନୁହେଁ ।
ଇଟିଭି ଭାରତ: ଆପଣଙ୍କ ଆକଳନ ଅନୁସାରେ କ’ଣ ଏହି ଚାରି ମାସ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଇଛି ?
ସେଭ୍ ଦି ଚିଲ୍ଡ୍ରେନ୍:କୌଣସି ଆକଳନ ବା ମୂଲ୍ୟାୟନ ହେଉ ନଥିବାରୁ ବାସ୍ତବରେ ପାଠପଢ଼ା ହେଉଛି କି ନାହିଁ କହିବା ବହୁତ କଷ୍ଟ । କିନ୍ତୁ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ଶିକ୍ଷାଗ୍ରହଣ ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଛି ।
ଇଟିଭି ଭାରତ: ଅନ୍ଲାଇନ ଶିକ୍ଷାଦାନ ଦ୍ବାରା ଡିଜିଟାଲ ବିଭାଜନ ପରିଦୃଷ୍ଟ ହୁଏ, ଗ୍ରାମୀଣ ଭାରତରେ ଶିକ୍ଷାର ସ୍ଥିତି କ’ଣ ?