ପ୍ରୟାଗରାଜ: ଦେଶପ୍ରେମ, ବୀରତା ଓ ସାହସିକତାର ଅତୁଲ୍ୟ ଉଦାହରଣ ହେଉଛନ୍ତି ଚନ୍ଦ୍ର ଶେଖର ଆଜାଦ । ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମରେ ଏହି ଅମର ଶହୀଦଙ୍କ ଅତୁଳନୀୟ ଅବଦାନ ରହିଥିଲା । ଏହି ମହାନ ଆତ୍ମାଙ୍କ ଜୀବନ ସହ ମୃତ୍ୟୁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରେରଣା ଦିଏ । ଏହି ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀଙ୍କ ପାଇଁ ଆଜି ଆମେ ସ୍ବାଧୀନ ଭାରତରେ ଶାନ୍ତିରେ ନିଃଶ୍ବାସ ନେଇ ପାରୁଛୁ । ଗୋରା ସରକାରଙ୍କ ଗୋଲାମୀରୁ ମୁକ୍ତ ହେବା ପାଇଁ ଅନେକ କ୍ରାନ୍ତିକାରୀ ପ୍ରାଣବଳି ଦେଇଛନ୍ତି ।
ବମତୁଲ୍ ବୁଖାରା ପ୍ରେମରେ ପଡ଼ିଥିଲେ ଚନ୍ଦ୍ର ଶେଖର ଆଜାଦ, ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ ଦେଇଥିଲେ କଡ଼ା ଜବାବ ପିଲାଟି ଦିନରୁ ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ଆରମ୍ଭ
ମହାନ ଆତ୍ମା ଚନ୍ଦ୍ର ଶେଖର ଆଜାଦ ୧୯୦୬ରେ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶର ଅଲିରାଜପୁର ଜିଲ୍ଲାର ଭାବରା ନାମକ ସ୍ଥାନରେ ଜନ୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଚନ୍ଦ୍ର ଶେଖର ଆଜାଦଙ୍କ ବାପା ଅକାଳ ମରୁଡ଼ି ସମୟରେ ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶରେ ପୈତୃକ ସ୍ଥାନ ବଦରକା ଛାଡ଼ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦେଶ ଚାଲି ଆସିଥିଲେ । ସେ ଭାବରା ଗାଁରେ ନିଜ ପରିବାର ବସାଇଥିଲେ ।
ମାତ୍ର ୧୫ ବର୍ଷ ବୟସରେ ହିଁ ଚନ୍ଦ୍ର ଶେଖର ଆଜାଦ ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ଆରମ୍ଭ କଲେ । ୧୯୨୧ରେ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ସାମିଲ ହୋଇ ଆଗକୁ ବଢି଼ବାକୁ ଲାଗିଲେ । ଏଥିରେ ତାଙ୍କୁ ଯୁବଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କ ସମର୍ଥନ ମିଳିବାରେ ଲାଗିଥିଲା । ଯେଉଁଥିପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ସଂଗ୍ରାମ କରିବାକୁ ପ୍ରେରଣା ମିଳିଥିଲା ।
ଚନ୍ଦ୍ର ଶେଖର ତିୱାରୀରୁ ହେଲେ ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର ଆଜାଦ
ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ଗିରଫ ହୋଇ ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟଙ୍କ ନିକଟରେ ହାଜର ହେଲେ ଆଜାଦ । ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟ ନାଁ ପଚାରିବାରୁ ସେ ଅତି ବେବାକ ଅନ୍ଦାଜରେ କହିଲେ ଆଜାଦ । ପିତାଙ୍କ ନାମ ପଚାରିବାରୁ କହିଥିଲେ ସ୍ବତନ୍ତ୍ରତା ଓ ବାସସ୍ଥାନ ପଚାରିବାରୁ କହିଲେ କହିଲେ ଜେଲ୍ । ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖରଙ୍କ ଏହି ଉତ୍ତରରେ ଉତକ୍ଷିପ୍ତ ହୋଇ ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟ୍ ତାଙ୍କୁ ୧୫ ଚାବୁକ ପାହାର ଦଣ୍ଡ ଦେଲେ । ଯେତେବେଳେ ତାଙ୍କ ଉପରେ ଚାବୁକ ପାହାର ବସୁଥିଲା, ପାଟିରୁ ଗୋଟିଏ ସ୍ଲୋଗାନ୍ ବାହାରୁଥିଲା, ଭାରତ ମାତା କି ଜୟ । ବାସ୍, ଏ ସେହି ଦିନ ଥିଲା, ଯେବେ ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର ତିୱାରୀରୁ ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର ଆଜାଦ ଭାବେ ପରିଚିତ ହେଲେ ।
ମହତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କଠାରୁ ଫେରାଇ ନେଲେ ମୁହଁ
୧୯୨୨ ଚୌରିଚୌରା କାଣ୍ଡରେ ୨୧ ପୋଲିସ କନଷ୍ଟେବଳ ଓ ଜଣେ ସବ ଇନ୍ସପେକ୍ଟରଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା । ଏଥିରେ ମର୍ମାହତ ହୋଇ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ବନ୍ଦ କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ । ଏହି ଘୋଷଣାରେ ଯୁବଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କ ସମେତ ଚନ୍ଦ୍ର ଶେଖର ଆଜାଦ ମଧ୍ୟ ଦୁଃଖୀ ଓ ଆକ୍ରୋଶିତ ହୋଇ ପଡ଼ିଥିଲେ । ସେହି ଦିନ ପରଠୁ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କଠାରୁ ତାଙ୍କ ମୋହ ଭଙ୍ଗ ହୋଇଥିଲା ।
ସେ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଭାବେ ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଲେ । ଚନ୍ଦ୍ର ଶେଖର ଆଜାଦଙ୍କୁ ମନ୍ମଥ ଗୁପ୍ତା, ପଣ୍ଡିତ ରାମ ପ୍ରସାଦ ବିଶ୍ମିଲ୍, ରାଚିନ୍ଦ୍ରନାଥ ସାନ୍ୟାଲ ଓ ଅଶଫାକ୍ ଉଲ୍ଲା ଖାନ୍ଙ୍କ ସମର୍ଥନ ମିଳିଲା । ଏମାନେ ମିଶି କାକୋରୀ କାଣ୍ଡ ସହ ଅନ୍ୟ ବହୁ ବଡ଼ବଡ଼ ଘଟଣାକୁ ସମ୍ପାଦନ କଲେ । ୧୯୨୮ରେ ଦିଲ୍ଲୀର ଫିରୋଜ ଶାହ କୋଟଲା ମୈଦାନରେ ଉତ୍ତର ଭାରତର ବହୁ କ୍ରାନ୍ତିକାରୀ ଦଳର ପ୍ରମୁଖ ନେତାଙ୍କ ସହ ଗୁପ୍ତ ବୈଠକ ହେଲା । ଯେଉଁଥିରେ କ୍ରାନ୍ତିକାରୀ ଗତିବିଧି ସହ ଜଡ଼ିତ ହୋଇ ସେ ରିପବ୍ଲିକାନ ଆସୋସିଏସନର ସକ୍ରିୟ ସଦସ୍ୟ ହୋଇ ପାରିଥିଲେ । ଏହି ଆସୋସିଏସନର ସେ ଥିଲେ କମାଣ୍ଡର-ଇନ୍-ଚିଫ୍ ।
ଅଲ୍ଫ୍ରେଡ ପାର୍କରେ ନେଲେ ଶେଷ ନିଃଶ୍ବାସ
୧୯୩୧ ମସିହା ଫେବ୍ରୁଆରୀ ୨୭ ତାରିଖରେ ପ୍ରୟାଗରାଜରେ ଚନ୍ଦ୍ର ଶେଖର ନିଜ ସାଥିଙ୍କ ସହ ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମର ଯୋଜନା କରୁଥିଲେ । ସେହି ସମୟରେ ଇଂରେଜମାନେ ତାଙ୍କୁ ଚାରିଆଡ଼ୁ ଘେରି ଯାଇଥିଲେ । ଚନ୍ଦ୍ର ଶେଖର ନଜ ପିସ୍ତଲ କାଢ଼ି ସାଥୀମାନଙ୍କୁ ସେଠାରୁ ଖସି ଯିବାକୁ କହିଲେ । ଏହାପରେ ଆରମ୍ଭ ହେଲା ଇଂରେଜ ସୈନ୍ୟଙ୍କ ସହ ସଂଘର୍ଷ । ଦୀର୍ଘ ସମୟ ଧରି ବହୁ ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ ଘାଇଲା କରିବା ସହ ୩ ଜଣଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ । ପରେ ଶେଷ ଗୁଳି ବଞ୍ଚିଥିଲା । ସେ ଶତ୍ରୁ ଗୁଳିରେ ମରିବାକୁ ଚାହୁଁନଥିଲେ । ପାଖରେ ପଡ଼ି ମାଟିକୁ ମୁଣ୍ଡରେ ଲଗାଇ ସେହି ଗୁଳିରେ ନିଜ ଜୀବନର ଅଧ୍ୟାୟ ଶେଷ କରି ଦେଲେ ।
ବମତୁଲ୍ ବୁଖାରାକୁ ଖୁବ୍ ଭଲ ପାଉଥିଲେ
ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର ନିଜ ପିସ୍ତଲକୁ ଖୁବ୍ ଭଲ ପାଉଥିଲେ । ଏଥିପାଇଁ ନିଜ ପିସ୍ତଲକୁ ସେ ବମ୍ତୁଲ୍ ବୁଖାରା ବୋଲି କହୁଥିଲେ । ଏହି ପିସ୍ତଲକୁ ସେହି ସମୟରେ ଇଂରେଜମାନେ ନେଇ ଯାଇଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ସ୍ବାଧୀନତା ପରେ ୧୯୭୬ ମସିହା ଜୁଲାଇ ୩ ତାରିଖରେ ଅଲଫ୍ରେଡ ପାର୍କ ଥିବା ଆହ୍ଲାବାଦ ସଂଗ୍ରହାଳୟକୁ ଅଣାଯାଇଥିଲା । ଏଠାରେ ସେହି ପିସ୍ତଲ ସୁରକ୍ଷିତ ଭାବରେ ରହିଛି । ଏହାଏକ ୦.୩୨ କୋଲ୍ଡ ବାର ଅଟୋମେଟିକ୍ ପିସ୍ତଲ । ଏଥିରେ ଗୋଟିଏ ମାଗାଜିନରେ ୮ଟି ଗୁଳି ରହିପାରିବ । ଏଥିରୁ ଫାୟାରିଂ କରିବା ପରେ ଧୂଆଁ ବାହାରେ ନାହିଁ ।
୯୦ ବର୍ଷ ପୂର୍ବରୁ ଚନ୍ଦ୍ର ଶେଖର ଯେଉଁସ୍ଥାନରେ ଶହୀଦ ହୋଇଥିଲେ ସେହି ସ୍ଥାନର ଆଜି ଏକ ତାଙ୍କ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ତିଆରି ହୋଇଛି । ଆଜି ଲୋକ ଏଠାକୁ ଆସିଲେ ଚନ୍ଦ୍ର ଶେଖରଙ୍କ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ପ୍ରତି ଅପାର ଭକ୍ତି କରନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ସେ ଯେଉଁ ଗଛ ମୂଳରେ ଶହୀଦ ହୋଇଥିଲେ ତାହା ଆଉ ନାହିଁ । ଆଜି ଏହି ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀଙ୍କ କଥା ମନେ ପଡ଼ିଲେ ଦେହ ସିହରି ଉଠେ ।
ବ୍ୟୁରୋ ରିପୋର୍ଟ, ଇଟିଭି ଭାରତ
