ଚଣ୍ଡିଗଡ଼: ସ୍ବାଧୀନ ଦେଶର ମାନେ କ'ଣ, ଯଦି ଆପଣ ଜାଣିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି ତେବେ ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀଙ୍କ ସଂଘର୍ଷ ଓ ତାଙ୍କ ଜୀବନର ବଳିଦାନ ବିଷୟରେ ଜାଣିବାକୁ ହେବ । ୧୯୪୭ ମସିହାରେ ଭାରତ ସ୍ବାଧୀନ ହୋଇଥିଲା ସତ, କିନ୍ତୁ ଆମ ପୂର୍ବଜ ଏଥିପାଇଁ ୧୦୦ ବର୍ଷ ଧରି ଲଢ଼େଇ କରିଥିଲେ । ୧୮୫୭ ମସିହାର ଏଭଳି ବହୁ ସଂଘର୍ଶର କାହାଣୀ ରହିଛି, ଯାହା ଭାରତମାତାର ପୁତ୍ର ମାନଙ୍କ ବଳିଦାନ କଥା କହେ । ଏହି ବଳିଦାନ ଅତୁଲ୍ୟ । ଆଜି ଆମେ ଆପଣଙ୍କୁ ଏଭଳି ହିଁ ସ୍ବାଧିନତା ସଂଗ୍ରାମର କାହାଣୀ ବିଷୟରେ ସୂଚନା ଦେବୁ । ଏହାକୁ ଇତିହାସରେ ଯେତିକି ସ୍ଥାନ ମିଳିଛି ତାହାର କାରନାମା ଆହୁରି କେତେ ଗୁଣରେ ଅଧିକ । ଏତେ ବଡ଼ ଯେ ୧୮୫୭ ମସିହାରେ ହିଁ ଏହି ସଂଗ୍ରାମ ହିସାରକୁ ସ୍ବାଧିନ କରାଇ ଦେଇଥିଲା ।
୧୮୫୭ ମେ ୨୯ ତାରିଖ ଦିନ ୧ଟାରେ ଜିଲ୍ଲା କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ଉପରେ କବଜା ହୋଇଥିଲା । ଏହାପରେ ଆଜିର ଦିନରେ ଥିବା ରେଡ୍ ମାର୍କେଟରେ ଏକ ଜେଲ୍ ଥିଲା । ଏହି ଜେଲ୍କୁ ଭାଙ୍ଗି ଦୁର୍ଗକୁ ଆସି ଭିତରେ ଥିବା ସମସ୍ତ ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରାଗଲା । ସେଠାରୁ ୧ ଲକ୍ଷ ୭୦ ହଜାର ଟଙ୍କା ଲୁଟ୍ ମଧ୍ୟ କରାଯାଇଥିଲା । ଏଭଳି ଭାବରେ ୧୮୫୭ ମସିହା ମେ ୨୯ରେ ହିସାର ସ୍ବାଧିନ ହେଲା ।
୧୮୫୭ ମସିହା ମେ ୨୯ ତାରିଖରେ ସ୍ବାଧୀନ ହେଲା ହିସାର। କିନ୍ତୁ ସଂଘର୍ଷ ସେଇଠି ସମାପ୍ତ ହୋଇନଥିଲା । ହିସାରରେ ଥିବା ସମସ୍ତ ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ ସ୍ବଧିନତା ସଂଗ୍ରାମୀମାନେ ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ କିମ୍ବା ଜେଲ୍ରେ ପୁରାଇ ଦେଇଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ ଇଂରେଜ ଖସିବାରେ ସକ୍ଷମ ହୋଇଥିଲା । ସମ୍ପୃକ୍ତ ଇଂରେଜ ଜଣକ ସମସ୍ତ ଘଟଣାବଳୀ ବିଷୟରେ ନିଜ ଅଧିକାରୀଙ୍କୁ ଅବଗତ କରାଇଥିଲା ।
ଇଂରେଜ ପକ୍ଷରୁ ଏହାକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ପାଇଁ ଫିରୋଜପୁରର ଡେପୁଟି କମିଶନର ଜେନେରାଲ ଉଡ କଟଲ୍ୟାଣ୍ଡଙ୍କୁ ଡ୍ୟୁଟି ଦିଆଗଲା । ଏହାପୂର୍ବରୁ ସେ ସିର୍ସାରେ ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକଙ୍କୁ ପରାଜିତ କରିଥିଲେ । ଜୁଲାଇ ୧୦ ତାରିଖରେ ସେ ହିସାର କବ୍ଜା କରିଥିଲେ । ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ହାଂସି କବ୍ଜା କରିଥିଲେ । ଜୁଲାଇ ୧୦ ତାରିଖରୁ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯ ତାରିଖ ମଧ୍ୟରେ ହିସାରକୁ ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ଓ ଇଂରେଜ ମାନେ ୫ ଥର ଲେଖାଏଁ ଅକ୍ତିଆର କରିଥିଲେ ।