Baby health : लहान मुलांना मसाज करताना 'ही' घ्या काळजी

डॉ. आशा सांगतात की, लहान मुलांचे शरीर खूप मऊ असते, त्यामुळे मसाज योग्य पद्धतीने आणि योग्य दाबाने करणे अत्यंत आवश्यक आहे. बंगळुरूमधील आयुर्वेदिक केंद्रातील परिचारिका श्रीकांता सांगते की, लहान मुलांच्या पायाला तेलाची मसाज सुरू करावी. यानंतर छाती, पोट, हात, पाठ आणि नंतर चेहरा आणि डोक्याची मालिश करावी. तीक्ष्ण हातांनी किंवा जास्त दाबाने मसाज कधीही करू नये

जन्मापासून ही मुलांच्या शारीरिक आणि मानसिक विकासासाठी डॉक्टर मसाजचा सल्ला देते. आठवड्यामध्ये रोज तसेच काही दिवस तेलात योग्य प्रकारे मसाज करणे ना मुलांच्या हाडांना मजबूत होतात. पचनक्षमता होते. वजन वाढते. त्यांमुळे चांगील झोपही होते. लहान मुलांना मसाज करण्याचे अनेक फायदे आहेत.

तेल मालिश के फायदे
तेल मसाज बद्दल जाणून आधी काही गोष्टी जाणून घेणे अत्यावश्यक आहे की, ते मुलांसाठी फायदेशीर आहे. गाजियाबादचे बालरोग तज्ञ डॉ. आशा राठौड सांगतात की जन्माच्या काही काळानंतर ही मुले योग्य प्रकारे तेल मालिश करतात. त्यांना खूप फायदा होतो.

• नियमितपणे तेल की मसाज मुलांची मांसपेशियां आणि हाडांची ताकद द्यायला मदत होते, त्यांच्यात वाढ होते.
• पोटदुखी आणि गॅसमध्ये आराम मिळतो.
• चांगली मसाज केल्यावर मुलांना खूप चांगली झोप लागते. जे त्यांच्या वजन वाढण्यासाठी आणि शारीरिक आणि मानसिक विकासासाठी खूप महत्वाचे आहे.
• तेलाच्या मसाजमुळे बाळाच्या त्वचेतील आर्द्रता टिकून राहते.
• त्वचेसंदर्भातील समस्यांचे निराकारण होते.
• डोक्याचा आकार चांगला राहतो आणि केसांना पोषण मिळते.
• मसाजमुळे पाळणा टोपी आणि डायपर रॅशसह त्वचेशी संबंधित अनेक समस्यांपासून आराम मिळतो.

अशी करा मालिश
डॉ. आशा सांगतात की, लहान मुलांचे शरीर खूप मऊ असते, त्यामुळे मसाज योग्य पद्धतीने आणि योग्य दाबाने करणे अत्यंत आवश्यक आहे. बंगळुरूमधील आयुर्वेदिक केंद्रातील परिचारिका श्रीकांता सांगते की, लहान मुलांच्या पायाला तेलाची मसाज सुरू करावी. यानंतर छाती, पोट, हात, पाठ आणि नंतर चेहरा आणि डोक्याची मालिश करावी. तीक्ष्ण हातांनी किंवा जास्त दाबाने मसाज कधीही करू नये. मसाज नेहमी हलक्या दाबाने वरपासून खालपर्यंत करावा. पायाच्या तळव्याला आणि हाताच्या आणि पायाच्या बोटांच्या मध्ये तेल लावून मसाज करावा. विशेषत: पोट आणि छातीला मसाज करताना, दाब जास्त नसावा हे लक्षात ठेवा आणि नाभीत तेलाचे काही थेंब टाका आणि गोलाकार हालचाली करून मालिश करा.

जेव्हा बाळाला पाठीच्या मसाजसाठी उलटे झोपवले जाते. तेव्हा लक्षात ठेवा, नाक आणि खालच्या पृष्ठभागामध्ये जागा असावी. यामुळे श्वास घेण्यास त्रास होणार नाही. मुलांच्या पाठीला मसाज करण्यासाठी त्यांच्या पायावर झोपून मालिश करणे आदर्श मानले जाते. या अवस्थेत मसाज करणे आरामदायक असतात. याशिवाय डोक्याला मसाज करताना डोक्याला वर्तुळाकार गतीने मसाज करावा. जेणेकरून डोक्याचा आकार योग्य राहील. डोक्याला मसाज करताना दाब लावण्याची गरज नाही.

हेही वाचा -मांसाहारी मुलांच्या तुलनेत शाकाहारी आहारातील मुलांची वाढ, पोषण सारखेच : संशोधन

मालिश करताना ही बाळगा सावधगिरी
डॉ. आशा यांनी लहान मुलांना कसा मालिश करावे याची काळजी ध्यावी

• बाळाला आहार किंवा आहार दिल्यानंतर किमान 45 मिनिटे मालिश करू नये.
• मुलाची मसाज करण्याची जागा, त्याच्या खाली घालायचे कापड आणि मालिश करणाऱ्याचे हात स्वच्छ आणि स्वच्छ असावेत. याशिवाय मालिश करणाऱ्याची नखेही कापली पाहिजेत.
• मसाज करण्याची जागा शांत असावी.
• मसाज करणारी व्यक्ती अनुभवी असावी. किंवा एखाद्या अनुभवी व्यक्तीकडून योग्य मार्ग शिकून घेतल्यानंतरच मुलाला स्वतःची मालिश करावी.
• मसाजसाठी तेल वापरण्यापूर्वी, मुलाला त्या तेलाची ऍलर्जी नाही हे तपासा.
• बाळाच्या शरीरावर जास्त तेल सोडू नका. यामुळे त्वचेवर पुरळ उठू शकतात. म्हणून, मसाज केल्यानंतर नेहमी अतिरिक्त तेल कापसाच्या रुमालाने काढून टाका.

या तेलाचा वापर करा
या वेळी बाळाच्या मसाजसाठी कोणते तेल योग्य असेल याबद्दल सामान्यत: लोकांना शंका असते. नंदिता, ऑइल अँड एसेन्स एक्सपर्ट आणि अमे ऑरगॅनिकच्या सीईओ सांगतात की, बाळाच्या मसाजसाठी तेल निवडताना हवामान, संभाव्य ऍलर्जी आणि तेलाचा प्रभाव लक्षात ठेवणे अत्यंत आवश्यक आहे. उदाहरणार्थ, उन्हाळ्याच्या हंगामात, मुलास कधीही गरम तेलाने मालिश करू नये. व्हिटॅमिन ई, व्हिटॅमिन ए, बी2, बी6, डी, कॅल्शियम, मॅग्नेशियम, पोटॅशियम आणि ओमेगा -3 फॅटी ऍसिड सारखे पोषक घटक बदामाच्या तेलात आढळतात. आणि व्हिटॅमिन-ई, व्हिटॅमिन के, लोह, ओमेगा -3 फॅटी ऍसिड आढळतात. ऑलिव्ह ऑइलमध्ये -3 फॅटी ऍसिडस्, मिनरल्स, अँटिऑक्सिडंट्स यांसारखे अनेक पोषक घटक आढळतात. ज्यामुळे मुलांच्या शरीराला पोषण तर मिळतेच, शिवाय अनेक समस्यांपासून ते सुरक्षित राहतात. तसेच, ते प्रत्येक हंगामात वापरले जाऊ शकतात.

खोबरेल तेल लावावे

सध्या उन्हाळा असल्याने खोबरेल तेलासारखी आणखी काही तेले बाळाच्या मसाजसाठी वापरली जाऊ शकतात. नारळाच्या तेलाचा कूलिंग इफेक्ट असतो, ते त्वचेमध्ये सहज शोषले जाते तसेच त्यात अँटी फंगल आणि अँटी बॅक्टेरियल गुणधर्म असतात. जे मुलांच्या त्वचेला संसर्गापासून वाचवतात. लहान मुलांना मसाज करण्यासाठी नारळाचे तेल वापरावे. या शिवाय या ऋतूत थंडीच्या प्रभावाने कॅमोमाईल तेल आणि चंदनाच्या तेलानेही मसाज करता येतो.

हेही वाचा -5 amazing home remedies for Tanning : शरीराचे टॅनिंग घालवण्यासाठी 5 टिप्स