यवतमाळ - हिऱ्यांचा व्यवसाय म्हटले की, गुजरातमधील सुरत हे शहर डोळ्यासमोर येते. मात्र, यवतमाळसारख्या आदिवासी जिल्ह्यातील नेरसारख्या ग्रामीण भागात हा व्यवसाय सुरू आहे. यावर अनेकांचा विश्वास बसणार नाही. कोरोनाच्या काळात अनेकांच्या हाताला रोजगार देत ही किमया साधली आहे, नेरच्या किशोर खांनजोडे या युवकाने. लॉकडाऊनमुळे अनेक व्यवसाय पूर्णपणे बंद पडले. बेरोजगारीचा प्रश्न उभा राहिला. या परिस्थितीत अनेकजण हतबल झाले. मात्र याच काळात किशोर याने अनेक युवकांसाठी रोजगाराची नवी संधी उपलब्ध करुन दिली.
असा सुरु झाला प्रवास
नेर तालुक्यातील सावंगा या छोट्याशा गावात किशोरचा जन्म झाला. घरी असलेल्या चार एकर कोरडवाहू जमिनीत उपजीविका होत नव्हती. रोजगाराच्या शोधात मोठा भाऊ सुरत येथे गेला. किशोरचे शिक्षण कसेबसे सुरू होते. कधी शेतात तर कधी दुसऱ्याच्या मजुरीला जाऊन आपल्या कुटुंबाचे पोट भरावे लागत होते. अशातच किशोर हे दहावी नापास झाले. आता पुढे काय? असा प्रश्न त्यांच्यासमोर निर्माण झाला होता. त्यानंतर 1993 ला किशोर सुरतला गेला. तिथे त्याने तीन वर्षे हिऱ्यांवर पैलू पाडण्याचे काम केले. नंतर सहा वर्षे जनरल मॅनेजर म्हणून काम पाहिले. तर पंधरा वर्षे मुख्य व्यवस्थापक म्हणून काम सांभाळले. यानंतरही किशोर स्वस्थ बसला नाही. त्यांनी सुरत येथे आपला स्वतःचा हिऱ्याला पैलू पाडण्याचा कारखाना सुरू केला. कारखाना सुरू होऊन बारा महिने लोटले. सर्व काही सुरळीत सुरू असताना कोरोनामुळे लॉकडाऊन लागले आणि सर्व उद्योग बंद झाले आणि किशोरलाही गावाकडे यावे लागले.
नेरमध्ये हिऱ्याला पाडले जातात पैलू; कोरोनाच्या काळात मिळाला अनेकांना रोजगार
नेर सारख्या छोट्या तालुक्यातून सुरत येथे हिऱ्यावर पैलू पाडण्यासाठी पाच हजारांहून अधिक युवक कार्यरत होते. कोरोनामुळे सर्व आपल्या गावी परत आले होते. किशोर याला त्याच्यातील कर्तृत्वाने स्वस्थ बसू दिले नाही. त्यामुळे गावाकडे परत आलेल्या कुशल कामगारांना गावातच रोजगार द्यावा,असा विचार त्याच्या मनामध्ये आला. किशोरने या संकटालाच संधी करण्याचे ठरवले. यातूनच स्वरा डायमंड हा व्यवसाय सुरू झाला.
कोरोनाच्या काळात रोजगार
नेरमध्ये हिऱ्याला पाडल्या जाते पैलू
नेर सारख्या छोट्या तालुक्यातून सुरत येथे हिऱ्यांवर पैलू पाडण्यासाठी पाच हजारपेक्षा अधिक युवक कार्यरत होते. कोरोनामुळे सर्व आपल्या गावी परत आले होते. किशोरला त्याच्यातील कर्तृत्वाने स्वस्थ बसू दिले नाही. त्यामुळे गावाकडे परत आलेल्या कुशल कामगारांना गावातच रोजगार द्यावा,असा विचार त्याच्या मनात आला. किशोरने या संकटालाच संधी करण्याचे ठरवले. यातूनच स्वरा डायमंड हा व्यवसाय सुरू झाला. आज त्याच्याकडे 12 पगारदार मॅनेजर आणि 72 जण हिऱ्यावर पैलू पाडण्याचे काम करत आहेत.
एक मशीनवर चौघेजण पाडतात पैलू
किशोरने टाकटलेल्या व्यवसायात आज त्याच्याजवळ 18 मशीन आहेत. एका मशीनवर चौघेजण हिऱ्याला पैलू पाडण्याचे काम करतात. यातून प्रत्येकी पाचशे ते हजार रुपयांपर्यंत दररोजची मिळकत युवकांना मिळत आहे. सुरत येथे मिळणारा रोजगार व जिल्ह्यात मिळणाऱ्या रोजगारात केवळ 50 रुपयांची तफावत आहे. सुरत सारख्या महागड्या शहरात राहून खर्चिक जीवन जगण्यापेक्षा गावात आपल्या आई-वडील, पत्नी आणि मुलांसोबत राहून काम करण्यास अधिक आनंद आहे, असे येथील मॅनेजर आणि कामगार सांगतात.