महाराष्ट्राच्या नवदुर्गा : जास्तीत जास्त मुलींना शिक्षण मिळावं यासाठी प्रयत्न करायला हवेत - गुगल इंडियाच्या इंडस्ट्री हेड मयुरी कांगो

वयाच्या 17व्या करिअर निवडणं खरंच कठीण होतं. मी जरी म्हणत असले की, मला एखाद्या कंपनीचं सीईओ व्हायचंय, हे मी कधीतरी कोणती जाहिरात पाहिली असेल, त्यावरुन ठरवलं. त्याला आधार नव्हता. मात्र, कोणत्याही मुलाला 17-18व्या वर्षी निवडणं कठीण आहे. त्यामुळे काही वेळा काही गोष्टी तुम्हाला काय आवडतं. कोणती गोष्ट तुम्ही सकाळी उठल्यावर तुमच्यासाठी महत्त्वाची वाटते, तुम्हाला आनंदी ठेवते.

हैदराबाद -नवरात्रोत्सवाच्या निमित्ताने 'ईटीव्ही भारत'चा विशेष कार्यक्रम महाराष्ट्राच्या नवदुर्गा कार्यक्रमात घर से निकलते ही कुछ दूर चलते ही या गाण्याच्या माध्यमातून लोकप्रिय झालेली अभिनेत्री आणि सध्या गुगल या बलाढ्य कंपनीच्या इंडस्ट्री हेड म्हणून कार्यरत असलेल्या मयुरी कांगो यांनी सहभाग घेतला. या कार्यक्रमात त्यांनी अभिनय आणि त्यांनंतरचं त्याचं करिअर तसेच गुगलसारख्या बलाढ्य कंपनीत कार्यरत असतानाची जबाबदारी काय आहे? इतकं मोठं पद सांभाळणे आणि एक गृहिणी अशा दोन्ही भूमिका कशाप्रकारे निभावता, याबाबतही संवाद साधला.

प्रश्न - 17 व्या वर्षी अभिनयात पदार्पण, करिअर बाबत घरच्यांनी दिलेलं स्वातंत्र्य आणि आता गुगलसारख्या बलाढ्य कंपनीच्या इंडिया इंडस्ट्री हेड, या प्रवासाबद्दल काय सांगाल?

उत्तर -अनेकदा लोकांना वाटतं की, माझे हे डेस्टिनेशन आहे. तुम्ही गुगलला पोहोचलात किंवा तुम्ही फिल्म इंडस्ट्रीमध्ये पोहोचलात तर तुमचा प्रवास संपला. मात्र, माझ्यासाठी हा माझ्या प्रवासातील हे वेगवेगळे स्टॉप्स आहेत. पण यावरुन आयुष्य इंटरेस्टिंग आहे, असं म्हणू शकते. वेगवेगळे अनुभव आलेत. त्यासाठी मी स्वत:ला भाग्यवान मानते आणि मी हे सगळं आईबाबांच्या फार मोठा पाठिंबा असल्यामुळे करू शकले. मला जेव्हा जे करावसं वाटलं त्यासाठी त्यांनी नेहमी पाठिंबा दिला. त्यांनी ही पण शिकवण दिली की, तुम्हाला तुमच्या आयुष्यात जे काही मिळतंय, ज्या संधी आहेत, त्या खरंच तुम्हाला हव्या आहेत की नाही, याबाबतही शिकवलं. तुम्हाला आयुष्यात तुम्हाला नेमकं काय करायचंय याबाबत स्पष्टता ठेवण्याबाबत आईबाबांनी शिकवलं. वयाच्या 17व्या वर्षी मी चित्रपट क्षेत्रात आली. महाराष्ट्रातली परिस्थिती पाहिली तर इंजीनिअरींग आणि बारावीच्या परीक्षा फार महत्त्वाच्या मानल्या जातात. त्यासाठी कोचिंग क्लासेस असतात. पीसीएम वगैरे मध्ये प्रवेश घेण्याइतपत मार्क मिळालेच पाहिजेत, हा दबाव असतो.

पण त्यात जर तुमच्याकडे एखादी संधी आली जी तुम्हाला करावीशी वाटली, जी माझ्यासाठी माझा चित्रपट 'नसीम'च्या रुपात आली. तो चित्रपट मी बारावीच्या पूर्व परिक्षेच्या 21 दिवस आधी केला. आईबाबांनी पाठिंबा दिला. माझे आजी-आजोबा जे स्वातंत्र्यासाठी लढले, त्यांना जे वाटतंय की, देशात जे घडतंय, त्या विषयावर हा चित्रपट होता, म्हणून तो चित्रपट मी केला. अभिनेत्री बनायचंय म्हणून नव्हे. माझ्या आईबाबांना याविषयी भान होतं. म्हणून त्यांनी मला हा चित्रपट करू दिला. ते म्हणाले की, तु सेटवर अभ्यास कर. 20-25 दिवसाचे शुटींग आहे. तु करुन घेशील. आम्ही सोबत मदत करायला आहोत. मात्र, ते असे कधीच म्हटले नाहीत की, आता तुला ही संधी मिळाली ना, मग बारावीची परीक्षा नको द्यायला? पण नाही. ते म्हणाले, शुटींग करा, परत या, प्रॅक्टिकल्स करा, परीक्षा द्या आणि शिक्षण पूर्ण करा. माझं स्वप्न होतं की, बारावी करेन, इंजिनीअरींग करेन मग एमबीए करेना आणि कुठल्या तरी कंपनीची सीईओ बनेन.

प्रश्न - तुम्ही तुमच्या करिअरबाबत स्पष्ट होत्या. आजच्या ग्रामीण आणि शहरी दोन्ही भागातील तरुणाईमध्ये करिअरबाबत संभ्रम आहे. या संवादाच्या निमित्ताने त्यांना काय संदेश द्याल?

उत्तर - वयाच्या 17व्या करिअर निवडणं खरंच कठीण होतं. मी जरी म्हणत असले की, मला एखाद्या कंपनीचं सीईओ व्हायचंय, हे मी कधीतरी कोणती जाहिरात पाहिली असेल, त्यावरुन ठरवलं. त्याला आधार नव्हता. मात्र, कोणत्याही मुलाला 17-18व्या वर्षी निवडणं कठीण आहे. त्यामुळे काही वेळा काही गोष्टी तुम्हाला काय आवडतं. कोणती गोष्ट तुम्ही सकाळी उठल्यावर तुमच्यासाठी महत्त्वाची वाटते, तुम्हाला आनंदी ठेवते. आर्थिकदृष्ट्या सुरक्षित ठेवते. तुम्हाला तुमच्या आयुष्यात तीन चार गोष्टी आहेत, ज्या फार महत्त्वाच्या आहेत. त्या समोर ठेवून तुमच्या समोर असलेल्या संधींपैकी तुम्हाला सर्वात जास्त आवडणारी गोष्ट निवडू शकता. आताच्या तुलनेत करिअरच्या वाटाही फार आहेत. पण जितक्या करिअरच्या वाटा जितक्या जास्त तितका गोंधळही जास्त होतो. त्यामुळे हे कठीणच आहेत. आईबाबांशी बोलून मित्रपरिवाराशी बोलून तुम्हाला जे सर्वात जास्त आवडतं ते करिअर निवडायला हवं.

प्रश्न - अनेकदा असं होतं की, एखाद्या विशिष्ट विषयातच तुम्हाला करिअर करावं लागेल, याबाबत आईबाबांची सक्ती असते. याबाबत तुमचं मत काय?

उत्तर - हो बरोबर आहे. आईबाबा सक्ती करतात. मुलांनाही ते करावं लागतं. पण आईबाबा असं का करतात याबाबतही विचार व्हायला हवा. कारण जर आपण आपल्या देशाची लोकसंख्या पाहिली, नोकरीच्या संधी पाहिल्या तर खूप कमी असतात आणि प्रत्येकाच्या आईबाबाला वाटतं की, माझा मुलगा किंवा मुलगी आर्थिकदृष्ट्या सुरक्षित असावा, त्याचं भविष्य सुरक्षित असावं म्हणून ते तुम्हाला सांगत असतात. म्हणून राग करण्यापेक्षा, त्यांच्या मताचा अनादर करण्यापेक्षा, त्यांच्या मताला अस्विकार करण्यापेक्षा जर तुमच्याकडे एखादा पर्याय आहे तर त्याबाबत रिसर्च करा. माहिती काढा आणि मग मुद्देसूदपणे आईबाबांसोबत बसून चर्चा करा. त्यानंतरही जर तुमचे आईबाबा तुमच्यावर एखाद्या करिअरबाबत सक्ती करत असेल तर ती बाब वेगळी आहे. कोणतेही आईबाबा तुम्हाला दु:खी करायला नाही सांगत. ते तुमच्या भल्यासाठीच सांगतात.

प्रश्न - तुम्ही गुगल इंडियाच्या हेड ऑफ इंडस्ट्री म्हणून कार्यरत आहात. या पदाबद्दल काय सांगाल?

उत्तर - गुगलला येण्याआधी मी बरीच वर्षे एका जाहिरात संस्थेची प्रमुख (Advertising Agency CEO) म्हणून कार्यरत होती. गुगलचा जाहिरात विभागाचा जो बिझनेस आहे, मी तो पाहते. गुगल ज्या एजन्सीच्या माध्यमातून विकत घेतले जाते, उदा. प्रिंट, टीव्ही, डिजीटल त्यांच्यासोबत असलेली गुगलची रिलेशनशीप ती कशी मॅनेज करावी, त्यांना गुगलच्या प्रॉडक्ट्सबाबत समजावणं, ते कसे वापरले पाहिजेत, तसेच कशाप्रकारे त्यांचा त्यांच्या ग्राहकांना फायदा होऊ शकतो, हे समजावणं माझं काम आहे.

प्रश्न - तुम्ही जाहिरातीचा मुद्दा उपस्थित केलात. सध्या डिजिटल माध्यमांचं युग आहे. जाहिरातीमध्ये बराच बदल झाला आहे. आधीची आणि आताची परिस्थिती काय बदल झाला आहे?

उत्तर - आता आपण ज्या काळात जगतोय तो जाहिरातींच्या दृष्टीने फार इंटरेस्टिंग आहे. मी जेव्हा भारतात आली होते तेव्हा फक्त 90 मिलिअन लोकांना इंटरनेटचा अॅक्सेस होता. आता 600 मिलिअन लोकांना इंटरनेटचा अॅक्सेस आहे. आज मोबाईलच्याही किंमती कमी झाल्या. सामान्य माणसाकडे पण आज इंटरनेट आलंय. त्यामुळे access to education, access to information हे फक्त विशेष लोकांसाठीच नाहीये. त्यामुळे यात जाहिरातीसोबत व्यवसायाच्याही फार मोठ्या संधी आहेत. ऑनलाईन शिक्षणाच्या बिझनेसबाबत पाहिलं तर त्याला स्केल करायला फार सोपं झालंय. जे आधी होत नव्हतं. सध्याची परिस्थिती पाहिली तर भारतात this is the critical point in our evolution and i feel very blessed की, मी आता जाहिरात क्षेत्रात आहे. कारण मी छान काम करू शकते.

प्रश्न - बालपणीच्या औरंगाबादमधील काही आठवणींबाबत सांगाल.

उत्तर - मी जेव्हा माझ्या मित्र-मैत्रिणींसोबत बोलतो तेव्हा ते मला म्हणतात की, आपलं आयुष्य किती गोष्टीच्या पुस्तकासारखं आहे. म्हणजे आईबाबांचा-आजीबाबांचा सहवास, आईबाबांसोबत मोर्चामध्ये जाणं, औरंगाबादचं मिटर गेजपासून ब्रॉडगेजमध्ये जाणार होतं तेव्हा आजी-बाबा मोर्चाचा गेले होते, त्यावेळी बाबांनी मला खांद्यावर बसवलं होतं. यानंतर त्यांना तुरुंगात घेऊन जाण्यात आलं होतं. मीसुद्धा त्यांच्यासोबत तुरुंगात गेले होते म्हणजे त्यांच्यासंघर्षात मी सहभागी होते.

लहाणपणापासून आईला थिएटर करताना पाहिलंय. ती मराठीतील मोठी नटी होती. त्यांच्या प्रत्येक प्रयोगाला समोर जाऊन बसायची. मला आठवतं की, कोणत्यातरी नाटकाचा प्रयोग होता, त्यात ते तिला जाळतात. त्यावेळी मी लहान होती. समोरच बसली होती. त्यावेळी मी उठून स्टेजवर पळत गेली होती.

औरंगाबादला आठवड्याच्या सुटीला अजिंठा-वेरुळच्या लेणीला जाणं व्हायचं. पान चक्की, बीबी-का-मकबरा पाहणं, जितके लोक येतील त्यांनाही पाहायला घेऊन जाणं, असं वाटायचं की, हे सर्व मीच बनवलंय, त्यामुळे त्या आठवणी फार सुंदर आहेत.

प्रश्न - मयुरी कांगो म्हणजे आता गुगल वुमन म्हटलं जात. मात्र, 'पापा कहते है' या चित्रपटातील तुमचं गाणं 'घर से निकलते ही, कुछ दूर चलते ही', हे तेव्हाही आणि आताही तरुणाईमध्ये प्रचंड लोकप्रिय होतं. याबाबतची आठवण शेअर कराल.

उत्तर - मी जेव्हा हा सिनेमा केला तेव्हा वाटलं नव्हतं की हे इतकं लोकप्रिय होईल. तो चित्रपट सिनेमागृहात न येता, टीव्हीवर येणार होता. त्यावेळेस शुटींग सुरू होतं आणि बारावीचं निकाल आला होता. मला काहीतरी 98 टक्के गुण मिळाले होते. तेव्हा गाण्यांचं शुटींग सुरू होतं. याचदरम्यान माझे बाबा माझं रिपोर्टकार्ड घेऊन आलेत, बघ तुझे इतके मार्क्स आले आहेत. त्याचवेळी महेश भट्ट बाजूला बसले होते. त्यांनी विचारलं की, काय म्हणतायेत बाबा, तर मी त्यांना सांगितले की, ते मला माझे बारावीचे मार्क्स दाखवत आहेत. माझे मार्क्स ऐकल्यानंतर त्यांचा चेहरा बघण्यासारखा होता. मी आयुष्यात पहिल्यांदा 98 टक्के गुण मिळालेत असं ऐकतोय. आम्ही असं कधी ऐकलंच नाही. हे ऐकून ते म्हणाले की, तु इथे अभिनय का करतेयस? आणि त्यांना तिथे लगेच माईक घेऊन तेथील लोकांना सांगितले की, तुम्हाला माहितीये का हिला 98 टक्के मार्क्स मिळालेत.

प्रश्न - तुम्ही इतकी मोठी जबाबदारी सांभाळत आहात,ही भूमिका आणि एक गृहिणी म्हणून दोन्ही भूमिका निभावताना कशी कसरत होते?

उत्तर -कसरत होते ना. बायकांकडून अपेक्षा केली जाते की, त्या कितीही मोठ्यावर असाल पण त्यासोबत ती एक आई, बायको, मुलगी असता. घर सांभाळणं हे तुमचंच काम आहे. आता त्यात बदल व्हायला लागला आहे. तुमच्या घरात पुरुष मदत करताना दिसतात. मात्र, तुम्ही पाहिलं की 'मदत' हा शब्द वापरला. म्हणजे घर दोघांचं असलं तरी ते मदत करतात. म्हणून त्यासाठी awareness education not just women पुरुषांनाही याचा अंदाज येणं की जे तुम्ही तुमच्या आईकडून अपेक्षा केली, बायकोकडून अपेक्षा करताय, ते तुम्ही तुमच्या मुलीकडून expect नका करू. किंवा माझ्या मुलाला मी शिकवेन, तु तुझ्या बायकोकडून अशी अपेक्षा नको करू, हे चूक आहे आणि का चूक आहे. Educating our sons to the place for women and the rightful place women of our society i think is my most important job. आणि महिलांना जर घरात त्यांच्या मताची किंमत हवी असेल तर तिला आर्थिकदृष्ट्या शक्तिशाली होणं महत्त्वांचं आहे. So, financial independence to women and for women to teach there boys to respect other womens, i think is the most important job i have.

प्रश्न - नवरात्रीच्या निमित्ताने महिलांना, युवतींना काय संदेश द्याल?

उत्तर -मला असं वाटतं की, कुणाला संदेश देण्यासाठी तुम्हाला आयुष्यात खूप काही मिळवावं लागतं. अजून मी तिथपर्यंत पोहोचले नाही. आयुष्यात खूप काही महिला आहेत, ज्यांनी खूप काही केलंय. उदा. सावित्रीबाई फुले. ज्यांच्यामुळे मी आज इथे बसून बोलू शकते. मी हवं ते आयुष्य जगू शकते. त्यामुळे आधी महिला म्हणून त्यांचे आभार मानायले हवेत. महाराष्ट्रीन होण्याचा आनंद यासाठी आहे की, इथे इतर राज्यांच्या तुलनेत महिलांना खूप संधी मिळाल्या, ज्या बाहेरच्या राज्यातील महिलांना अजूनही मिळाल्या नाहीत. त्यामुळे मला आनंद आहे की, मी ज्या प्रांतात आहे, तिथे मला खूप संधी मिळाल्या आणि त्या संधी इतर ठिकाणी निर्माण करणे ही आपली जबाबदारी आहे. त्यामुळे education बद्दल जितक्या लोकांशी तुम्ही बोलू शकता, जितक्या महिलांना तुम्ही शिक्षण घ्यायला मदत करू शकता, always making sure that the girls in the house are getting educated, are getting opportunities for employment is the responisibility of every girl, i think that is what i would like to every girl.