मुंबई - रक्तातील पेशी पाहण्यासाठी किंवा अन्य पेशींचा अभ्यास करण्यासाठी मायक्रोस्कोपची आवश्यकता असते. त्याचप्रमाणे भारतीय चलनातील बनावट नोटा ओळखण्यासाठीही विशेष प्रकारच्या लेन्सचा वापर केला जातो. हे सर्व प्रयोगशाळेतच शक्य असते. मात्र, मुंबई आयआयटीमधील संशोधकांनी बनवलेल्या एका विशिष्ट लेन्समुळे रक्तामधील पेशींसह बनावट नोटा आता स्मार्टफोनद्वारे पाहता येणे शक्य होणार आहे.
मायक्रोस्कोपमध्ये वापरण्यात येणार्‍या लेन्स या साधारणपणे पॉलीश काचा किंवा मोल्डिंग प्लास्टिकपासून बनवलेल्या असतात. या लेन्स फारच महागड्या असल्याने त्यापासून बनवण्यात येणारी उपकरणे महागडी असतात. मात्र, आयआयटीमधील संशोधकांनी केलेल्या नव्या संशोधनामुळे महागड्या लेन्स आता फारच स्वस्तात उपलब्ध होणार आहेत. तसेच त्याचा वापर स्मार्टफोनमध्येही करता येणार असल्याने संशोधनाला अधिक चालना मिळणार आहे.
आयआयटीमधील संशोधकांनी एका विशिष्ट प्रकारच्या लिक्विडचा शोध लावून त्याचा वापर लेन्स बनवण्यासाठी केला आहे. लिक्विडपासून बनवण्यात आलेली ही लेन्स हाताळणे तसेच स्थिर ठेवणे हे संशोधकांसाठी आव्हान होते. संशोधकांनी पॉलिडायमेथालसिलोक्सेनचा (पीडीएमएस) वापर करून बनवलेले हे लिक्विड ग्लिसरॉल किंवा पाण्यामध्ये मिसळत नाही. एखाद्या द्रवपदार्थामध्ये ते ओतल्यास त्या द्रवपदार्थाच्या पृष्ठभागावर पीडीएमएस चंद्राकृती आकार दिसते. त्यावर एअर गनच्या माध्यमातून विशिष्ट दबाव आणल्यानंतर ते त्याचा आकार बदलत असते. त्यामुळे त्यापासून एक उत्तम लेन्स बनवण्यास मदत होत असल्याचे संशोधकांच्या लक्षात आले.