Central Railway Mega block : मेगा ब्लॉकला पर्याय हवा नवीन तंत्रज्ञानाचा, प्रवाशांची मागणी

दर रविवारी मेगा ब्लॉकमुळे लोकलच्या फेऱ्या कमी (Central Railway Mega block) होतात. काही रेल्वे स्थानकांवर ट्रेन थांबत नाही. कारण मेगाब्लॉकमुळे काम सुरू असते. हा मेगा ब्लॉक कसा सुरू झाला ? मेगाब्लॉक किती गरजेचा ? की मेगाब्लॉक नको ? याचा ऊहापोह आपण समजून घेऊ (Mega block needs alternative to new technology) या.

मुंबई :लोकल आहे, म्हणून निश्चित वेळात आपण पोहचू हा विश्वास प्रत्येक लोकल प्रवाश्यांच्या मनात आहे. तसेच दर रविवारी सवयीप्रमाणे आपण मेगाब्लॉकला सामोरे जातो. मेगा ब्लॉकअसल्यामुळे वीस मिनिटे ते 25 मिनिटे आधीच आपल्याला रेल्वे स्टेशनवर जावे लागते. ट्रेन पकडून गर्दीमध्ये कशीतरी वाट काढून प्रवास करावा लागतो. दर रविवारी मेगा ब्लॉकमुळे लोकलच्या फेऱ्या कमी (Central Railway Mega block) होतात. काही रेल्वे स्थानकांवर ट्रेन थांबत नाही. कारण मेगाब्लॉकमुळे काम सुरू असते. हा मेगा ब्लॉक कसा सुरू झाला ? मेगाब्लॉक किती गरजेचा ? की मेगाब्लॉक नको ? याचा ऊहापोह आपण समजून घेऊ (Mega block needs alternative to new technology) या.

वीस वर्षापासून मेगाब्लॉक नियमित : मेगा ब्लॉक साधारणत: 20 ते 25 वर्षापासून मध्य आणि पश्चिम रेल्वेवर सुरू झाला. त्याचे कारण असे की, जेव्हा ओव्हरड वायर आणि रूळ मार्ग आणि विविध तांत्रिक गोष्टीमुळे रेल्वेच्या अडचणी समोर यायला लागल्या. या अडचणींना सोडवण्यासाठी मध्य रेल्वे महामंडळाद्वारे निर्णय घेतला गेला की, दर रविवारी देखभाल आणि दुरुस्ती केल्याशिवाय बारा महिने विनाअडथळा रेल्वे धावू शकणार नाही, असा रेल्वे महामंडळाचा दावा (Mega block needs alternative) आहे.

रेल्वे प्रशासन : यासंदर्भात मध्य रेल्वेचे मुख्य जनसंपर्क अधिकारी शिवाजी सुतार यांच्यासोबत संपर्क साधून ईटीव्ही भारत वतीने मेगाब्लॉक कशासाठी हे जाणून घेण्याचा प्रयत्न केला. त्यांनी सांगितले की, रविवारी मेगाब्लॉक आयोजित केला जातो. कारण रेल्वे यंत्रणा खूप मोठी आहे. त्यामध्ये रेल्वे मार्ग सिग्नल यंत्रणा, ओव्हर हेड वायर आणि इतर तांत्रिक बाबी असतात. ज्यांची वेळेवर दुरुस्ती किंवा देखभाल व्हायला हवी. तांत्रिक दोष त्याच वेळेला ठीक केले, तर प्रचंड लोकसंख्येला घेऊन जाणारी लोकल बिघडू नये. कोणत्याही तांत्रिक कारणामुळे अचानक थांबू नये, हा त्यामागे उद्देश असतो. जर आपण देखभाल दुरुस्ती व्यवस्थित केली तर लाखो लोकांना घेऊन जाणाऱ्या रेल्वे सुरळीत सुरू राहतील. अन्यथा मध्येच रेल्वे बंद पडू शकतात. त्याचे कारण रेल्वेचा ट्रॅक, ओव्हर हेड वायर सिग्नल यंत्रणा जी बाराही महिने व्यवस्थित काम करते. ती अचानक बंद पडू शकते. तसेच छत्रपती शिवाजी महाराज टर्मिनस येथून कसाऱ्याला जाणारी शेवटची लोकल साडेबाराची आहे. ती तिकडे सकाळी अडीचला पोहोचते आणि थोड्याच वेळात तिथून लोकल निघालेली असते. त्याच्यामुळे काम करण्यासाठी पुरेसा वेळ मध्यरात्री मिळत नाही, असा आमचा अनुभव (Central Railway Mega block in Mumbai) आहे.

मेगाब्लॉकच्या वेळा बदला :या संदर्भात यांनी मात्र काही वेगळा मुद्दा उपस्थित केलेला आहे. ते म्हणतात , मेगा ब्लॉक दर रविवारी आयोजित केला जातो. रविवारच्या शिवाय देखील यावर्षी दर दोन दिवसाआड लोकल ट्रेन दहा ते पंधरा मिनिटे उशिराने धावते, असा अनुभव आहे. आम्ही नेहमी रेल्वेने प्रवास करतो. रविवारी मेगाब्लॉकच्या दिवशी खाजगी सेवा खाजगी कंपन्या सुरू असतात. शिवाय पर्यटन करणारे, सहकुटुंब फिरायला येणारे आणि इतर छोटे मोठे काम धंद्यावाले सर्वच रविवारी लोकलने प्रवास करतात. त्यांना प्रचंड त्रास होतो. त्यामुळे तंत्रज्ञान जर इतकं विकसित झालेले आहे. तर शनिवारी रात्री आणि रविवारी पहाटे या काळामध्ये तंत्रज्ञानाच्या आधारे जर मेगाब्लॉकची कामे केली, तर रविवारी लोकांना सोयीने प्रवास करता (Central Railway Mumbai) येईल.

नवीन तंत्रज्ञाचा उपयोग :यासंदर्भात रेल्वेने प्रवास करणारे अभियंते उमेश बागवे यांना देखील आम्ही विचारले असता त्यांनी नमूद केले की, कुठल्याही वाहनाला देखभाल आणि दुरुस्ती हवी, ती एक वैज्ञानिक बाब आहे. मात्र याचा अर्थ लाखो प्रवाशांना अडचण होईल, अडथळा होईल याच काळामध्ये मेगाब्लॉक असणे हे देखील त्रासाचेच आहे. आजच्या काळात आधुनिक तंत्रज्ञान आणि विज्ञान जर आहे. तर निश्चित मेगाब्लॉकच्या वेळा बदलून जनतेला सोयीचा प्रवास देता येऊ शकतो. याचे कारण, केवळ हजारो नव्हे तर दहा ते वीस लाखांच्यापेक्षा अधिक लोक रविवारी प्रवास करतात. त्यामध्ये नवखे प्रवासी अधिक असतात आणि चढायचं कसं, उतरायचं कसं, गर्दीत उभं राहायचं कसं, अशा अनेक समस्यांना त्यांना भिडावं लागतं. त्यामुळे त्या त्रासाची कल्पना प्रत्यक्ष जो रोज ते भोगतो त्यांनाच येणार. त्यामुळे मेगाब्लॉकची वेळ बदलावी आणि तंत्रज्ञाना आधारित नवीन उपायाचा विचार रेल्वेने करायला हवा, अशी मागणी त्यांनी केलेली आहे.

मुंबईची जीवन वाहिनी :मुंबईची जीवन वाहिनी असे जिला म्हटले जाते, ती रेल्वे म्हणजे लोकल. अहोरात्र रेल्वेचे कर्मचारी काम करतात म्हणून ती चालते. हि बाब देखील मान्यच आहे. मेगाब्लॉक म्हणजे देखभाल दुरुस्ती जरी उचित असली, तरी ह्याचा त्रास प्रवाश्यांना नको. ही रास्त अपेक्षा लाखो जनतेची आहे. दुसरे असे की- उपयोजित तंत्रज्ञानात भारताने जर नेत्रदीपक यश मिळवले आहे. तर त्याचा उपयोग का केला जात नाही ? असे जागरूक प्रवासी व्यक्तींनी विचारले तो मुद्दा देखील नजरेआड करून चालणार नाही.