हिंदू-मुस्लीमांचा एकोपा, शिवरात्रीनिमित्त प्रतापगडावरच्या यात्रेला भाविकांची मांदियाळी

या ठिकाणी सुमारे ३०० वर्षापूर्वी गोंड राजाचे शासन होते व त्या काळातच या ठिकाणी येथील डोंगर फोडून प्रतापगड हा किल्ला बांधण्यात आला होता. काही कालावधीनंतर गोंड राजांच्या या या किल्ल्यावर राजे रघुजी भोसले यांनी आक्रमण करून प्रतापगडवर विजय मिळविला. यानंतर किल्ल्याचा कारभार सांभाळ करण्याची जबाबदारी राजा खान यांच्याकडे देण्यात आली. दरम्यानच या ठिकाणी ख्वाजा उस्मान गणी हारूनी यांचे वास्तव्य होते.

गोंदिया - पूर्व विदर्भातील हिंदू-मुस्लीम बाधवांचे एकात्मतेचे तीर्थक्षेक्षत्र म्हणून गेल्या अनेक वर्षांपासून जिल्ह्याच्या मोरगाव अर्जुनी तालुक्यातील 'प्रतापगडची यात्रा' प्रसिद्ध आहे. प्रतापगड येथे मोठा महादेव तर त्यालाच लागून उंच पहाडावर मुस्लीम बांधवांचे 'ख्वाजा उस्मान गणी हारूनी' यांचा दर्गा आहे. दरवर्षी महाशिवरात्रीनिमित्त या ठिकाणी लाखो हिंदू-मुस्लीम बांधव एकच गर्दी करीत असून प्राचीन इतिहासातही याची नोंद आहे

आज संपूर्ण देशात महाशिवरात्री मोठ्या उत्साहात साजरी करण्यात येत आहे. सर्वत्र विविध यात्रांचे आयोजन करण्यात आले आहे. तर, हर हर महादेवचा गजर करत भाविकही मोठ्या संख्येने यात्रेत उपस्थित होत आहेत. अशाच प्रकारची वैशिष्टपूर्ण यात्रा अर्जुनी मोरगाव तालुक्यातील प्रतापगड येथे भरत असते. लाखो हिंदू व मुस्लीम भाविक जिल्हाभरासह इतर राज्यातून या यात्रेला हजेरी लावत असतात. महादेवाच्या मंदिरासोबतच या ठिकाणी सुमारे ३०० वर्षांआधी होऊन गेलेले ख्वाजा उस्मान गणी हारूनी यांच्या दर्ग्यावर नतमस्तक होऊन मागणं मागत असतात. महाशिवरात्रीच्या पर्वावर हिंदू व मुस्लीम बांधव एकत्रित येऊन हा सन साजरा करत असल्यामुळे या ठिकाणचे महत्व दिवसेंदिवस वाढतच चालले आहे.

या ठिकाणी सुमारे ३०० वर्षापूर्वी गोंड राजाचे शासन होते व त्या काळातच या ठिकाणी येथील डोंगर फोडून प्रतापगड हा किल्ला बांधण्यात आला होता. काही कालावधीनंतर गोंड राजांच्या या या किल्ल्यावर राजे रघुजी भोसले यांनी आक्रमण करून प्रतापगडवर विजय मिळविला. यानंतर किल्ल्याचा कारभार सांभाळ करण्याची जबाबदारी राजा खान यांच्याकडे देण्यात आली. दरम्यानच या ठिकाणी ख्वाजा उस्मान गणी हारूनी यांचे वास्तव्य होते. ते अनंतात विलीन झाल्यानंतर मोठा महादेव म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या या गडाच्या दुसऱ्या बाजूला त्यांचा दर्गा स्थापन करण्यात आला. तेव्हापासूनच या ठिकाणी गेल्या ३०० वर्षापासून यात्रा भरीत असल्याचे गावकरी सांगतात. उंच पहाडावर गोंड राजांनी बनविलेला प्रतापगड किल्ला आजही दिमाखात ऊभा असून त्या ठिकाणी भगवान शिव यांची दगडाची मूर्ती तसेच शिवलिंग आजही आहे. जंगलांनी वेढलेल्या या किल्ल्यात प्राचीन विहीरी, गुफा आजही आपणास पाहायला मिळत असून दूरवरुन भक्तगण या ८ दिवस चालणाऱ्या यात्रेला भेट देतात.

हेही वाचा -'बम बम भोले'.. पंचमुखी पुरातन शिवकालीन मंदिरात परराज्यातूनही मोठी गर्दी

अर्जुनी मोरगाव तालुक्यातील प्रतापगड या यात्रेला दरवर्षी लाखो भाविक भेट देत असतात. दरवर्षी ही यात्रा महाशिवरात्रीच्या पर्वावर सुरू होऊन ८ दिवस चालते. या यात्रेला संपूर्ण विदर्भातूनच नव्हे तर छत्तीसगड, मध्य प्रदेश येथूनही मोठ्या संखेने भाविक येऊन दर्शन घेतात. आपल्या आराध्य देवतेचे दर्शन घेण्यासाठी या ठिकाणी उंच पहाडांवर भक्त गणांच्या लांबच लांब रांगा मंदिरात दिसून येतात. जमिनपातळीपासून ते मोठा महादेव मंदिरापर्यंत तब्बल ७ किमीचे अंतर आहे. मात्र, लहानापासून ते वृद्धापर्यंत भाविक न थांबता महादेवाचे दर्शन घेण्यासाठी सतत पहाडावर चालत असतात. या स्थळावर निसर्गाने सौंदर्याची मुक्तपणे उधळण केली असून उंच पहाडावरून दिसणारा नयनरम्य निसर्ग भक्तांचे मन मोहून घेतो. ईथे गेल्यावर मन शांत व इच्छापुर्ती होते असे हजारो भाविक सांगतात.

प्रतापगड हे ठिकाण गोंदिया जिल्ह्यातील पर्यटन स्थळात येत असून या ठिकाणाला राज्य सरकार तर्फे २००१ ला वर्ग "क" चा दर्जा देखील देण्यात आला आहे. मंदिर प्रशासन व येथील दरगाह कमिटीतर्फे भक्तगणांसाठी उपयुक्त सोयी सुविधाही गेल्या काही वर्षापासून पुरविण्यात येत आहेत. नैसर्गिक विविधतेने नटलेल्या या ठिकाणाची जर अजून चांगल्या प्रकारे जपवणूक झाली तर या ठिकाणाचा येत्या काही वर्षात कायाकल्प होईल हे नक्की.

हेही वाचा -महाशिवरात्री निमित्त गोमुख-प्रतापगडच्या यात्रेसाठी १४ विशेष बसची सोय