धुळे - शेती करणं परवडत नाही. काय आहे शेतीमध्ये. एखादी आपली नोकरी केलेली बरी असं म्हणणाऱ्यांना ७४ वर्षाच्या आजोबांनी आधुनिक शेती करत चपराक दिली आहे. तशाच त्यांचा शेती कामातील उत्साह पाहून युवकांना देखील लाजवेल असे त्यांचे कामे आहे. त्यांनी दोन एकर क्षेत्रात लावलेल्या ड्रॅगन फ्रुटच्या माध्यमातून चार लाखाचे उत्पन्न घेतले आहे. आणखी किमान १६ लाखाचे उत्पन्न या दोन एकर क्षेत्रात लावलेल्या ड्रॅगन फ्रुटच्या माध्यमातून अपेक्षित असल्याचं ते सांगतात. पारंपरिक शेतीपेक्षा आधुनिक पद्धतीने शेती केल्यास नक्कीच चांगले उत्पन्न मिळतं, असा अनुभव असल्याचेही ते आवर्जून सांगतात.
धुळे तालुक्यातील मेहेरगांव-नवलाणे शिवारात ७४ वर्षीय गुलाबराव त्र्यंबकराव पाटील यांची सात एकर ड्रॅगन फ्रुट शेती आहे. सन २०१६ पर्यंत ते पारंपरिक पिकं घेत होते. मात्र, २०१६ पासून त्यांनी त्यांच्या एका मित्राच्या सल्ल्यानुसार पारंपरिक पिकं न घेता ड्रॅगन फ्रुटची आधुनिक पद्धतीने शेती करण्यास सुरुवात केली. वेलवर्गीय, साबरचा हा प्रकार पाहून त्यावेळी गावातील काहींनी, काही आप्तस्वकीयांनी त्यावेळी नकारात्मकता दर्शवली होती. मात्र, खचून न जाता ड्रॅगन फ्रुट शेतीची माहिती घेऊन त्यांनी प्रयत्न सुरु ठेवले. ड्रॅगन फ्रुटची लागवड केल्यानंतर साधारण दीड वर्षानंतर ड्रॅगनच्या वेलवर्गीय साबरला फळधारणा होते. ड्रॅगनच्या लागवडीसाठी जेवढी मुरमाड, हलक्या प्रतीची जमीन असेल तेवढे चांगले असते. कारण अशा जमिनीत या पिकासाठी मिळणारे खनिज उत्तम असते अस ७४ वर्षीय आजोबा त्यांच्या अनुभवाने सांगतात.
पाणी - खतं व्यवस्थापन - सगळ्यात महत्वाचे म्हणजे इतर पिकांच्या तुलनेनं ड्रॅगन फ्रुट शेतीसाठी पाणी, खतं २५ टक्क्यांपेक्षा कमी लागतं. ठिबक पद्धतीने पाणी असल्यानं पाण्याचा अपव्यय होत नाही , पाणी जपून वापरलं जातं. राहिला प्रश्न खतांचा तर ही ड्रॅगन शेती पूर्णपणे सेंद्रिय पद्धतीची असल्यानं रासायनिक अंश सापडण्याचा प्रश्नच उदभवत नाही असं ७४ वर्षीय गुलाबराव त्र्यंबकराव पाटील हे शेतकरी सांगतात. शेणखत, साखर कारखान्याची मळी खत म्हणून या पिकाला देत असल्याचं ते सांगतात. सुरुवातीला लागवड केल्यानंतर इतर पिकांसारखं तीन -चार महिन्यात उत्पन्न मिळालं नाही, म्हणून नाराज न होता याची कसर ड्रॅगनला सावली मिळावी म्हणून तसेच आंतरपीक म्हणून लागवड केलेल्या शेवगा पिकाने भरून काढली, असं गुलाबराव पाटील हे शेतकरी आवर्जून सांगतात. लागवड खर्च एकदाच येतो , नंतर केवळ देखभाल, छाटणी असते. कीड व्यवस्थापनीसाठी त्यांनी कामगंध सापळे लावले आहेत.
वेलवर्गीय साबर पीक - ड्रॅगनफ्रुट हे विदेशी फळ म्हटलं जातं. मित्राच्या आग्रहाखातर ड्रॅगनची लागवड केली. स्विर्झलँड येथून ही रोप आणल्याचं ते सांगतात. साबरचा प्रकार, जंगली प्रकार असल्यानं याचा वेल दिसायला आकर्षक नसला तरी याच्या फळाचा औषधी गुणधर्म असल्यानं या फळाचं महत्व जसं जसं लोकांना समजतंय तसा या फळाचा भाव देखील वाढतो. मात्र, तो केवळ व्यापाऱ्यांसाठी, शेतकऱ्यांसाठी नाही. गुलाबी, लाल, पिवळं आणि पांढरा या चार रंगात हे ड्रॅगन फ्रुट असते. मात्र, पाटील यांनी लावलेले ड्रॅगनफ्रुट हे लाल रंगाचे आहे.