चंद्रपूर - विदर्भातील अष्टविनायक Ashtavinayaka of Vidarbha समजल्या जाणाऱ्या गौराळा येथील गणेश मंदिराला अनन्यसाधारण महत्त्व Ganeshotsav 2022 आहे. भद्रावती तालुक्यापासून अवघ्या काही किलोमीटर अंतरावर असलेल्या गौराळा या गावाला या मंदिरामुळे वलय प्राप्त झाले आहे. जाणून घेऊया या मंदिराचे ऐतिहासिक आणि पौराणिक know the historical importance of ganpati Temple महत्व.
असे पडले गौराळा गावाचे नाव - भद्रावतीच्या दक्षिणेस दोन मैलावर गवराळा गाव आहे. याच गावाच्या हद्दीत सद्या वरदविनायकाचे मंदिर, यौवनाश्वाचा महाल तसेच आसना नावाचा प्राचीन तलाव आहे. टेकडीवर वरदविनायकाच्या मागे दोन शिवमंदिरे होती पण ती काळाच्या ओघात नष्ट झाली. या भागात पूर्वी पुष्पक वन होते. प्राचीन काळी गवराळा किंवा गौराळा या गावाचा पत्ता नव्हता. गुरांच्या चराईकरिता व विशेषतः गायच्या चराईकरिता हा भाग राखून ठेवण्यात आला असावा असे गौराळा या नावावरून स्पष्टच होते. कल्याणीचा उत्तर चालुक्य सम्राट सहावा विक्रमादित्य त्रिभुवनमल्ल इ.स. १०७६ ते ११२६ याच्या अमलाखाली हा प्रदेश होता. या प्रदेशाचा कारभार त्याचा महासामन्त श्री धाडीभंडक राणक हा पाहात असे. त्याचा तर्फे त्याचा वासुदेव दंडनायक नावाचा अधिकारी येथे राहात असे. हा येथे लातूर येथून आला होता. या वासुदेव दंडनायकाने शके १००८ वैशाख शुद्ध तृतीया गुरुवारी म्हणजे दिनांक आठ जुलै १०८७ इ.स. रोजी सोन्याची नाणी देऊन १२ निवर्तने जमीन खरेदी केली व त्यापैकी ७ निवर्तने जमीन कोणास तरी गाईच्या चराईकरिता व ५ निवर्तने जमीन गुराख्याच्या निर्वाहाकरिता दान दिली व तो लेख गवराळा येथील एका शेतात सर्वांना दिसेल असा बसविला. हा लेख २/१ या आकाराचा असून तो संस्कृतमिश्रीत अशुद्ध मराठीत आहे. तो सध्या नागपूर येथील मध्यवर्तीसंग्रहालयात आहे. लेखाच्या ११ ओळी असून शेवटच्या ओळीत या दानाचा व भूमीचा जो कोणी लोप करील त्याच्यावर देवतांचा कोप होईल व जो गाईचे अपहरण करीत तो कुंभीपाक नरकात जाईल असा शाप दिला आहे.यावरून दिसून येते की, हा भाग पूर्वी गाईगुरे यांच्या चराईकरिता राखून ठेवला होता. गौराळा म्हणजे गाई चारण्याचे माळरान. पुढे कधी तरी येथे जे गाव वसले त्यास ते जुने गवराळा हेच नाव पडले.