सहारनपूर : एका महत्त्वपूर्ण वैज्ञानिक शोधात, ( Fossilized Remains of Glass Sponge Species ) उत्तराखंडच्या सीमेला ( 38 Crore Year Old Fossils Found in Saharanpur UP ) लागून असलेल्या उत्तर प्रदेशातील सहारनपूरच्या उत्तर जिल्ह्यातील शिवालिक टेकड्यांच्या पायथ्याजवळ सहंसरा नदीच्या खोऱ्यात अलीकडेच एका बहुपेशीय जीवाचे जीवाश्म अवशेष ( Dr Umar Saif Researcher Discovers Sponge Fossil ) सापडले ( Shivalik Hills in Saharanpur in Uttar Pradesh ).
या जीवाची ओळख हायडेनोसेरास या काचेच्या स्पंजची प्रजाती म्हणून करण्यात आली आहे. जी लेट डेव्होनियन आणि कार्बनीफेरस वयोगटात अस्तित्वात होती, असे स्पष्टीकरण डॉ. उमर सैफ, नैसर्गिक इतिहास संशोधन आणि संवर्धन केंद्र, शिवालिकचे संचालक आणि सेंटर फॉर वॉटर पीसचे वैज्ञानिक प्रभारी यांनी केले.
"हे क्षेत्र (शिवालिक) मूळतः टेथिस महासागराचा भाग होता. समुद्राचे तापमान कमी झाल्यामुळे 38 कोटी ते 30 कोटी वर्षांपूर्वी मोठ्या प्रमाणात नामशेष होण्याची घटना घडली होती. त्यामुळे तत्कालीन अस्तित्वात असलेल्या सुमारे निम्म्या सागरी प्रजाती नष्ट झाल्या होत्या.
शिवालिक टेकड्या तयार झाल्या तेव्हा हे जीवाश्म टेक्टोनिक प्लेटच्या हालचालीदरम्यान उदयास आले. संबंधित प्रजाती (स्पंजच्या) अजूनही खोल समुद्राच्या वातावरणात आढळू शकतात. मला विश्वास आहे की, ही एक सुरुवात आहे आणि या शोधांमध्ये सहभागी होण्यासाठी देशभरातील विद्यार्थ्यांना तसेच भूगर्भशास्त्रज्ञांना आमंत्रित करू इच्छितो," डॉ. सैफ यांनी असेही सांगितले. त्यांनी पुढे असे निरीक्षण केले की, शोध मोठ्या प्रमाणावर पुनरुज्जीवनाच्या प्रयत्नांमुळे झाले आहेत.
सहंसरा नदीचे पात्र : साइटवरील इतर शोधांवर प्रकाश टाकताना सैफने सांगितले की, सध्याच्या हत्तीचा पूर्ववर्ती असलेल्या स्टेगोसॉरसचे जीवाश्म दातदेखील या ठिकाणी सापडले आहेत. हे दात सुमारे 50 लाख वर्षांपूर्वीचे होते. पुराव्यांवरून असे दिसून आले आहे की लेट ज्युरासिक प्रजाती पर्वतीय भागात वारंवार दिसली होती, असे संशोधकाने सांगितले.
