बेंगळुरू :भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था- इस्रोने गुरुवारी सांगितले की चंद्रयान 3 चे लँडर मॉड्यूल आणि प्रोपल्शन मॉड्यूल यशस्वीरित्या वेगळे केले गेले आहेत. आता लँडर मॉड्यूल शुक्रवारी चंद्राभोवती थोड्या जवळच्या कक्षेत उतरेल. लँडर मॉड्यूलमध्ये लँडर आणि रोव्हर असतात. इस्रोने सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्म 'X' (पूर्वीचे ट्विटर) वर लिहिले, "लँडर मॉड्यूलने प्रोपल्शन मॉड्यूलचे मानले आभार. लँडर मॉड्यूल प्रोपल्शन मॉड्यूलपासून यशस्वीरित्या वेगळे झाले आहे. उद्या, लँडर मॉड्युल सुमारे 04:00 IST वाजता डीबूस्टिंग (प्रक्रिया मंद होत) करून थोड्या जवळच्या चंद्राच्या कक्षेत उतरणे अपेक्षित आहे.
चंद्राच्या ध्रुव बिंदूंवर यान स्थिरावण्याची प्रक्रिया : चंद्रयान-3 ने 14 जुलै रोजी प्रक्षेपण केल्यानंतर 5 ऑगस्ट रोजी चंद्राच्या कक्षेत प्रवेश केला. यानंतर, यानाने 6, 9 आणि 14 ऑगस्ट रोजी चंद्राच्या जवळच्या कक्षेत प्रवेश केला आणि त्याच्या जवळ येत राहिला. मोहिमेची प्रगती होत असताना, इस्रोने चंद्रयान 3 ची कक्षा हळूहळू कमी करून चंद्राच्या ध्रुव बिंदूंवर आणण्याची प्रक्रिया पार पाडली. हे यान 23 ऑगस्ट रोजी चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावर सॉफ्ट-लँड करणे अपेक्षित आहे.
प्रोपल्शन मॉड्यूलपासून वेगळे करण्याची योजना :यापूर्वी 16 ऑगस्ट रोजी इस्रोने X (पूर्वीचे ट्विटर) वर पोस्ट केले होते, आजची यशस्वी प्रक्रिया थोड्या काळासाठी आवश्यक होती. या अंतर्गत चंद्रयान-3 चंद्राभोवती 153 किमी x 163 किमी कक्षेत ठेवण्यात आले होते, ज्याचा आम्ही अंदाज केला होता. यासह चंद्राच्या सीमेत प्रवेश करण्याची प्रक्रिया पूर्ण झाली आहे. आता प्रोपल्शन मॉड्यूल आणि लँडर वेगळे होण्यासाठी तयार आहेत. इस्रोने सांगितले की 17 ऑगस्ट रोजी लँडर मॉड्यूल चंद्रयान-3 च्या प्रोपल्शन मॉड्यूलपासून वेगळे करण्याची योजना आहे. चंद्रयान-3 ने 14 जुलै रोजी प्रक्षेपण केल्यानंतर 5 ऑगस्ट रोजी चंद्राच्या कक्षेत प्रवेश केला. यानंतर, तो 6, 9 आणि 14 ऑगस्ट रोजी चंद्राच्या आतील कक्षेत प्रवेश केला आणि त्याच्या जवळ येत राहिला.
लँडिंगचा सर्वात महत्त्वाचा भाग :विभक्त झाल्यानंतर, लँडरला एका कक्षेत ठेवण्यासाठी "डीबूस्ट" (मंद होण्याची प्रक्रिया) होणे अपेक्षित आहे जेथे पेरील्युन (चंद्राचा सर्वात जवळचा बिंदू) 30 किमी आहे आणि अपोलून (चंद्राचा सर्वात दूरचा बिंदू) 100 किमी दूर आहे. इस्रोने सांगितले की येथून 23 ऑगस्टपासून चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवीय प्रदेशावर यानाचे सॉफ्ट लँडिंग करण्याचा प्रयत्न केला जाईल. इस्रोचे अध्यक्ष एस. सोमनाथ यांनी अलीकडेच सांगितले होते की लँडिंगचा सर्वात महत्त्वाचा भाग म्हणजे लँडरचा वेग 30 किमी उंचीवरून अंतिम लँडिंगपर्यंत आणण्याची प्रक्रिया आणि यान आडव्या स्थितीपासून उभ्या स्थितीकडे नेण्याची प्रक्रिया करण्यात येईल. यासंदर्भातील आमची क्षमता दाखवायची आहे असे ते म्हणाले.
इस्रो मिशन मून :सोमनाथ म्हणाले, "लँडिंग प्रक्रियेच्या सुरूवातीस वेग सुमारे 1.68 किलोमीटर प्रति सेकंद आहे, परंतु हा वेग चंद्राच्या पृष्ठभागाच्या क्षैतिज आहे. येथे चंद्रयान-3 सुमारे 90 अंश झुकले आहे. दिशा बदलण्यासाठी क्षैतिज ते उभे करणे ही संपूर्ण प्रक्रिया गणितीयदृष्ट्या एक अतिशय मनोरंजक आहे. आम्ही ही प्रक्रिया अनेकवेळा करुन पाहिली आहे. येथेच आम्हाला गेल्यावेळी (चंद्रयान-2) समस्या आली होती. ते म्हणाले की याशिवाय इंधनाचा वापर कमी आहे, अंतराची गणना योग्य आहे आणि सर्व गणिती मापदंड बरोबर आहेत याची खात्री करावी लागेल. सोमनाथ म्हणाले की व्यापक सिम्युलेशन अर्थात सराव केला आहे, त्यानुसार मार्गदर्शन डिझाइन बदलले आहेत. आवश्यक प्रक्रिया नियंत्रित करण्यासाठी आणि योग्य लँडिंग करण्याचा प्रयत्न करण्यासाठी या सर्व टप्प्यांवर बरेच अल्गोरिदम ठेवले आहेत. इस्रोने 14 जुलै रोजी प्रक्षेपण केल्यापासून तीन आठवड्यात टप्प्याटप्प्याने चंद्रयान-3 चंद्राच्या पाचपेक्षा जास्त कक्षांमध्ये ठेवले आहे.