मुंबईपेक्षा साडेसहापट मोठा असलेला जगातील सर्वात मोठा हिमखंड तुटला; वाढत्या तापमानानं वाढली चिंता

World Largest Iceberg : जगातील सर्वात मोठ्या हिमखंड अशी ओळख असलेला A23a हा आता तुटल्यानं जगाची चिंता वाढली आहे. या हिमखंडानं तीन दशकांहून अधिक काळानंतर अंटार्क्टिक समुद्राच्या तळाला निरोप दिलाय. 4,000 स्क्वेअर किलोमीटरपेक्षा जास्त व्यापलेला हा हिमखंड 1986 मध्ये तुटल्यापासून वेडेल या समुद्रात गोठलेल्या अवस्थेत आहे.

वॉशिंग्टन World Largest Iceberg : जगातील सर्वात मोठा हिमखंड तुटला असून तो दक्षिण महासागराकडे सरकलाय. शुक्रवारी ही माहिती देताना शास्त्रज्ञांनी सांगितलं की, जगातील सर्वात मोठा हिमखंड घसरत असल्याचं 30 वर्षांनंतर घडतंय. A23a असं या हिमखंडाचं नाव असून हा अंटार्क्टिक हिमखंड सुमारे 4,000 चौरस किमी (1,500 चौरस मैल) मध्ये पसरलेला आहे. हा हिमखंड मुंबईच्या क्ष शहराच्या आकारापेक्षा साडेसहा पट मोठा आहे. यावरुन हा हिमखंड किती मोठा आहे याचा अंदाज लावता येतो. A23a हिमखंड जगातील सर्वात जुन्या हिमखंडांपैकी एक आहे.

अंटार्क्टिक द्वीपकल्पाच्या उत्तरेकडील टोकाकडे सरकतोय हिमखंड : 1986 मध्ये पश्चिम अंटार्क्टिकापासून फिल्चनर-रोन आइस शेल्फपासून दूर गेल्यानंतर कोणतंही हिमखंड तुटले नाहीत. हे हिमखंड वेडेल ( weddell sea ) समुद्राच्या तळाशी अडकले. अलीकडील उपग्रह प्रतिमा दर्शविते की सुमारे एक ट्रिलियन मेट्रिक टन वजनाचा हा हिमखंड आता जोरदार वारा आणि प्रवाहांच्या मदतीनं अंटार्क्टिक द्वीपकल्पाच्या उत्तरेकडील टोकाकडे वेगानं सरकत आहे. त्यामुळं तज्ज्ञ त्यावर लक्ष ठेवून आहेत. ऐतिहासिकदृष्ट्या, वेडेल क्षेत्रातील हिमखंड, अंटार्क्टिक सर्कंपोलर करंट ओलांडून, दक्षिण अटलांटिकच्या दिशेने जाणाऱ्या "आइसबर्ग अ‍ॅली" मार्गात मध्ये प्रवेश करतात. 1916 मध्ये अंटार्क्टिकाहून ऐतिहासिक सुटका करताना सर अर्नेस्ट शॅकलटननं प्रवास केलेला हाच मार्ग आहे.

• या हिमखंडावर शास्त्रज्ञ लक्ष ठेवून आहेत : शास्त्रज्ञांच्या मते या आकाराचा हिमखंड दिसणं दुर्मिळ आहे. त्यामुळं शास्त्रज्ञ त्याच्या हालचालींवर बारीक लक्ष ठेवतील. त्याला वाफ मिळताच, हा प्रचंड खडक अंटार्क्टिक सर्कंपोलर करंटमध्ये सोडला जाईल. यामुळं तो दक्षिणी महासागराकडे जाणार्‍या आइसबर्ग गल्ली नावाच्या वाटेवरून खाली जाईल. जिथं यासारखे इतर हिमखंड पाण्यात तरंगताना आढळतील.

• पर्यावरणात महत्त्वाची भूमिका : हिमखंड पर्यावरणात महत्त्वाची भूमिका बजावतात. हे हिमखंड अनेक प्रकारे जीवन देणारे आहेत. हे अनेक जैविक क्रियांचे मूलभूत मुद्दे आहेत. हिमखंड वितळल्यावर ते खनिज धूळ सोडतात, जी सागरी अन्न साखळीच्या पायथ्याशी असलेल्या जीवांसाठी पोषक तत्वांचा स्रोत म्हणून काम करते. तथापि, सर्व हिमखंड कालांतरानं वितळणं आणि विघटित होणं बंधनकारक आहे.
• दरम्यान, नुकतेच ग्रीनलँडमध्ये हिमनदीचा मोठा भाग तुटल्यानं आधीच शास्त्रज्ञांची चिंता वाढली आहे. ही हिमनदी 80 किलोमीटर लांब आणि 20 किलोमीटर रुंद असलेल्या ग्रीनलँडमध्ये बर्फाच्या पर्वताचा भाग आहे. शास्त्रज्ञांनी याला बदलत्या हवामानाचा पुरावा असल्याचं म्हटलं आहे.

हेही वाचा :