मुंबई - शाहरुख खानची ओळख 'बॉलिवूडचा बादशाह' आणि 'रोमान्सचा किंग' अशी आहे. भारतीय चित्रपटसृष्टीमध्ये अपारंपरिक भूमिका स्वीकारण्यासाठीही त्याला ओळखलं जातं. रोमँटिक हिरोच्या प्रतिमेच्या पलीकडं जाऊन त्यानं चित्रपटसृष्टीच्या पारंपरिक नियमांचं आणि त्याच्या स्वत:च्या वारशाचं उल्लंघन करणाऱ्या व्यक्तिरेखा तो स्वीकारत आलाय. आज शाहरुख आपला 58 वा वाढदिवस साजरा करत असताना त्याच्या अष्टपैलू अभिनयक्षमतेनं आणि कलाकृतीच्या सीमा ओलांडण्याच्या इच्छेनं त्यानं तीन दशकाहून अधिक काळाच्या कलाप्रवासात आपलं एक अढळ स्थान कसं निर्माण केलंय, हे थोडं जाणून घेऊयात.
'रोमँटिक आयकॉन' बनला 'अ‍ॅक्शन स्टार' : शाहरुखनं पन्नाशी पार केल्यानंतरही आपला लूक आणि रोमँटिक भूमिकांवर लक्ष केंद्रीत ठेवलं. सिनेमॅटिक प्रेमकथांसाठी त्याच्या चाहत्यांनी त्याला नेहमी समर्थन दिलं. पन्नाशीच्या उत्तरार्धात त्यानं साहसी अ‍ॅक्शन भूमिका साकारत 'पठाण' आणि 'जवान' सारख्या अलीकडील हिट चित्रपटातून धाडसी झेप घेतली. यामुळे तो आपली रोमँटिक नायकाची प्रतिमा ओलांडू शकला आणि आयुष्याच्या या टप्प्यावर त्यानं आपलं महत्त्व वाढवलं.
आव्हानात्मक भूमिका: 'माय नेम इज खान' या 2010 मध्ये आलेल्या चित्रपटात शाहरुखनं एस्पर्जर सिंड्रोम असलेल्या रिजवान खानची आव्हानात्मक व्यक्तिरेखा साकारली होती. दिव्यांग व्यक्तीसमोरची आव्हानं, त्याच्या सूक्ष्म छटा आणि भाव त्याने अतिशय तडफेनं साकारला. त्याच्या या समर्पित कामाची दखल प्रेक्षकांसह समीक्षकांनीही घेतली. एका महत्त्वाच्या सामाजिक समस्येवर प्रकाश टाकणाऱ्या या चित्रपटाला आणि त्याच्या भूमिकेला अनेक पुरस्कारांनीही गौरवण्यात आलं.
एजिंग सुपरस्टार: 2016 मध्ये त्याचा 'फॅन' हा चित्रपट प्रदर्शित झाला. यात त्यानं एक सुपरस्टार आमि त्याचा वेडसर चाहता अशी दुहेरी भूमिका साकारली होती. स्वत:चं स्टारडम जपणाऱ्या स्वार्थी नायकाची ग्रे छटा असलेलं पात्र त्यानं साकारलं, तर त्याच वेळी इरेला पेटलेल्या चाहत्याची भूमिका करताना त्यानं अपारंपरिक स्क्रिप्ट्स निवडल्या. त्यावर त्यानं आपल्या अष्टपैलू अभिनयाचं प्रदर्शन करण्याचं धैर्य दाखवलं.
'डुप्लिकेट'मधील भूमिका : शाहरुख खानला अभिनयात प्रयोग करायला आवडतं. 1998 मध्ये आलेल्या 'डुप्लिकेट' या चित्रपटात त्यानं दुहेरी भूमिका साकारली होती. यातील एका पात्रानं केलेली तोतयागिरी, विनोद स्वीकारण्याची आणि पडद्यावर परावर्तित करण्याची त्याची क्षमता बॉलिवूडच्या सीमा ओलांडणारी होती.
प्रायोगिक सिनेमा: 2004 मध्ये आलेल्या शाहरुखच्या 'स्वदेस' चित्रपटानं त्याकाळात एक वेगळं परिवर्तन आणलं. यात त्यानं अनिवासी भारतीय नागरिकाची भूमिका साकारली होती. यात त्यानं साकारलेला हळवा तरुण संस्मरणीय ठरला. त्यानंतर 'चक दे' चित्रपटात त्याने एक महिला हॉकी संघाचा प्रशिक्षकाची भूमिका रूढीवादी पद्धतींना आव्हान देणारी होती.