कोरोना काळात इतर प्रॅक्टिस करणाऱ्या डॉक्टरांमध्ये वाढतेय व्यसनाधीनता - डॉ. आनंद नाडकर्णी

करोना काळात काम करणाऱ्या डॉक्टरांवर मोठ्या प्रमाणात मानसिक ताण आहे. त्यांचेही मानसिक खच्चीकरण झाल्याने ते तणावाखाली आहेत. अशा डॉक्टरांमध्ये व्यसनाधीनता मोठ्या प्रमाणात वाढत आहे, अशी माहिती मनोविकार तज्ज्ञ डॉ. आनंद नाडकर्णी यांनी दिली आहे.

ठाणे - व्यसन सोडवण्यासाठी लोक डॉक्टरांकडे जातात, परंतु आता डॉक्टरांना व्यसन सोडवण्यासाठी दुसऱ्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा लागत आहे. एकीकडे करोना काळात काम करणाऱ्या डॉक्टरांवर मोठ्या प्रमाणात मानसिक ताण आहे. तर दुसरीकडे जे डॉक्टर या काळात प्रक्टिस करत नाहीत, त्यांचेही मानसिक खच्चीकरण झाल्याने ते तणावाखाली आहेत. अशा डॉक्टरांमध्ये व्यसनाधीनता मोठ्या प्रमाणात वाढत आहे, अशी धक्कादायक माहिती आय. पी. एच. अर्थात इन्स्टिटयूट फॉर सायकॉलॉजिकल हेल्थचे विश्वस्त, मनोविकार तज्ज्ञ डॉ. आनंद नाडकर्णी यांनी दिली आहे.

'मानसिकरित्या सर्व डॉक्टरांचे खच्चीकरण होत आहे'

गेल्या दीडवर्षाच्या कोरोना काळात एकीकडे अनेकांची नोकरी गेली तर अनेकांचे व्यवसाय ठप्प झाले. त्यामुळे सर्वसामान्य माणूस मानसिकरित्या कोलमडला आहे. हीच अवस्था आता रुग्णांचे जीव वाचवणाऱ्या डॉक्टरांचीही झाली आहे. खासकरून जे डॉक्टर कोरोनाच्या रुग्णावर उपचार करत आहेत, त्यांचे काम तर प्रचंड वाढले आहे, त्यात कोरोना रुग्णांच्या नातेवाईकांसोबत सतत होणाऱ्या वादामुळे मानसिकरित्या या सर्व डॉक्टरांचे खच्चीकरण होत आहे. त्यामुळे डॉक्टरांवर मानसिक ताण वाढला आहे. तसेच कोविडच्या सेवेत नसणाऱ्या, इतर प्रॅक्टिस करणाऱ्या डॉक्टरांच्या प्रॅक्टिसवरही या काळात परिणाम झाला आहे. सध्याच्या परिस्थितीत सर्जरी होत नाही. बालरोगतज्ञांचीही प्रॅक्टिस ३० ते ४० टक्क्यांवर आली आहे. जे डॉक्टर १५ ते २० वर्षांपासुन फक्त प्रॅक्टिस करत आहेत, अशा डॉक्टरांची प्रॅक्टिस कमी झाल्यामुळे त्यांच्यातील व्यसनाधीनता ही वाढीला लागली आहे. असे आय. पी. एच. अर्थात इन्स्टिटयूट फॉर सायकॉलॉजिकल हेल्थचे विश्वस्त, मनोविकास तज्ज्ञ डॉ. आनंद नाडकर्णी हे बोलले आहेत.

प्रशासन आणि राजकारणी यांच्याकडून येणार ताण

वैद्यकीय सेवा देणारे डॉक्टर्स, नर्सेस आणि इतर पॅरामेडिकल कर्मचाऱ्यांवर दोन प्रकारचे ताण आहे. याबद्दल अधिक माहिती देताना डॉ. नाडकर्णी म्हणाले की, प्रत्यक्ष कोविड सेवेत असणाऱ्यांचे ताण वेगळे आहेत. त्यांना दररोज मृत्यूचे तांडव पाहायला लागते, दररोज कितीतरी मृत्यू प्रमाणपत्र बनवावे लागते, नातेवाईकांना पटवून द्यावे लागते, या हॉस्पिटलमध्ये जागा नाही, दुसरीकडे जा, हे सांगण्यासाठी तासनतास समजूत घालावी लागते. हा सर्व आघात डॉक्टर आणि इतर कर्मचाऱ्यांना सहन करावा लागतो. प्रत्यक्ष कोविड सेवेत असणाऱ्यांना बेड, इंजेक्शन, ऑक्सिजन यांच्या तुटवडा व प्रशासन आणि राजकारणी यांच्याकडून येणार ताण सहन करावा लागतो.

'कोविडचा व कोविड काळाचा असे दोन पैलू'

कोविडचा पैलू आणि कोविड काळाचा पैलू असे दोन पैलू आहेत. आता जे इंटर्न आणि तरुण डॉक्टर आहेत, त्यांनाही या काळात काम करावे लागणार आहे. या परिस्थितीत तरुण डॉक्टरांना असे ताण घेण्याची सवय नाही. त्यामुळे पुढच्या काळात त्यांचा वेगळा प्रश्न येणार आहे. आरोग्य सेवेत काम करणाऱ्यांचे वेगवेगळ्या स्तरांवरचे प्रश्न आहेत. त्यांना यावर वाट काढून दिली पाहिजे. म्हणूनच आयपीएचने 'दिलासा' ही संकल्पना मांडली असल्याचे डॉ. नाडकर्णी यांनी सांगितले.

ही खरी परिस्थिति

तर ही वस्तुस्थिती आहे. कोरोना काळात डॉक्टरांवर मानसिक ताण वाढला आहे, त्यांना बारा तास काम करावे लागत आहे. तसेच त्यांना घरी जाण्यासही मिळत नाही. त्यात डॉक्टरांना कधीही करोनाची लागण होऊ शकते, ही भीती सतत डॉक्टरांच्या मनात डोकावत आहे. त्यात पीपीई किट घालून काम करणे अवघड आहे. या सर्व कारणामुळे डॉक्टरांचे खाजगी आयुष्यही विस्कळीत झाले आहे. असे ठाणे सिविल सर्जन सांगत आहेत.

मदतीचा हात पुढे

दोन्ही प्रकारच्या डॉक्टरांवर मानसिक ताण वाढला आहे. त्यामुळे त्यांना मानसोपचार तज्ञांच्या सल्ल्याची गरज पडत आहे. त्यामुळे प्रसिद्ध मानसोपचार तज्ञ् डॉ. आनंद नाडकर्णी यांनी मदतीचा हात पुढे करत, 'दिलासा' ही संकल्पना पुढे आणली आहे. या संकल्पनेतून अशा डॉक्टरांशी संवाद साधला जाणार आहे. तसेच त्यांना योग्य तो सल्ला दिला जाणार आहे.

हेही वाचा -रायगडात रेमडेसिवीर इंजेक्शनची खराब बॅच; 90 रुग्णांना साईड इफेक्ट