देशाच्या अमृत महोत्सवा Amrit Mahotsav निमित्ताने विविध क्षेत्रांमध्ये काम करणाऱ्या महिला पुरुष युवक यांनी कर्तृत्वाच्या जोरावर ज्यांनी आपली वेगळी ओळख निर्माण केली आहे 21व्या शतकात पुरुषांच्या खासदाला खांदा लावत प्रत्येक क्षेत्रात स्त्रिया खंबीरपणे कार्यरत आहे .आयुष्यात येणारे प्रत्येक संकटावर मात करून समाजात वेगळी ओळख निर्माण करणाऱ्या स्त्रिया या कर्तृत्वान ठरतात भारतीय रेल्वेतील पहिली व एकमेव मशिनिस्ट म्हणून कार्यरत First and only Machinist in Indian Railways असलेली शिवानी शिवराज कुमार. या 50 वर्षीय महिलेच्या कर्तुत्वाचा घेतलेला हा आढावा. देशाच्या अमृत महोत्सवा निमित्ताने विविध क्षेत्रांमध्ये काम करणाऱ्या महिला पुरुष युवक यांच्या कर्तृत्वाच्या जोरावर त्यांनी आपली वेगळी ओळख निर्माण आहे मध्य रेल्वे वरील Central Railway माटुंगा वर्कशॉप येथील शिवानी शिवराज कुमार Shivani Shivraj Kumar या मशीनिस्ट पदावर काम करत आहेत.
दहा वर्षानंतर मशिनिस्ट पदासाठी दिली परीक्षादहावीची परीक्षा पास झाल्यावर घरच्यांनी शिवानी यांच्या सोळाव्या वर्षी लग्न लावून दिले. अहमदनगर तासगाव येथे शिवानीने लग्नानंतर मुंबईत आली लग्नानंतर तीन वर्षांनी पतीचे निधन झाले. त्यांच्या पदरात तीन वर्षाचा मुलगा आणि अडीच वर्षाची मुलीची जबाबदारी पडली घरच्यांच्या पाठिंबामुळे 1990 मध्ये भारतीय रेल्वेत पतीच्या जागी त्या प्रथम मदतनीस खलाशी म्हणून रुजू झाल्या. रेल्वेत रुजू झाल्यावर प्रथम मदतनीस खलाशी म्हणून त्यांनी बडती देण्यात आली त्यानंतर माटुंगा वर्कशॉप मध्ये दहा वर्षानंतर मशिनिस्ट पदासाठी शिवानीला बढती मिळण्यासाठी परीक्षा दिली शिवानी सोबत परीक्षा देण्याकरिता आणखी तीन महिलांनी देखील परीक्षा दिली होती. मात्र शिवानी यांची एकमेव मशिनिस्ट म्हणून बढती करण्यात आली होती.
संपूर्ण भारतीय रेल्वेत त्या एकमेव मशीनिस्ट बढती मिळाल्यावर प्रशिक्षण दरम्यान प्रथम भीती वाटत होती. पुरुष ते काम करतात मग मी का करू शकत नाही. त्यावेळी केवळ पुरुष सहकाऱ्यांनी दिलेले प्रशिक्षण व मदतीमुळे मी हे काम करू शकले असे शिवानीने सांगितले. गेल्या 27 वर्ष शिवानी माटुंगा वर्कशॉप मध्ये कार्यरत आहे. श्रेणी एक मधील मशिनिस्ट म्हणून सध्या त्या कार्यरत आहे. संपूर्ण भारतीय रेल्वेत त्या एकमेव मशीनिष्ठ आहे. मशिनीश म्हणून कार्यरत असताना त्यांचे सहकारी शिवराय कुमार यांनी त्यांच्याशी विवाह केला .शिवकुमार यांनीही वेळोवेळी पाठिंबा दिल्यामुळे मी काम करू शकल्याचे त्या म्हणाले. सध्या भारतीय रेल्वे चाकाचे टनिगसाठी लिथ मशीनचा वापर केला जातो. लोकल एक्सप्रेसच्या चाकाचे घर्षण झाल्यावर आकार बदलतो या चाकांना टनिग देऊन त्यांना मूळ आकारात आणण्याचे काम शिवानी या करतात. त्यांच्याकडे नवीन जुने चाके टनिगसाठी येतात. एक गाडीचे चाक 18 महिन्याने एकदा टनिग साठी येते त्यानंतर ते डायमीटर मध्ये दाबू त्यात काय दोष आहे ते तपासला जातो मेल एक्सप्रेस चे एक चाकाचे विंगची साईज 918 तर कंडमीस 955 विंग साईज 867 असते एक चाकाचे वजन हे दीड टन असते.