मानसिक तणावाची परिणती पाठदुखीमध्ये होऊ शकते, योगासने हाच योग्य उपाय योगशास्त्रानुसार, पाठदुखीची वर्गवारी दोन प्रकारात करता येते. अधिज(तणावामुळे उत्पन्न झालेली पाठदुखी) आणि अनाधिज( कोणत्याही तणावाशिवायच उत्पन्न झालेली). ही संकल्पना मानवजातीला ज्ञात असलेल्या सर्वात प्राचीन ज्ञानभंडार असलेल्या वेदांमध्ये दिली आहे. महर्षी वसिष्ठ यांनी हीच कल्पना अधिव्याधी या नावाने अधिक स्पष्ट करून सांगितली आहे. ज्यात कोणत्याही आजाराची शारिरिक आणि मानसिक कारणे नमूद केली आहेत. प्रख्यात फिजिओथेरपीस्ट, अल्टरनेटिव्ह मेडिसिन शाखेच्या डॉक्टर आणि योग शिक्षिका डॉ. जान्हवी कथरानी यांनी याविषयी अधिक माहिती दिली आहे. त्या म्हणतात की, योग विज्ञान कोणत्याही मनुष्याच्या तीन रचनांच्या तत्वज्ञानावर लक्ष
• सर्वंकष शरीर भौतिक शरीर(डोळ्यांनी दिसणारे)
• अंतर्गत शरीरः मानसिक रचना, प्राणतत्व आणि बौद्धिक शरीर
• सूक्ष्म शरीरः आत्मा
- अधिव्याधी कल्पनेत असे म्हटले आहे की, कोणतेही आजार हे तणावातून निर्माण होतात किंवा तणावाशिवायही निर्माण होणारे काही आजार आहेत.
१. अधिज(तणावातून निर्माण होणारे आजार) हा आजार एक प्रकारचा मानसिकतेशी संबंधित पैलू असून त्याचा शारिरीक दुखापतीशी काहीही संबंध नसतो. पाठदुखी ही तिच्या शारिरीक आविष्काराशी दुय्यमरित्या जोडलेली असते. पाठीत होणारी कोणत्याही वेदनेचे मूळ कारण हे कोणताही मानसिक किंवा भावनिक तणाव किंवा नैराश्य आणि चिंता असते. शरिरातील चालणारी नाडी(उर्जा प्रवाह) ही प्राणतत्वाच्या उर्जेचा मार्ग आहे.
२. अनाधिज(तणावविरहित पाठदुखी) या प्रकारच्या पाठदुखीचे कारण कोणतीही दुखापत, प्रचंड कष्ट करून आलेला थकवा किंवा दिर्घकाळ थकवा जाणवत रहाणे हे असते. पाठीच्या कण्यात काही कारणाने विकृती निर्माण झाल्यास होणारे बदल हे या वर्गात मोडतात. मानसिक, भावनिक किंवा बौद्धिक तणावाशी संलग्न नसलेले कोणतेही कारण पाठदुखीच्या अनाधिज या संकल्पनेत येते.
या वर्गवारीतील पाठदुखीसाठी शारिरीक मजबुतीवर तसेच पाठीचे स्नायु आणि हाडांची अवस्था सुधारण्यावर तसेच पाठीच्या मणक्यावर लक्ष केंद्रित करावे लागते. आणि हे योगासनांनी, प्राणायामाने तसेच मेडिटेशन पद्घतींचा अवलंब करून करता येणे शक्य आहे. रूग्णाच्या शक्तिवर कमीत कमी परिणाम होईल या पद्धतीने रोजचा सराव करण्यासाठी
समुपदेशन सहाय्यकारी ठरू शकते. वर दिलेल्या स्पष्टीकरणानुसार, कोणत्याही स्वरूपाची पाठदुखी ही एकतर प्राथमिक किंवा दुय्यमपणे मानसिक तणाव आणि शारिरीक समस्यांशी जोडलेली असते, असे आपण म्हणू शकतो. कोणत्याही पाठदुखीवर त्या त्या प्रकारानुसार व्यायाम करण्यावर लक्ष केंद्रित करण्याची आपल्याला गरज आहे.