महाराष्ट्र

maharashtra

ETV Bharat / bharat

Ratanji Jamsetji Tata birth anniversary : सर रतनजी जमशेटजी टाटा यांची आज जयंती, जाणून घ्या त्यांच्या जीवनाबद्दल - रतनजी टाटा

सर रतन टाटा यांनी त्यांचे कार्य भारतापुरतेच मर्यादित ठेवले नाही. 1912 मध्ये त्यांनी लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्समध्ये रतन टाटा सामाजिक विज्ञान आणि प्रशासन विभागाची स्थापना केली. तसेच लंडन विद्यापीठात रतन टाटा फंडाची स्थापना केली.

Ratanji Jamsetji Tata
रतनजी जमशेटजी टाटा

By

Published : Jan 20, 2023, 7:52 AM IST

मुंबई : सर रतनजी जमशेटजी टाटा हे ब्रिटीश राजवटीत भारतीय फायनान्सर आणि फिलांथेरपिस्ट होते. रतनजी टाटा यांचा जन्म 20 जानेवारी 1871 रोजी ब्रिटिश भारतातील बॉम्बे येथे झाला. प्रख्यात पारशी व्यापारी जमशेटजी टाटा हे त्यांचे वडील होते. रतन टाटा यांचे शिक्षण मुंबईतील सेंट झेवियर्स कॉलेजमध्ये झाले आणि त्यानंतर त्यांनी वडिलांच्या फर्ममध्ये प्रवेश केला. 1904 मध्ये थोरल्या टाटांच्या मृत्यूनंतर, रतन टाटा आणि त्यांचे भाऊ दोराबजी टाटा यांना वारसाहक्काने खूप मोठी संपत्ती मिळाली. यापैकी बरीच संपत्ती त्यांनी व्यावहारिक स्वरूपाच्या परोपकारी कार्यांसाठी आणि भारताच्या संसाधनांचा विकास करण्यासाठी व विविध औद्योगिक उपक्रमांच्या स्थापनेसाठी समर्पित केली.

लंडन विद्यापीठात रतन टाटा फंडाची स्थापना केली : सर रतन टाटा यांना 1916 मध्ये नाइटची पदवी देण्यात आली होती. त्यांनी त्यांचे कार्य भारतापुरतेच मर्यादित ठेवले नाही. 1912 मध्ये त्यांनी लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्समध्ये रतन टाटा सामाजिक विज्ञान आणि प्रशासन विभागाची स्थापना केली. तसेच लंडन विद्यापीठात रतन टाटा फंडाची स्थापना केली. त्यांचे इंग्लंडमधील यॉर्क हाऊस, ट्विकेनहॅम येथे कायमस्वरूपी वास्तव्य होते. 1909 मध्ये त्यांनी रु. 50,000 (2022 मध्ये अंदाजे रु. 40 दशलक्ष समतुल्य) महात्मा गांधींना ट्रान्सवालमध्ये काम करण्याच्या भारतीयांच्या हक्काच्या लढ्यात मदत करण्यासाठी दान केले होते. ते कलेचे उत्तम जाणकार होते. छत्रपती शिवाजी महाराज वास्तू संग्रहालय (पूर्वीचे प्रिन्स ऑफ वेल्स संग्रहालय) मध्ये सर रतनजी टाटा, सर दोराब टाटा आणि सर पुरुषोत्तम मावजी यांचे संग्रह प्रदर्शित करणारा एक विभाग आहे.

जमशेटजी टाटा यांच्या शेजारी दफन केले : भारतीय वैज्ञानिक आणि वैद्यकीय संशोधन संस्थेची (इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ सायन्स, IISc) बंगळुरू येथे 1905 मध्ये स्थापना झाली. 1912 मध्ये टाटा स्टीलने मध्य प्रांतातील साकची येथे काम करण्यास सुरुवात केली, त्यात त्यांना लक्षणीय यश मिळाले. टाटा उद्योगांपैकी सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे पश्चिम घाटातील जलशक्तीचा साठा करणे ज्यामुळे मुंबईला प्रचंड प्रमाणात विद्युत उर्जा उपलब्ध झाली आणि त्यामुळे त्यांच्या उद्योगांची उत्पादक क्षमता मोठ्या प्रमाणात वाढली. त्यांनी 1893 मध्ये नवजबाई सेटशी लग्न केले आणि 1915 मध्ये ते इंग्लंडला रवाना झाले. त्यांनी दूरच्या नातेवाईकाच्या कुटुंबातील नवल टाटा यांना दत्तक घेतले. 6 सप्टेंबर 1918 रोजी कॉर्नवॉल, इंग्लंडमधील सेंट इव्हस येथे त्यांचे निधन झाले आणि त्यांना त्यांचे वडील (जमशेटजी टाटा) यांच्या शेजारी लंडनजवळील ब्रूकवुड स्मशानभूमी, वोकिंग येथे दफन करण्यात आले.

हेही वाचा :Contributions of Parsi भारताच्या औद्योगिक क्रांतीमध्ये पारशी समूहाचे योगदान

ABOUT THE AUTHOR

...view details