महाराष्ट्र

maharashtra

ETV Bharat / bharat

Cambridge University Student Challenged : केंब्रिज विद्यापीठाचे विद्यार्थी पोपट यांच्या संशोधनाला संस्कृत अभ्यासकांचे आव्हान

उत्तराखंड संस्कृत विद्यापीठाच्या व्याकरण विभागाचे प्रमुख डॉ. शैलेश कुमार तिवारी यांनी केंब्रिज विद्यापीठाचे विद्यार्थी ऋषिराज पोपट (Cambridge University student Rishi Raj popat) यांनी पाणिनीच्या व्याकरणाबाबत केलेला संशोधनाचा दावा फेटाळून लावला आहे. (Cambridge University Student Challenged). डॉ. शैलेश कुमार तिवारी यांनी ऋषिराज पोपट यांना वादाचे आव्हान दिले आहे. (Shailesh Kumar Tiwari challenged).

shailesh kumar tiwari
डॉ. शैलेश कुमार तिवारी

By

Published : Jan 5, 2023, 6:16 PM IST

Updated : Jan 5, 2023, 8:16 PM IST

डॉ. शैलेश कुमार तिवारी

हरिद्वार : उत्तराखंड संस्कृत विद्यापीठाच्या व्याकरण विभागाचे प्रमुख डॉ. शैलेश कुमार तिवारी यांनी केंब्रिज विद्यापीठाचा संशोधक विद्यार्थी ऋषिराज पोपट (Cambridge University student Rishi Raj popat) यांच्यावर टीका केली आहे. (Shailesh Kumar Tiwari challenged). स्वस्त लोकप्रियता मिळवण्यासाठी ऋषिराज पोपट यांनी संस्कृत व्याकरणाच्या महान आचार्य परंपरेचा घोर अपमान केल्याचा आरोप डॉ. शैलेश कुमार तिवारी यांनी केला आहे. यासोबत शैलेश कुमार तिवारी यांनी ऋषिराज पोपट यांना चर्चेचे आव्हान दिले आहे. (Cambridge University Student Challenged).

पाणिनींवरचा अविश्वास दिसून येतो : डॉ. शैलेश कुमार तिवारी म्हणाले की, ज्या प्रयोगांच्या सिद्धीसाठी त्यांच्याकडून पूर्णपणे चुकीचे तर्क दिले गेले आहेत, ते प्रयोग आचार्य पाणिनीच्या विशेष सूत्रांनीच सिद्ध होतात. तरीही ऋषिराज पोपट यांनी रचलेल्या तर्काची कल्पना केली आहे. यावरून त्यांचा आचार्यांवर असलेला अविश्वास दिसून येतो. हे त्याच्या 'आम्ही पाणिनीवर विश्वास ठेवतो' या शीर्षकाच्या विरोधात आहे. संस्कृत जगतातील विद्वानांचा याला विरोध असून या विषयावर ऑनलाइन किंवा ऑफलाइन चर्चेसाठी तयार असल्याचे त्यांनी सांगितले. डॉ. शैलेश कुमार तिवारी यांच्या मते, केंब्रिज विद्यापीठाचे संशोधक विद्यार्थी ऋषिराज पोपट यांचा अयोग्य युक्तिवाद, ज्यात आचार्य कात्यायन आणि आचार्य पतंजली यांचे पाणिनी सूत्र 'विप्रतशेषे परम कार्यम' या व्याख्यानाच्या समावेश आहे.

कोण आहेत ऋषिराज पोपट :२७ वर्षीय ऋषिराज पोपट केंब्रिज विद्यापीठात पीएचडीचे विद्यार्थी आहेत. ते मुळात भारताचा रहिवासी आहेत. ऋषिराज पोपट यांनी जुन्या संस्कृत व्याकरणाचे एक गूढ उकलण्याचा दावा केला आहे. ऋषिराज पोपट यांनी इ.स.पूर्व पाचव्या शतकातील संस्कृत पंडित पाणिनीच्या राजवटीची उकल केल्याचा दावा केला आहे. पाणिनी हे प्राचीन संस्कृत भाषा आणि व्याकरणाचे अभ्यासक होते.

काय होता गोंधळ : भारतात संस्कृत भाषेला खूप महत्त्व आहे. जरी संस्कृत प्रचलित नसले तरी भारतातील विज्ञान, तत्त्वज्ञान, काव्य आणि धर्मनिरपेक्ष साहित्यात संस्कृतचा वापर केला गेला आहे. पाणिनीला व्याकरणात अष्टाध्यायी म्हणतात. हे अशा प्रणालीवर आधारित आहे जे अल्गोरिदमसारखे कार्य करते आणि व्याकरणदृष्ट्या योग्य शब्द आणि वाक्यांसह शब्दाचे मूळ आणि प्रत्यय बदलते. तथापि, पाणिनीचे दोन किंवा अधिक नियम एकाच वेळी लागू होतात आणि त्यामुळे वाद निर्माण होतो.

ऋषिराज पोपट यांनी या सूत्रांची वेगळी व्याख्या केली आहे. शब्दाच्या डाव्या आणि उजव्या बाजूनुसार पाणिनीचे नियम लागू होतात असे त्यांनी म्हटले आहे. पाणिनी म्हणायचे की उजव्या बाजूने लागू केलेला नियम अस्सल मानला पाहिजे. पाणिनीच्या या सूत्रावर त्यांनी काम केले तेव्हा कळले की पाणिनीचा नियम 'भाषा यंत्रावर' पूर्णपणे बसतो आणि त्याला अपवाद नाही. मात्र, उत्तराखंड संस्कृत विद्यापीठाच्या व्याकरण विभागाचे प्रमुख डॉ. शैलेश कुमार तिवारी यांनी ऋषिराज पोपट यांच्या दाव्यावर प्रश्नचिन्ह उपस्थित केले आहे.

Last Updated : Jan 5, 2023, 8:16 PM IST

ABOUT THE AUTHOR

...view details