डेहराडून : काँग्रेस नेते राहुल गांधी यांनी जोशीमठ भूस्खलनाबाबत चिंता व्यक्त केली आहे. (Rahul Gandhi On Joshimath). राहुल गांधी यांनी त्यांच्या फेसबुक अकाउंटवर या संदर्भात एक पोस्ट लिहिली आहे. यामध्ये त्यांनी जोशीमठच्या अस्तित्वाबाबत चिंता व्यक्त केली आहे. त्याचबरोबर त्यांनी आपल्या पोस्टमध्ये काँग्रेस कार्यकर्त्यांना पीडितांना मदत करण्याचे आवाहन केले आहे. (joshimath landslide in Uttarakhand). (Rahul Gandhi reaction on joshimath landslide).
निसर्गाशी छेडछाड केल्याचा परिणाम : पोस्टमध्ये राहुलने लिहिले आहे की, उत्तराखंडमधील जोशीमठ येथून आलेली चित्रे खूप भयावह आहेत, जे पाहून मी खूप व्यथित झालो आहे. घरांना विस्तीर्ण भेगा, पाण्याची गळती, जमीन फुटणे, रस्ते खचणे ही मोठी चिंतेची बाब आहे. एका अपघातात भगवती मंदिराचेही भूस्खलन झालेले दिसते आहे. राहुल गांधींनी याला निसर्गाशी छेडछाड केल्याचा परिणाम म्हटले आहे.
काँग्रेस कार्यकर्त्यांना मदत करण्याचे आवाहन : त्यांनी पुढे लिहिले की, निसर्गाच्या विरोधात जाऊन डोंगरावर सातत्याने खोदकाम आणि नियोजनशून्य बांधकामे यामुळे आज जोशीमठवासीयांवर भीषण संकट उभे ठाकले आहे. या कडाक्याच्या थंडीत या आपत्तीने लोकांची घरे हिसकावून घेतली आहेत. मी तिथल्या सर्व काँग्रेस कार्यकर्त्यांना आवाहन करतो की, लवकरात लवकर लोकांना मदत करा आणि त्यांना सुरक्षित ठिकाणी पोहोचवा. राहुल गांधींनी उत्तराखंड सरकारला पीडितांच्या लवकर पुनर्वसनाची व्यवस्था करण्याचे आवाहनही केले आहे. त्यांनी लिहिले की, उत्तराखंड सरकारने या कठोर हवामानात लोकांची दखल घेऊन त्यांच्या तात्काळ पुनर्वसनाची व्यवस्था करणे आणि मंदिराची सुरक्षा सुनिश्चित करणे अपेक्षित आहे.
दरड कोसळण्याच्या घटना सातत्याने घडत आहेत : उत्तराखंडमधील चमोली जिल्ह्यातील या भागात गेल्या वर्षी फेब्रुवारीमध्ये पूर आणि हिमनदी फुटल्यानंतर घरांना तडे जाण्याचे प्रमाण वाढले आहे. ग्लेशियर तुटल्यामुळे येथे 180 हून अधिक लोकांचा मृत्यू झाला होता. ही ग्लेशियर तुटल्यानंतर ही दरड अचानक नैनी गावापासून जोशीमठच्या सुनील गावापर्यंत अनेक गावात दिसू लागली. जोशीमठ येथे जास्त बांधकाम होत असल्यामुळे गावात या भेगा दिसत असल्याचे जाणकारांचे मत आहे. रुरकी आयआयटी आणि डेहराडूनस्थित वाडिया इन्स्टिट्यूटच्या शास्त्रज्ञ आणि अभियंत्यांनीही जोशीमठच्या गावांमध्ये अनेकदा संशोधन केले आहे. शास्त्रज्ञ सतत या संपूर्ण पट्ट्याचा अभ्यास करत आहेत. भूकंपाच्या बाबतीतही जोशीमठ झोन 5 मध्ये येतो. 2011 च्या आकडेवारीनुसार येथे 4000 घरांमध्ये सुमारे 17,000 लोक राहत होते. या भागात घरांसह धरणे, वाहतूक आणि इतर प्रकल्पांचा विस्तार झाला आहे. एवढेच नाही तर उत्तराखंडचे पर्वत अजूनही नवीन आहेत. इथे अतिवृष्टीमुळे चिखल, दरड कोसळण्याच्या घटना सातत्याने घडत आहेत. त्यामुळे हा परिसर संवेदनशील राहिला आहे. 2013 मधील आपत्तीच्या काळातही जोशीमठमध्ये 17 ते 19 ऑक्टोबर दरम्यान 190 मिमी पावसाची नोंद झाली होती, जी सरासरीपेक्षा खूपच जास्त होती. त्यानंतर उत्तराखंडमध्ये प्रत्येक पावसाळ्यात सतत पाऊस पडण्याची प्रक्रिया सुरू राहिली. त्यामुळे दरड कोसळण्याच्या घटना वाढल्या आहेत.
जोशीमठ शहरात भूस्खलनाची ३ प्रमुख कारणे :संशोधकांच्या तपासणीत जोशीमठ शहरात वारंवार होणाऱ्या भूस्खलनामागे ३ प्रमुख कारणे दिसून येत आहेत. पहिले सर्वात मोठे कारण म्हणजे जोशीमठ शहराच्या खाली असलेल्या पर्वताच्या पायथ्याशी असलेल्या अलकनंदा नदीमुळे सतत होत असलेली जमिनीची धूप. त्यामुळे पर्वत हळूहळू खाली सरकत आहे. दुसरे कारण म्हणजे शहरातील ड्रेनेजची व्यवस्थित व्यवस्था नसणे हे दरड कोसळण्याचे प्रमुख कारण मानले जाते. आपत्ती सचिव रणजित कुमार सिन्हा यांच्या म्हणण्यानुसार, व्यवस्थित ड्रेनेज सिस्टम नसल्यामुळे, गटारांसह पावसाचे सर्व पाणी जमिनीत शोषले जात आहे. त्यामुळे जमिनीच्या आत सतत सिंक होल तयार होत आहेत. भूस्खलनाचे तिसरे कारण म्हणजे शहरात सातत्याने होत असलेली बेशिस्त बांधकामे. हाही जोशीमठ शहरातील आपत्तीचा एक प्रमुख पैलू आहे.
