गया -आज पितृ पक्ष 2022 चा सातवा दिवस Seventh day of Pitru Paksha आहे. गयामध्ये पिंडदानाचा सातवा दिवस आहे. आज गयाजीमध्ये 16 पिंडवेड्यांवर जल अर्पण करण्याचा नियम आहे. त्याचबरोबर विष्णुपद मंदिराजवळील गहरपत्यागीन पद, अहवागणी पद, स्म्यगीन पद, अवसाध्यागीन आणि इंद्रपद या पाच पदांना पिंडदान करण्याचे महत्त्व Pitru Paksha 2022 आहे. आज पितरांना कसे प्रसन्न करावे हे जाणून How to please the ancestors घ्या.
सातव्या दिवशी पिंड दान करा -गयामध्ये श्राद्ध केल्यास शंभर कुळांचा उद्धार होतो. गया येथील पिंड दानात सातू, मैदा, तांदूळ, फळे, मूळे, दही, तूप किंवा मध दान केल्यास पूर्वजांचा आशीर्वाद मिळतो. पिंडाचा आकार मुठी किंवा आवळ्याएवढा असावा.
चुकूनही करू नका हे काम -पितृ पक्षाच्या काळात मांस, मासे, मांस, लसूण, कांदा, मसूर डाळ, घरातील स्वयंपाकघरात विसरूनही बनवू Do not eat meat during Pitru Paksha नका. असे केल्याने पितृदेव क्रोधित होतात आणि पितृदोष निर्माण होतो. यासोबतच या काळात पितरांना जल अर्पण करणाऱ्यांनी Offer water to the ancestors स्नान करताना साबण आणि तेलाचा वापर करू नये. पितृ पक्षाच्या काळात नवीन वस्त्र, जमीन, इमारत यासह सर्व प्रकारचे शुभ कार्य वर्ज्य आहे. या काळात कोणतेही शुभ कार्य करणे टाळा.
संन्यासी, महात्मा पिंडदान करू शकत नाहीत -गयाजीमध्ये संन्यासी आणि महात्मा येऊन पिंडदान करत नाहीत कारण त्यांना पिंडदान करण्याचा अधिकार नाही. विष्णुपदावरील मिळणारे ज्ञान पाहूनच संन्यासीचे पूर्वज मुक्त होतात. मुंडापर्ता मंदिरापासून सुमारे अडीच कोसांवर पाच कोस गया परिसर आहे. एका कोसावर गया मस्तक आहे.
ही परंपरा आहे -विष्णुपद संकुलातील 16 वेदीवर अनुक्रमे तीन दिवस पिंड दान केले जाते. या 16 वेदीवर दिवसभर म्हणजे एक दिवस, तीन दिवस आणि 17 दिवस पिंड दान करतात. आजही पाच पिंडवेड्यांच्या खांबांवर पिंडांना दूध अर्पण करण्याची परंपरा आहे.
खांबामागील कथा - खांबांच्या मागेही एक कथा आहे. जेव्हा ब्रह्माजी गयासुरच्या शरीरावर यज्ञ करत होते तेव्हा त्यांनी 16 देवांना आवाहन केले. ब्रह्मदेवाच्या हाकेवर सोळा जण यज्ञात सहभागी झाले होते. या सर्वांनी येथे खांबाच्या रूपात पिंडवेडी तयार केली. जेथे जेथे खांब आहेत तेथे देवतांनी यज्ञ करताना बसून यज्ञ केले. पिंड दाणी त्यांच्या पूर्वजांच्या आत्म्याच्या शांतीसाठी पिंड दान आणि श्राद्ध करत आहेत. पिंड दान करणार्‍या बहुतेक लोकांची इच्छा असते की त्यांनी त्यांच्या पूर्वजांचे पिंडदान फक्त गयाजीमध्येच करावे. हिंदू मान्यतेनुसार पिंड दान आणि श्राद्ध केल्याने व्यक्तीला जन्म-मृत्यूपासून मुक्ती मिळते आणि मोक्ष प्राप्त होतो. पिंड दान देशात अनेक ठिकाणी केले जाते, परंतु गया येथे पिंड दान करणे सर्वात फलदायी मानले जाते. या ठिकाणाशी अनेक धार्मिक कथा निगडित आहेत.
गया श्राद्धाचा क्रम -गया श्राद्धाचा क्रम 1 दिवसापासून ते 17 दिवसांपर्यंत असतो. जे लोक 1 दिवसात श्राद्ध करतात ते विष्णुपद फाल्गु नदी आणि अक्षय वटमध्ये श्राद्ध पिंड दान करून विधी समाप्त करतात. त्या एका दर्शनाला गया श्राद्ध म्हणतात. त्याच वेळी, 7 दिवसांचे कर्म केवळ फलदायी श्राद्ध करणार्‍यांसाठी आहे.
पहिला दिवस - पुनपुनच्या तीरावर श्राद्ध करून गयाला आल्यावर, फाल्गुमध्ये स्नान करून पहिल्या दिवशी फाल्गुच्या तीरावर श्राद्ध करणे. या दिवशी सकाळी गायत्री मंदिरात आणि दुपारी सावित्री कुंडात स्नान करावे. सरस्वती कुंडात संध्याकाळच्या वेळी स्नान करणे विशेष फलदायी मानले जाते.
दुसरा दिवस - दुसऱ्या दिवशी फाल्गु स्नानाची व्यवस्था आहे. यासोबतच ब्रह्मा कुंड आणि प्रेतशिला येथे जाऊन पिंडदान केले जाते. तेथून रामकुंड व रामशिला येथे पिंडदान करावे व नंतर तेथून खाली उतरून काक, यम व स्वानबली या नावाने काकबली स्थानी पिंडदान करावे.
तिसरा दिवस -तिसर्‍या दिवशी स्नान करून पिंडणी फाल्गु उत्तर मानसात जाते. तेथे स्नान, तर्पण, पिंडदान, उत्तरक दर्शन केले जाते. तेथून शांतपणे सूरजकुंडावर येऊन उदिची कंखल आणि दक्षिणा मानस यात्रेला भेट द्यावी आणि तर्पण, पिंडदान आणि दक्षिणारक यांना भेट द्यावी. पूजा केल्यानंतर फाल्गुच्या तीरावर जाऊन तर्पण करावे व गदाधराचे दर्शन व पूजा करावी.
चौथा दिवस - चौथ्या दिवशीही फाल्गु स्नान अनिवार्य आहे. मातंग वापी येथे जाऊन पिंडदान करावे. या दिवशी धर्मेश्वर दर्शनानंतर पिंडदान करावे व नंतर बोधगया येथे जाऊन श्राद्ध करावे.
पाचवा दिवस -पितृ पक्षाच्या पाचव्या दिवशी, मोक्ष नगरी, गया येथे ब्रह्म सरोवराचे महत्त्व आहे. ब्रह्म सरोवरात पिंड दान केल्यानंतर काकबली वेदीवर कुत्रा, कावळा आणि यम यांना उडीद पिठाचे पिंड बनवून तर्पण अर्पण केले जाते. आंब्याच्या झाडाच्या मुळास आंब्याच्या सिचन वेदीजवळ कुशच्या साहाय्याने काकबलीसह आहुती देऊन जाळून टाकले जाते. तिन्ही वेदींतील मुख्य वेदी ब्रह्म सरोवर आहे.