लोहरी हा आनंदाचा सण आहे. हा उत्सव भगवान सूर्य आणि अग्निदेवता यांना समर्पित आहे. सूर्य आणि अग्नी हे उर्जेचे सर्वात मोठे स्त्रोत मानले जातात. हा सण हिवाळ्याच्या प्रस्थानाचा आणि वसंत ऋतूच्या आगमनाचा शुभारंभ करतो. लोहरीची रात्र सर्वात थंड मानली जाते. या सणावर पिकांचे काही भाग पवित्र अग्नीत अर्पण केले जातात. असे केल्याने पीक देवांपर्यंत पोहोचते असे मानले जाते.
13 जानेवारी 2023 :ज्योतिषाचार्य डॉ. अनिश व्यास यांनी सांगितले की, 13 जानेवारी शुक्रवार रोजी लोहरी साजरी करण्यात येणार आहे. पंजाबीं लोकांसाठी हा सण खूप महत्त्वाचा आहे. या उत्सवाच्या दिवशी पंजाबी गाणी आणि नृत्यांचा आनंद लुटला जातो. हा सण प्रामुख्याने नवीन पीक काढणीच्या निमित्ताने साजरा केला जातो आणि सर्व नातेवाईक आणि कुटुंबातील सदस्य रात्री लोहरी जाळतात. अनेक लोककथा आणि पौराणिक कथा देखील लोहरीशी संबंधित आहेत, ज्यामुळे हा सण साजरा केला जातो. लोहरी हा सण, शेकोटी पेटवून त्याभोवती नाचून आणि आनंदाने साजरा करण्याचा सण आहे.
शेतकऱ्यांचा मुख्य सण : हरियाणा आणि हिमाचल प्रदेशसह देशभरात लोहरी साजरी केली जाते. या उत्सवात शेंगदाणे, तीळ, पॉपकॉर्न आणि शेंगदाणे खाण्याची आणि लोकांना प्रसाद म्हणून देण्याची विशेष परंपरा आहे. याआधी लोक संध्याकाळी आधी तीळ आणि शेंगदाणे आगीत टाकतात. कारण लोहरी हा शेतकऱ्यांचा मुख्य सण मानला जातो. अशा वेळी कापणीनंतर साजऱ्या होणाऱ्या सणामध्ये शेतकरी अग्निदेवतेला प्रसन्न करण्यासाठी लोहरी जाळतात आणि प्रदक्षिणा घालतात. लोहरीला गजक आणि रेवडी अर्पण करणे, खूप शुभ मानले जाते. होलिका दहन प्रमाणे लोहरीतही शेण आणि लाकडा पासुन छोटा ढीग बनवला जातो. कुटुंबातील सर्व सदस्य त्याच्याभोवती उभे राहतात आणि गाणे आणि नृत्य करून आनंद साजरा करतात. स्त्रिया त्यांच्या लहान मुलांना कडेवर घेऊन लोखंडी सळईने लोहरीला आग लावतात. असे मानले जाते की, यामुळे मूल निरोगी राहते आणि त्यावर वाईट दृष्टी पडत नाही.
अग्नी-सुर्यदेवतेचे आभार :हिंदू पौराणिक कथांमध्ये अग्नीला देवांचे प्रमुख मानले जाते. अशा परिस्थितीत अग्नीत अर्पण केलेल्या अन्नाचा काही भाग देवी-देवतांपर्यंत पोहोचतो, अशी लोहरी साजरी करणाऱ्या शेतकऱ्यांची श्रद्धा आहे. अशा प्रकारे लोक सूर्यदेव आणि अग्निदेव यांचे आभार मानतात. पंजाबच्या लोकांचा असा विश्वास आहे की, असे केल्याने प्रत्येकाला त्यांचे हक्क मिळतात आणि पृथ्वी मातेला चांगले पीक मिळते. कोणाला अन्नाची कमतरता नाही. पंजाबमध्ये हा सण खूप महत्त्वाचा मानला जातो. विशेष व्यक्तीचे लग्न झाल्यानंतर घरात राहून व ज्येष्ठांचे आशीर्वाद घेऊन लोहरी साजरी करणे आवश्यक मानले जाते.