ISRO Gaganyaan Program : इस्रोचं ठरलं! गगनयान मोहिमेसाठी पहिलं उड्डाण 'या' दिवशी

ISRO Gaganyaan Program : गगनयान प्रकल्पाचं उद्दिष्ट 3 दिवसांच्या मोहिमेसाठी 400 किमीच्या कक्षेत 3 सदस्यांच्या क्रूला प्रक्षेपित करून आणि त्यांना भारतीय प्रादेशिक पाण्यात उतरवून सुरक्षितपणे पृथ्वीवर परत आणून मानवी अंतराळ उड्डाण क्षमता प्रदर्शित करण्याचे उद्दिष्ट असल्याचं इस्रोचे प्रमुख डॉ. एस. सोमनाथ म्हणाले.

मदुराई ISRO Gaganyaan Program : भारतीय अंतराळवीर प्रकल्प गगनयानचा भाग असलेल्या 'टीव्ही-डी1' (टेस्ट व्हेईकल डेव्हलपमेंट फ्लाइट 1) चं पहिलं चाचणी उड्डाण 21 ऑक्टोबर रोजी होणार असल्याचं इस्रोचे प्रमुख डॉ. एस. सोमनाथ यांनी सांगितलंय. ते म्हणाले की, D1 नंतर, अशाच स्वरूपाच्या आणखी किमान तीन चाचण्या घेतल्या जातील. मानवी अंतराळ उड्डाण दरम्यान भारतीय अंतराळवीरांना ठेवणाऱ्या क्रू मॉड्यूलची चाचणी करण्यासाठी चाचणी वाहन विकास उड्डाण (TV-D1) पुढील वर्षाच्या अखेरीस आंध्र प्रदेशातील श्रीहरिकोटा येथील सतीश धवन अंतराळ केंद्रात आयोजित केलं जाईल, असंही ते म्हणाले.

काय म्हणाले इस्रो प्रमुख : सोमनाथ यांनी मदुराई येथ माध्यमांना सांगितलं की, चाचणी वाहन-डी1 मिशन 21 ऑक्टोबर रोजी नियोजित केलंय. गगनयान कार्यक्रमासाठी, क्रू एस्केप सिस्टमचं प्रदर्शन करण्यासाठी चाचणीची आवश्यकता आहे. क्रू एस्केप सिस्टीम ही गगनयानमधील अत्यंत महत्त्वाची यंत्रणा आहे. TV-D1 मध्ये क्रू मॉड्युलला बाह्य अवकाशात प्रक्षेपित करणं, ते पृथ्वीवर परत आणणं आणि बंगालच्या उपसागरात टचडाउन केल्यानंतर ते पुनर्प्राप्त करणे समाविष्ट आहे. ही चाचणी उड्डाणाच्या परिस्थितीत क्रू एस्केप सिस्टीमचं प्रात्यक्षिक करणार आहे. म्हणून आपण जी स्थिती दाखवत आहोत त्याला ट्रान्सोनिक स्थिती म्हणतात. दर महिन्याला आम्हाला किमान एक चाचणी करण्याची संधी मिळेल. या चाचणी वाहनाच्या प्रक्षेपणानंतर आम्ही जीएसएलव्ही आणि पीएसएलव्हीमधून प्रक्षेपण करणार आहे. त्यानंतर गगनयान हे मानवरहित मिशन असेल. या दरम्यान एक पीएसएलव्ही प्रक्षेपित होईल, जानेवारीपूर्वी तुम्हाला किमान ४-५ चाचण्या झालेल्या दिसतील, असंही सोमनाथ म्हणाले.

भारत बनेल चौथा देश :या नंतर मानवयुक्त अंतराळ उड्डाण मोहीम सुरू करणारा भारत हा चौथा देश बनेल. याआधी अमेरिका, रशिया आणि चीनने ही कामगिरी केल्याचं सोमनाथ म्हणाले. गगनयान मोहिमेमध्ये अंतराळवीरांना सुरक्षितपणे अंतराळात नेणे आणि त्यांना परत आणणं समाविष्ट आहे. ड्रोग पॅराशूटची तैनाती हा या मिशनचा महत्त्वाचा घटक असल्याचंही ते म्हणाले. हे पॅराशूट क्रू मॉड्युल स्थिर करण्यासाठी तसेच पुन्हा प्रवेश करताना त्याचा वेग सुरक्षित पातळीवर कमी करण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावते.

आदित्य-L1 कार्यक्रम कसा : सोमनाथ आदित्य-L1 कार्यक्रमाची माहिती देताना म्हणाले की, आदित्य-एल1 चं मिशन खूप चांगलं काम करतंय. जानेवारीच्या मध्यात अंतराळयान 2024 लॅग्रेंज पॉईंट (L1) वर पोहोचेल अशी त्यांनी आशा व्यक्त केलीय. सध्या पृथ्वीपासून L1 बिंदूपर्यंत जाण्यासाठी सुमारे 110 दिवस लागतात. त्यामुळं जानेवारीच्या मध्यापर्यंत ते L1 बिंदूवर पोहोचेल. मग त्या टप्प्यावर, आपण लॅग्रेंज पॉइंटमध्ये प्रवेश करू. याला प्रभामंडल कक्षा म्हणतात. हा मोठा वर्ग आहे. त्यामुळं हे जानेवारीच्या मध्यापर्यंत होईल, अस इस्रोचे प्रमुख डॉ. एस. सोमनाथ म्हणाले. आदित्य-L1 ही पहिली अंतराळ-आधारित वेधशाळा-श्रेणीची भारतीय सौर मोहीम आहे. ज्यानं 1.5 दशलक्ष किलोमीटर अंतरावरून सूर्याचा अभ्यास केलाय. त्याला L1 बिंदूवर पोहोचण्यासाठी अंदाजे 125 दिवस लागतील.

हेही वाचा :