नवी दिल्ली :रेल्वे ही आपल्या देशाच्या वाहतूक व्यवस्थेची जीवनरेखा आहे. प्रवाशांच्या मालवाहतुकीत रेल्वेची मोठी भूमिका असते. यामुळेच ब्रिटीश काळापासून रेल्वे अर्थसंकल्प वेगळा मांडला जात होता. पण 2017 मध्ये ही परंपरा खंडित झाली. मोदी सरकारने रेल्वे अर्थसंकल्पाचा समावेश सर्वसाधारण अर्थसंकल्पात केला आहे. रेल्वेचे महत्त्व लक्षात घेऊन केंद्र सरकार रेल्वे मंत्रालयाला मोठी रक्कम देत आहे.
2022-23 चा रेल्वे अर्थसंकल्प : चालू आर्थिक वर्ष 2022-23 चा रेल्वे अर्थसंकल्प 4.8 लाख कोटी रुपयांचा आहे. हे एकूण बजेटच्या 12 टक्के आहे. एकूण बजेट 39.45 लाख कोटी रुपये असल्याचा अंदाज आहे. कोविडच्या काळात लागू करण्यात आलेला लॉकडाऊन हटवल्यानंतर वाहतूक व्यवस्थेला पुन्हा नवी गती मिळाली आहे. याचा सर्वाधिक फायदा रेल्वेला झाला आहे. कोविड कालावधीच्या तुलनेत रेल्वेच्या उत्पन्नात 74 टक्क्यांपर्यंत वाढ झाली आहे.
मालवाहतुकीद्वारे 1.65 लाख कोटी रुपये :सरकारच्या अर्थसंकल्पीय मदतीव्यतिरिक्त, रेल्वेच्या कमाईचे प्रमुख स्रोत म्हणजे मालवाहतूक आणि प्रवासी ट्रेनची कमाई आहे. रेल्वेला मालवाहतुकीतून सर्वाधिक उत्पन्न मिळते. चालू आर्थिक वर्षात रेल्वेला २.३४ लाख कोटी रुपयांची कमाई झाली आहे. यापैकी 1.65 लाख कोटी रुपये मालवाहतुकीद्वारे आल्याचा अंदाज आहे. हा वाटा दोन तृतीयांशपेक्षा जास्त आहे. यानंतर पॅसेंजर ट्रेनच्या कमाईचा वाटा आहे. यावर्षी 58,500 कोटी रुपयांची कमाई झाली आहे. त्याचा सहभाग एक चतुर्थांशपेक्षा कमी आहे. या दोघांशिवाय सुमारे 16 हजार कोटी रुपये रेल्वेला देण्यात आले आहेत.