१४ फेब्रुवारी २०१९ रोजी, काश्मिरमधील पुलवामाजवळ केंद्रीय राखीव पोलीस दलाच्या ताफ्यावर वाहनावरून आलेल्या आत्मघातकी दहशतवाद्याने बाँबहल्ला करून ४० जवानांना ठार केले. याला प्रतिसाद देताना, २६ फेब्रुवारी रोजी, भारतीय हवाई दलाने जैश-इ-महंमदच्या बालाकोटमधील अतिरेकी तळावर हवाई हल्ले चढवले. बालाकोट पाकिस्तानच्या खैबर पख्तुनख्वा प्रांतात आहे. १९७१ नंतर प्रथमच भारतीय विमानाने पाकिस्तानी भूमीवर हवाई हल्ला चढवला.
दुसऱ्या दिवशी, पाकिस्तानी हवाई दलाने प्रतिहल्ला चढवला जो जमिनीवर कोणतेही नुकसान करण्यात अपयशी ठरला. मात्र, हवेतील युद्धात, पाकिस्तानी एफ-१६ला पाडण्यात आले तर भारतानेही 'मिग-२१' हेलिकॉप्टर गमावले. त्याच्या वैमानिकाला त्याला पाकिस्तानी भूमीवर जबरदस्तीने उतरण्यास भाग पाडण्यात आले. पुढील काही तास, स्थिती युद्धाचा भडका उडण्याच्या दिशेने निघाली आहे की काय, असे वाटत होते. सुदैवाने, दोन्ही बाजूंनी आंतरराष्ट्रीय दबावापोटी पुढील लष्करी कृती करण्यापासून संयम पाळला आणि वैमानिकाला लवकरच भारताच्या हवाली करण्यात आले.
भारतीय राजकीय चित्रावर नेहमीप्रमाणे, सत्ताधारी आणि विरोधी पक्ष बालाकोटमध्ये नक्की किती अतिरेकी मारले गेले, यावर गलिच्छ राजकीय युद्घात गुंतले. परदेशी माध्यमांनीही या वादात उडी घेतली आणि बालाकोटची उपग्रह छायाचित्रे लवकरच इंटरनेटवर झळकू लागली. काहींनी भारतीयांच्या दाव्याचे समर्थन केले तर काहींनी शंका घेतल्या.
एक वर्षानंतर, आता धुरळा खाली बसला आहे. बालाकोट हवाई हल्ल्यांनी काय साध्य झाले आहे आणि भविष्यासाठी त्यातून काय धडे मिळाले आहेत, याचा निष्पक्षपाती विचार करण्याचा प्रयत्न करता येईल. पेचप्रंसगाच्या काळात, देशाची विश्वासार्हता केवळ त्याच्या लष्करी सामर्थ्याने जोखली जात नाही तर, त्या क्षमतेचा कितपत उपयोग करण्याची राष्ट्राची इच्छा आहे,यावरही अंदाज लावला जातो. प्रदीर्घ काळ, भारता दहशतवादावर खूपच बचावात्मक पवित्रा घेत असल्याचे पाहिले जात होते आणि यामुळे बिकट अवस्था असलेल्या पाकिस्तानमध्ये काश्मिरमध्ये प्रॉक्सी युद्घ छेडले तरीही काहीही कारवाई केली जाणार नाही, अशी भावना बळावली होती. भारतीय राजकीय नेतृत्व आता लष्करी साधनांचा वापर करण्याची अधिक तीव्र निर्धार आणि इच्छाशक्ती दाखवू लागले आहे. भारतात दहशतवादी हल्ले घडवणे सुरूच ठेवले तर त्याची किती जबर किमत मोजण्याची तयारी ठेवायची, याचा पाकिस्तानला आता गंभीरपणे विचार करावा लागेल.
दहशतवादी हल्ल्याच्या उत्तरादाखल हवाई सामर्थ्याचा उपयोग करण्याही ही पहिलीच वेळ होती. द इंडियन एक्स्प्रेसला दिलेल्या मुलाखतीत, हवाई दल प्रमुख भदुरिया यांनी सांगितले, राष्ट्रीय उद्दिष्ट साध्य करण्यासाठी हवाई सामर्थ्याचा उपयोग करण्याची परिभाषा बालाकोट हवाई हल्ल्यांनी नव्याने केली. उपपारंपरिक कृती आणि उपखंडात प्रतिसादाच्या नमुन्यात बदल केला आहे. स्वाभाविकपणेच, प्रत्येक दहशतवादी हल्ल्यामुळे हवाई हल्ला केला जाणार नाही, पण पाकिस्तानवर बळजबरी करण्यासाठीचे भारताच्या प्रतिसादात्मक पर्यायांनी हवाई सामर्थ्याची रोजगारक्षमता महत्वपूर्णरित्या वाढवली आहे.