പഞ്ചാബിലും മഹാരാഷ്ട്ര സഹകരണ ബാങ്കിലും (പിഎംസി) അടുത്തിടെയുണ്ടായ അഴിമതി സഹകരണ ബാങ്കുകളുടെ പ്രവർത്തനങ്ങളിലേക്ക് വെളിച്ചം വീശുന്നതാണ്. റിസർവ് ബാങ്ക് (ആർ‌ബി‌ഐ) ഈ ബാങ്കുകളിൽ നിന്ന് പണം പിൻവലിക്കുന്നതിന് നിയന്ത്രണങ്ങൾ ഏർപ്പെടുത്തി. കഴിഞ്ഞ കുറച്ച് ആഴ്ചകളായി, ബാങ്ക് ഉപഭോക്താക്കൾ പരിഭ്രാന്തിയിലായിരുന്നു.
ഇന്ത്യൻ ബാങ്കിങ് സുരക്ഷിതവും സുസ്ഥിരവുമാണെന്ന് റിസർവ് ബാങ്കിന് പൊതുജനങ്ങളെ ബോധ്യപ്പെടുത്തേണ്ടിവന്നു. ഈ സന്ദർഭത്തിൽ, ഈ ബാങ്കുകളുടെ നില, അവ നേരിടുന്ന വെല്ലുവിളികൾ എന്നിവ പരിശോധിക്കേണ്ടത് പ്രധാനമാണ്. കൂടാതെ ജനങ്ങളിൽ ആത്മവിശ്വാസവും സാമ്പത്തിക മേഖലയുടെ മൊത്തത്തിലുള്ള ആരോഗ്യം പുനഃസ്ഥാപിക്കുകയും ചെയ്യേണ്ടത് അനിവാര്യമാണ്.
നിലവിലെ സാഹചര്യവും വെല്ലുവിളികളും
വായ്പ ഇടപാടുകളിൽ സഹകരണ സ്ഥാപനങ്ങൾക്ക് പ്രധാന പങ്കുണ്ട്. ഗ്രാമങ്ങളിലെ സ്വകാര്യ പണമിടപാട് നയങ്ങൾക്ക് ബദൽ സങ്കൽപം എന്ന രീതിയിൽ 19-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്‍റെ അവസാനമാണ് ഇന്ത്യൻ സഹകരണ പ്രസ്ഥാനത്തിന്‍റെ ഉത്ഭവം. അടിസ്ഥാനപരമായി, സഹകരണ ബാങ്കുകൾ ചെറിയ കമ്മ്യൂണിറ്റികളെയും പ്രദേശങ്ങളെയും കേന്ദ്രീകരിച്ചുള്ളതാണ്. കുറഞ്ഞ പലിശനിരക്കും വ്യക്തിഗത ശ്രദ്ധയുമാണ് നിക്ഷേപകർ ഇവയിലേക്ക് ആകർഷിക്കപ്പെടുന്നതിന്‍റെ കാരണം. 2018ലെ കണക്കു പ്രകാരം നിലവിൽ 1,551 അർബൻ സഹകരണ ബാങ്കുകളും (യുസിബികളും) 96,612 ഗ്രാമീണ സഹകരണ സംഘങ്ങളുമുണ്ട്.
ഗ്രാമീണ സഹകരണസംഘങ്ങൾ ഗ്രാമങ്ങളിൽ സാമ്പത്തിക സേവനങ്ങൾ നൽകുന്നു. നഗര, അർദ്ധ- നഗര പ്രദേശങ്ങളിൽ യു‌സി‌ബികൾ സേവനം നടത്തുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, മൊത്തത്തിലുള്ള ബാങ്കിങ് വളർച്ചയുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ സഹകരണ ബാങ്കുകളുടെ വളർച്ച വളരെ കുറവാണ്. ബാങ്കിങ് മേഖലയുടെ 11% മാത്രമാണ് സഹകരണ ബാങ്കുകൾ വഹിക്കുന്നത്. ആർ‌ബി‌ഐയുടെ 2017-18 റിപ്പോർട്ട് ഇന്ത്യൻ ബാങ്കിങിന്‍റെ പ്രവണതയെയും പുരോഗതിയെയും കുറിച്ചും ഇന്ത്യയിലെ സഹകരണ ബാങ്കുകളുടെ നിലവിലെ സ്ഥിതിയെ കുറിച്ചും വ്യക്തമാക്കുന്നു.
റിസർവ് ബാങ്ക് ഡാറ്റ പ്രകാരം നഗര സഹകരണസംഘങ്ങളുടെ അസറ്റ് ഗുണനിലവാരം മെച്ചപ്പെട്ടു നിൽക്കുകയും, മൊത്തത്തിലുള്ള ലാഭക്ഷമത മോഡറേറ്റു ചെയ്യപ്പെടുകയും ചെയ്തിരിക്കുന്നു. കൂടാതെ നഗര സഹകരണ ബാങ്കുകളിൽ നടക്കുന്ന അഴിമതികളുടെ നിരക്കും വളരെ വലുതാണ്.
പിഎംസിയിൽ അടുത്തിടെയുണ്ടായ അഴിമതിക്ക് പിന്നിൽ പ്രധാനമായും മൂന്ന് കാരണങ്ങളാണുള്ളത്:
(1) വലിയ സാമ്പത്തിക ക്രമക്കേടുകൾ; (2) ബാങ്കിന്‍റെ ആന്തരിക നിയന്ത്രണത്തിലും സംവിധാനങ്ങളിലും വന്ന പരാജയം; (3) പ്രശ്നം കണ്ടെത്തി പരിഹരിക്കാൻ കഴിയാഞ്ഞതും റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യപ്പെടാഞ്ഞതും.
സഹകരണ ബാങ്കുകൾ 1966ൽ റിസർവ് ബാങ്കിന്‍റെ റഡാറിന് കീഴിൽ വന്നു. എന്നാൽ ഇതിന് ശേഷം ഈ ബാങ്കുകൾ ഇരട്ട നിയന്ത്രണത്തിന്‍റെ പ്രശ്നം നേരിട്ടു. നഗര സഹകരണ ബാങ്കുകൾ റിസർവ് ബാങ്കും സ്റ്റേറ്റ് രജിസ്ട്രാറും നിയന്ത്രിക്കുകയും മേൽനോട്ടം വഹിക്കുകയും ചെയ്തു. ലൈസൻസ് അനുവദിക്കൽ, ക്യാഷ് റിസർവ്, സ്റ്റാറ്റ്യൂട്ടറി ലിക്വിഡിറ്റി, ക്യാപിറ്റൽ എന്നീ നിയന്ത്രണ ഘടകങ്ങൾ റിസർവ് ബാങ്ക് മേൽനോട്ടത്തിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.
എന്നാൽ വാണിജ്യ ബാങ്കുകളുടെയും സാങ്കേതികവിദ്യയുടെയും വിപുലീകരണത്തോടെ സഹകരണ ബാങ്കുകളുടെ പങ്ക് സഹകരണ ബാങ്കുകളുടെ പ്രാധാന്യം നഷ്ടപ്പെട്ടു. പേയ്‌മെന്‍റ് ബാങ്കുകൾ, ചെറുകിട ധനകാര്യ ബാങ്കുകൾ, എൻ‌ബി‌എഫ്‌സി എന്നിവയിൽ നിന്ന് മത്സരവും ഇവ നേരിടുന്നു. ഇതിനു പുറമേ മൂലധനവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പ്രശ്നങ്ങളും സഹകരണ ബാങ്കുകൾക്ക് വെല്ലുവിളി ഉർത്തുന്നു. പൊതു പ്രശ്നം ഉയർത്തി കാട്ടുക വഴി നഗര സഹകരണ സ്ഥാപനങ്ങൾക്ക് മൂലധനം സമാഹരിക്കാനാവില്ല എന്നതാണ് വാസ്തവം.