ഗില്‍ജിറ്റ്- ബാള്‍ട്ടിസ്ഥാനെ സമ്പൂര്‍ണ്ണ പ്രവിശ്യയാക്കി മാറ്റാനുള്ള പാകിസ്ഥാന്‍റെ ആശയം ഈ മേഖലക്ക് പുറത്ത് വലിയ പ്രതിഷേധങ്ങള്‍ സൃഷ്ടിച്ചിരിക്കുകയാണ്. ജമ്മു-കശ്മീരിന് ഭരണഘടനയിൽ പ്രത്യേക പദവി നല്‍കിയിരുന്ന 370, 35-എ വകുപ്പുകള്‍ റദ്ദാക്കിയ ഇന്ത്യയുടെ തീരുമാനത്തിനുള്ള ഒരു തിരിച്ചടിയായിട്ടാണ് ഇതിനെ ഗില്‍ജിറ്റ് -ബാള്ട്ടിസ്ഥാന് വംശജര്‍ കാണുന്നത്.
ഗില്‍ജിറ്റ്- ബാള്‍ട്ടിസ്ഥാനെ തങ്ങളുടെ അഞ്ചാമത്തെ പ്രവിശ്യയാക്കി മാറ്റിക്കൊണ്ട് കശ്മീര്‍ സംബന്ധിച്ച രാഷ്ട്രീയ നിലപാടില്‍ മാറ്റം വരുത്തുവാനുള്ള ആഗ്രഹങ്ങള്‍ പുറത്ത് വിട്ടു കൊണ്ട് പാകിസ്ഥാനിലെ കശ്മീര്‍, ഗില്‍ജിറ്റ്- ബാള്ട്ടിസ്ഥാന് (ജി ബി) കാര്യ മന്ത്രി അലി അമീന്‍ ഗാണ്ടപൂര്‍ മാധ്യമങ്ങളോട് സംസാരിച്ചിരുന്നു. ഇതാണ് പ്രശ്‌നം ഏവരുടേയും ശ്രദ്ധയാകര്‍ഷിച്ചത്. പാക് അധീന കശ്മീരിലെ മറ്റ് ഭാഗങ്ങളില്‍ നിന്നും വ്യത്യസ്തമായി ഈ മേഖലയെ ഒരു പ്രവിശ്യയാക്കി മാറ്റിയതിനാൽ പാകിസ്ഥാന്‍റെ ദേശീയ നിയമസഭയില്‍ ഇനി ജി ബി ക്ക് ഒരു പ്രതിനിധി ഉണ്ടാകും. ഗില്‍ജിറ്റ്- ബാള്‍ട്ടിസ്ഥാനെ ഒരിക്കലും ജമ്മു- കശ്മീരിന്‍റെ ഭാഗമായി കാണുവാന്‍ ആഗ്രഹിക്കാത്ത ചില മുന്‍ കാല വിമത നേതാക്കന്മാരുടെ വായ മൂടിക്കെട്ടുവാന്‍ വേണ്ടിയാണ് ഗില്‍ജിറ്റ്-ബാള്‍ട്ടിസ്ഥാനെ ഒരു പ്രവിശ്യയാക്കി ഉയര്‍ത്തിയത്. ഈ മേഖലയ്ക്ക് അതിന്‍റേതായ രാഷ്ട്രീയ ചരിത്രമുണ്ടെന്നും അത് ജമ്മു-കശ്മീരിന്‍റെ മറ്റ് ഭാഗങ്ങളുമായി ഒരു ബന്ധവുമില്ലാത്തതുമാണെന്ന് വാദിച്ചു കൊണ്ടാണ് പഴമക്കാരായ ഈ വിമതര്‍ അത്തരം ഒരു നിലപാട് എടുത്തത്. യഥാര്‍ത്ഥത്തില്‍ ഗുലാബ് സിങ് ബ്രിട്ടീഷുകാരുമായി ഒപ്പു വെച്ച അമൃത്‌സര്‍ കരാറിന്‍റെ ഭാഗമായിരുന്നില്ല ഗില്‍ജിറ്റ്-ബാള്ട്ടിസ്ഥാന്. അത് പിന്നീടാണ് ജമ്മു-കശ്മീരിന്‍റെ ഭാഗമായി മാറിയത്. അന്ന് ഗില്‍ജിറ്റിന്‍റെ വടക്കന്‍ മേഖലകള്‍ ബ്രിട്ടീഷുകാരുടെ നേരിട്ടുള്ള ഭരണത്തിന്‍ കീഴിലായിരുന്നു. കമ്മ്യൂണിസത്തിന്‍റെ സ്വാധീനത്തെ തങ്ങളുടെ അതിര്‍ത്തിക്കപ്പുറത്ത് തടുത്ത് നിര്‍ത്തുന്നതിന് വേണ്ടി അന്നത്തെ ഗില്‍ജിറ്റ് ഏജന്‍സി എന്ന രാഷ്ട്രീയ ഏജന്‍റിലൂടെയായിരുന്നു ഈ ഭരണം.
കശ്മീരുമായി കൂട്ടിച്ചേര്‍ത്തതോടെ ഈ മേഖലയെ താഴ്ത്തി കെട്ടുകയായിരുന്നു എന്നാണ് അവിടുത്തെ നേതൃത്വം വിശ്വസിച്ചു പോരുന്നത്. കടലാസില്‍ ജമ്മു- കശ്മീരിന്‍റെ ഭാഗമാണ് ഈ മേഖലയെങ്കിലും അതിന് പാക് അധീന കശ്മീരിലെ മറ്റ് പ്രദേശങ്ങളുടെ സ്വയം ഭരണ അവകാശം അത്ര അധികം ഇല്ലായിരുന്നു. പാക് അധീന കശ്മീരിന് ഒരു പ്രത്യേക പ്രസിഡന്‍റും പ്രധാനമന്ത്രിയും നിയമ നിര്‍മ്മാണ സഭയുമുണ്ട്. എന്നാല്‍ ഗില്‍ജിറ്റ്-ബാള്‍ട്ടിസ്ഥാന്‍റെ കാര്യം മറിച്ചാണ്. 2018-ല്‍ പാകിസ്ഥാന് ഇറക്കിയ ഒരു ഉത്തരവിലൂടെ നിലവില്‍ വന്ന ഒരു നിയമ നിര്‍മ്മാണ സഭയിലൂടെ പാകിസ്ഥാന്‍റെ നേരിട്ടുള്ള ഭരണത്തിന്‍ കീഴിലാണ് ഈ പ്രദേശം.
പാക് അധീന കശ്മീരിന് അതിന്‍റേതായ സുപ്രീം കോടതിയുണ്ട്. എന്നാല്‍ ജി ബി ഈ കോടതിയുടെ പരിധിയില്‍ വരുന്ന പ്രദേശമല്ല. പാകിസ്ഥാനിലെ സുപ്രീം കോടതിയുടെ ഒരു വിധി പ്രകാരവും, ജമ്മു-കശ്മീർ സംബന്ധിച്ച പാകിസ്ഥാന്-ചൈന കരാര്‍ പ്രകാരവും ജമ്മു-കശ്മീരുമായി ബന്ധപ്പെട്ട അവസാന ഒത്തുതീര്‍പ്പ് സ്വാഭാവികമായും ജി ബി ക്കും ബാധകമാവുകയായിരുന്നു. എന്നാല്‍ ഈ പ്രദേശത്തെ പാകിസ്ഥാന്‍റെ ഒരു പ്രവിശ്യയാക്കി മാറ്റുന്നതോടു കൂടി അതിന്‍റെ മൊത്തത്തിലുള്ള രാഷ്ട്രീയ സ്വഭാവം തന്നെ മാറാന്‍ പോവുകയാണ്.
യൂറോപ്യന്‍ ഫൗണ്ടേഷന്‍ ഫോര്‍ സൗത്ത് ഏഷ്യന്‍ സ്റ്റഡീസ് (ഇ എഫ് എസ് എ എസ്) എന്ന യൂറോപ്യന്‍ ബുദ്ധി കേന്ദ്രം പറയുന്നത് ഈ തീരുമാനം എടുത്തിരിക്കുന്നത് റാവല്‍പിണ്ടിയാണെന്നും ഇസ്ലാമാബാദ് അല്ല എന്നുമാണ്. പാകിസ്ഥാന്‍റെ സൈനിക തലസ്ഥാനം എന്ന നിലയില്‍ ആലങ്കാരികമായി പറഞ്ഞു വരുന്നത് റാവല്‍പിണ്ടിയെയാണ്.
ജി ബി യുടെ പദവി മാറ്റുന്നതിനു വേണ്ടി ചൈന ഏറെ സമ്മര്‍ദ്ദം ചെലുത്തി എന്നാണ് പലരും വാദിക്കുന്നത്. കാരണം ഈ തര്‍ക്ക പ്രദേശത്ത് ചൈനക്ക് ധാരാളം മുതല്‍മുടക്ക് ഉണ്ട്. ചൈനയുടെ പ്രധാനപ്പെട്ട വാണിജ്യ പാതയായ ചൈന -പാകിസ്ഥാന് സാമ്പത്തിക ഇടനാഴി (സി പി ഇ സി) കടന്നു പോകുന്നത് ജി ബി യിലൂടേയാണ്. അവിഭക്ത ജമ്മു-കശ്മീരിന്‍റെ ഭാഗമായി അംഗീകരിച്ച ഒരു മേഖലയാണ് ഇത്. കശ്മീര്‍ പ്രശ്‌നം ഐക്യരാഷ്ട്ര സഭയില്‍ ഉന്നയിച്ച വേളയില്‍ പണ്ഡിറ്റ് ജവഹര്‍ലാല്‍ നെഹ്രു ഇപ്പോള്‍ ഗില്‍ജിറ്റ്-ബാള്‍ട്ടിസ്ഥാനായി അറിയപ്പെടുന്ന ഗില്‍ജിറ്റ് ഏജന്‍സിയെ തര്‍ക്ക പ്രദേശമായ ഒരു ഭാഗമായാണ് പരാമര്‍ശിച്ചിട്ടുള്ളത്.