18ನೇ ಜಿ-20 ಶೃಂಗಸಭೆ: ಜಾಗತಿಕ ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಗಳಿಸಿದ್ದೇನು?.. ವಿಶ್ವಕ್ಕೆ ಕೊಟ್ಟ ಸಂದೇಶ ಯಾವುದು?

ಭಾರತದ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯಲ್ಲಿ ನವದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಜಿ-20 ಶೃಂಗಸಭೆಯ ಕುರಿತು ವಿದೇಶಾಂಗ ಇಲಾಖೆ ನಿವೃತ್ತ ಅಧಿಕಾರಿ ಜೆ.ಕೆ. ತ್ರಿಪಾಠಿ ಅವರು ಇಲ್ಲಿ ನಮೂದಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸಭೆಯ ಯಶಸ್ಸು ಮತ್ತು ರಷ್ಯಾ- ಉಕ್ರೇನ್​ ಯುದ್ಧದ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವುದೇ ಗಟ್ಟಿ ನಿಲುವು ಪ್ರಕಟವಾಗದೇ ಇರುವುದರ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಅವರು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಮಾಜಿ ರಾಯಭಾರಿಯಾಗಿರುವ ತ್ರಿಪಾಠಿ ಅವರು ಆಫ್ರಿಕ, ಯುರೋಪ್, ಜಾಂಬಿಯಾ, ಮಾಲ್ಡೀವ್ಸ್, ಹಂಗೇರಿ, ಸ್ವೀಡನ್, ವೆನೆಜುವೆಲಾ ಮತ್ತು ಓಮನ್‌ಗಳಲ್ಲಿ 33 ವರ್ಷಗಳ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಭಾರತದ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯಲ್ಲಿ 18ನೇ ಜಿ-20 ಶೃಂಗಸಭೆಯು ನವದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 10 ರಂದು ಅತ್ಯಂತ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ತೆರೆ ಕಂಡಿತು. ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅವರು ಬ್ರೆಜಿಲ್‌ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಲೂಯಿಸ್ ಇಗ್ನಾಸಿಯೊ ಲುಲಾ ಡಾ ಸಿಲ್ವಾ ಅವರಿಗೆ ಅಧಿಕಾರದ ದಂಡ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಿದರು. ಬ್ರೆಜಿಲ್​​​ ಮುಂದಿನ ಜಿ20 ಶೃಂಗದ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆ ವಹಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಿದೆ. ಜಿ20 ಶೃಂಗಸಭೆ ಹಿನ್ನೆಲೆ ವರ್ಷಪೂರ್ತಿ ನಡೆದ 200 ಕ್ಕೂ ಅಧಿಕ ಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ 112 ಕ್ಕೂ ಅಧಿಕ ಘೋಷಣೆಗಳನ್ನು ಹೊರಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇವೆಲ್ಲವಕ್ಕೂ ವಿಶ್ವ ನಾಯಕರು ಉಘೇ ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.

ಕಳೆದ ವರ್ಷ ನವೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾದಿಂದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ವಹಿಸಿಕೊಂಡ ಬಳಿಕ ಇನ್ನಿಲ್ಲದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಸಭೆಗಾಗಿ ಶ್ರಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅದರ ನಡುವೆ ರಷ್ಯಾ - ಉಕ್ರೇನ್ ಘರ್ಷಣೆಯು ದಿನದಿಂದ ದಿನಕ್ಕೆ ತೀವ್ರತೆ ಪಡೆಯುತ್ತಿರುವುದು. ಹೀಗಾಗಿ ಶೃಂಗಸಭೆಯು ಯಾವುದೇ ದೊಡ್ಡ ಮಟ್ಟದ ಘೋಷಣೆಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲದೇ ಮುಗಿಯಲಿದೆ ಎಂದು ಹಲವು ಪಂಡಿತರು ಊಹಿಸಿದ್ದರು. ಆದರೆ, ಇದೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಮೆಟ್ಟಿನಿಂತು ಶೃಂಗಸಭೆ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದೆ.

ವರ್ಷದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀನಗರದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಜಿ-20 ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಚೀನಾ, ಸೌದಿ ಅರೇಬಿಯಾ, ಈಜಿಪ್ಟ್ ಮತ್ತು ಯುಎಇ ಗೈರು ಹಾಜರಾಗಿದ್ದವು. ಇದು ಸಭೆಯ ವೈಫಲ್ಯದ ಮುನ್ನುಡಿ ಎಂದೇ ಹೇಳಲಾಗಿತ್ತು. ಇದಾದ ಬಳಿಕ ಮಹಿಳಾ ಸಬಲೀಕರಣ , ಸ್ಟಾರ್ಟ್ ಅಪ್‌ಗಳು, ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ ವಿರೋಧಿ, ಆಳವಾದ ಪರಸ್ಪರ ಅಪನಂಬಿಕೆ, ಶೀತಲ ಸಮರ, ಆಫ್ರಿಕನ್ ದೇಶಗಳ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ವಿವೇಚನಾರಹಿತ ಶೋಷಣೆ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಅಸಮಾನತೆ, ದಕ್ಷಿಣ- ಉತ್ತರ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ನಡುವಿನ ಅಪನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ತಗ್ಗಿಸುವುದು ತೀರಾ ಕಷ್ಟಕರವಾದ ಕೆಲಸವಾಗಿತ್ತು.

ಆದರೆ, ಭಾರತ " ದಕ್ಷಿಣದ ಧ್ವನಿ" ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ 125 ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ದೇಶಗಳ ವರ್ಚುಯಲ್ ಸಭೆಯನ್ನು ಕರೆಯುವ ಮೂಲಕ ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆಯಿಂದ ತನ್ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಈ ದೇಶಗಳ ಕಳವಳಗಳಿಗೆ ವೇದಿಕೆ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವ ರೀತಿಯ ಮೊದಲ ಸಭೆ ಇದಾಗಿತ್ತು. ಭಾರತವು ಮೂರು ವಿಧಗಳಲ್ಲಿ ಸಭೆಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿತು. ಶೆರ್ಪಾ, ಫೈನಾನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಎನ್‌ಜಿಒಗಳ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ 230 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಸಭೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿತು. 60 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ವಿದೇಶಿ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳನ್ನು ಈ ಸಭೆಗಳು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದವು. ಇದರಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯರು ಸೇರಿದಂತೆ ಶಿಕ್ಷಣ ತಜ್ಞರು, ತಂತ್ರಜ್ಞರು, ವ್ಯಾಪಾರ ಉದ್ಯಮಿಗಳು, ವಿವಿಧ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು, ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು, ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು, ಚಿಂತಕರು ಇದ್ದರು.

ರಷ್ಯಾ- ಉಕ್ರೇನ್ ಗಂಭೀರ ಚರ್ಚೆ:ಇಷ್ಟು ಪ್ರಮಾಣದ ಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಚರ್ಚಾ ವಿಷಯವಾಗಿದ್ದು, ಉಕ್ರೇನ್​ ಮತ್ತು ರಷ್ಯಾ ಯುದ್ಧ. ಎರಡೂ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ನಿಲುವುಗಳಿಗೆ ಕಠಿಬದ್ಧವಾಗಿರುವ ಕಾರಣ ಈ ಬಗ್ಗೆ ಒಮ್ಮತ ಮೂಡಿಸುವುದು ಕಷ್ಟವಾಗಿತ್ತು. ಹೀಗಾಗಿ ಯುದ್ಧವನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಟೀಕಿಸದೇ, ಇದು ಯುದ್ಧದ ಕಾಲವಲ್ಲ. ಸಂಧಾನ, ಮಾತುಕತೆ, ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕತೆಯ ಮೂಲಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಬಗೆಹರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂಬ ಸಾಲು ಸೇರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಇತ್ತ ರಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು ಒಗ್ಗೂಡಿಸಿದ್ದು ಭಾರತದ ವಿದೇಶಾಂಗ ಚತುರತೆಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ.

ಸುದೀರ್ಘ ಸಭೆಗಳು ಮತ್ತು ಚರ್ಚೆಗಳ ಬಳಿಕ ಅಂತಿಮವಾಗಿ 'ದೆಹಲಿ ಘೋಷಣೆ'ಗಳಿಗೆ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 9 ರಂದು ಒಮ್ಮತ ಮೂಡಿತು. ಅದನ್ನು ಪ್ರಧಾನಿಗಳು ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ದಿಟ್ಟವಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲಿಗೆ ಭಾರತ ತನ್ನೆಲ್ಲಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಬಳಸಿ ವಿಶ್ವದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು ಒಂದೇ ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಕುಳ್ಳಿರಿಸಿ, ತದ್ವಿರುದ್ಧ ಸಂಗತಿಗಳಲ್ಲೂ ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಒಮ್ಮತಕ್ಕೆ ತಂದು ವಿಜಯಶಾಲಿಯಾಯಿತು. ಈ ಗಮನಾರ್ಹ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದ ಕೀರ್ತಿ ಭಾರತೀಯ ಶೆರ್ಪಾ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ವಿದೇಶಾಂಗ ಸೇವೆಯ ಅಧಿಕಾರಿಯಾದ ಅಮಿತಾಭ್ ಕಾಂತ್ ಮತ್ತವರ ನಾಲ್ಕು ಜನರ ತಂಡಕ್ಕೆ ಸಲ್ಲಬೇಕು.

ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಹುಪರಾಕ್​:ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಶೃಂಗಸಭೆಯನ್ನು ನಡೆಸಿಕೊಟ್ಟ ಭಾರತಕ್ಕೆ ವಿಶ್ವ ನಾಯಕರು ಬಹುಪರಾಕ್​ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ರಷ್ಯಾದ ವಿದೇಶಾಂಗ ಸಚಿವ ಸೆರ್ಗೆಯ್ ಲಾವ್ರೊವ್ ಶೃಂಗವನ್ನು 'ಪ್ರಗತಿಯ ಶೃಂಗಸಭೆ' ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಜಾಗತಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವೀಕರಣಕ್ಕೆ ಇದು ಅಡಿಪಾಯ ಹಾಕಿದ್ದಕ್ಕೆ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಧನ್ಯವಾದ ಎಂದಿದ್ದಾರೆ. ಫ್ರಾನ್ಸ್​, ಅಮೆರಿಕ, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್​ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವಾರು ದೇಶಗಳು ಭಾರತವನ್ನು ಹಾಡಿ ಹೊಗಳಿವೆ. ವಿಶ್ವ ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ಕೂಡ ಸಭೆಯ ಕ್ಷಮತೆಗೆ ಭೇಷ್​ ಎಂದಿವೆ.

ಶೃಂಗಸಭೆಯ ಸ್ಥಳ, ಭಾರತ ಮಂಟಪ ನಿರ್ಮಾಣ ಮತ್ತು ಸೌಕರ್ಯಗಳಿಗಾಗಿ 2,700 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನು ಖರ್ಚು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸರ್ಕಾರಿ ಮೂಲಗಳು ತಿಳಿಸಿವೆ. ಇದು ಇತರ ಸದಸ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಆಯೋಜಿಸಿದ್ದ ಶೃಂಗಸಭೆಗಳಿಗಿಂತಲೂ ಅತಿ ಕಡಿಮೆ ಖರ್ಚಾಗಿದೆ.

ಇದನ್ನೂ ಓದಿ:ಜಿ20 ಗುಂಪು ಜಾಗತಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಬಲ್ಲದು; ಯುಎಸ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಬೈಡನ್