ಭಾರತದ ಮುಖ್ಯ ಆರ್ಥಿಕ ಸಲಹೆಗಾರರಾಗಿದ್ದ ಕೌಶಿಕ್ ಬಸು ಅವರು ವಿಶ್ವಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಹಿರಿಯ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಮತ್ತು ಅದರ ಮುಖ್ಯ ಆರ್ಥಿಕ ತಜ್ಞರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ದವರು. ಭಾರತದ ಅರ್ಥವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಆಳವಾಗಿ ಕಂಡವರು. ಭಾರತದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಕೌಶಿಕ್ ಬಸುಗಿಂತ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಮಾತನಾಡಬಲ್ಲವರು ಇರಲಾರರು. ಪ್ರಸ್ತುತ, ಕೊರೊನಾ ಸೋಂಕಿನಿಂದ ಹೊಡೆತ ತಿನ್ನುತ್ತಿರುವ ಭಾರತದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ತಾವು ಗಮನಿಸಿದ್ದನ್ನು ಈಟಿವಿ ಭಾರತಗೆ ನೀಡಿದ ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.
2019-20ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಜಿಡಿಪಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ದರ ಶೇ 4.2ಕ್ಕೆ ಇಳಿದಿದೆ. ಇದು 11 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ನಿಧಾನಗತಿಯ ವೇಗ. ಪ್ರಸಕ್ತ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಶೇ 3-5ರಷ್ಟು ಸಂಕುಚಿತಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ಹಲವು ರೇಟಿಂಗ್ ಏಜೆನ್ಸಿಗಳ ಅಂದಾಜು. ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ, ಕೋವಿಡ್ ಸೋಂಕು ವೇಗವಾಗಿ ಹಬ್ಬುತ್ತಿದೆ. ನಾವು ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವ ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯೆಷ್ಟು ? ಈ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಎಷ್ಟರಮಟ್ಟಿಗೆ ಕೆಟ್ಟದು?
ಭಾರತದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಆರ್ಥಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಬಹಳ ಆತಂಕಕಾರಿಯಾಗಿದೆ. ನಿಧಾನಗತಿಯು ನಮಗೆ ಅರ್ಥ ಆಗುವಂತಹದ್ದು. ಏಕೆಂದರೆ, ಕೋವಿಡ್-19 ಸೋಂಕು ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ಮಂದಗತಿಗೆ ತಳಿದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯ ಕುಸಿತವು ದೇಶದ ಶ್ರೇಯಾಂಕವನ್ನು ಬದಲಿಸಲು ಕಾರಣ ಆಗಬಾರದು. ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನಾವು ಭಾರತ, ಎಲ್ಲಾ ಜಾಗತಿಕ ಶ್ರೇಯಾಂಕಗಳಲ್ಲಿ ಕುಸಿಯುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದೇವೆ.
ವಿಶ್ವದ 43 ಪ್ರಮುಖ ಆರ್ಥಿಕತೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಎಕನಾಮಿಸ್ಟ್ ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಯ 'ಎಕನಾಮಿಸ್ಟ್ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ಯುನಿಟ್' ಪ್ರತಿ ವಾರ ಘೋಷಿಸುವ ಶ್ರೇಯಾಂಕದಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಹಲವು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಅಗ್ರ 3 ಆರ್ಥಿಕತೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿತ್ತು. ಇದು ಈಗ 23ನೇ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಇಳಿದಿದೆ. ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗ ಹಬ್ಬುವ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಮೊದಲೇ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ತೀವ್ರ ಮಂದಗತಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿತ್ತು. ಲಾಕ್ಡೌನ್ ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಿದ ರೀತಿಯಿಂದಾಗಿ ಆರ್ಥಿಕತೆ ಮತ್ತಷ್ಟು ಕೆಳಮುಖವಾಯಿತು.
ಲಾಕ್ಡೌನ್ ಬಳಿಕ ನಿರುದ್ಯೋಗ ದರವು ಶೇ 20ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು. ಇದು ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಇರುವುದಕ್ಕಿಂತ ಅತ್ಯಧಿಕವಾಗಿದೆ. ಭಾರತ ಯಶಸ್ವಿ ಸಾಧಿಸಬೇಕೆಂದು ಭಾರತೀಯ ಪ್ರಜೆಯಾಗಿ ಬಯಸುತ್ತೇನೆ. ಆದರೆ, ನಾನು ಇದರಿಂದ ನಿರಾಶೆಗೊಂಡಿದ್ದೇನೆ. ರಾಜಕೀಯ ವಿಚಾರಗಳಲ್ಲಿ ನಾನು ಸರ್ಕಾರದೊಂದಿಗೆ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯ ಹೊಂದಿದ್ದೇನೆ. ಇದೆಲ್ಲದರ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಈ ಸರ್ಕಾರವು ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಉದ್ದೇಶಿತ ಗುರಿಯತ್ತ ಕರೆದೊಯ್ಯುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ನನ್ನ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಇತ್ತೀಚಿನ ನಡವಳಿಕೆಯಿಂದ ನನಗೆ ದೊಡ್ಡ ನಿರಾಶೆಯಾಗಿದೆ.
ಮೂಲಭೂತ ಅಂಶಗಳು ಮತ್ತು ದೇಶದೊಳಗಿನ ಪ್ರತಿಭೆಗಳ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ನೋಡುವುದಾರೇ ಭಾರತವು ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರ. ಆದರೆ, ನಾವು ಇದಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧದ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಚಲಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. 2020ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು 1979ರಲ್ಲಿ ಕಂಡ ಶೇ -5.2ರಷ್ಟಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಆಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. ಇದು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ನಂತರ ದಾಖಲಾದ ನಿಧಾನಗತಿಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಾಗಿದೆ.
ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ 20 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ರೂ. ಆರ್ಥಿಕ ಪ್ಯಾಕೇಜ್ ಅನ್ನು ಹೇಗೆ ಅಂದಾಜುಸುತ್ತೀರಿ? ಇದು ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಉತ್ತೇಜನ ನೀಡುವುದೇ?
ಗಾತ್ರದ ಪ್ರಕಾರದಲ್ಲಿ 20 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ರೂ. ಘೋಷಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂಬುದು ಕೇಳಿ ನನಗೆ ಸಂತೋಷವಾಯಿತು. ಇದನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಬಳಸಿದರೆ ಬಹಳಷ್ಟು ಒಳ್ಳೆಯದನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು.
ಪ್ಯಾಕೇಜ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಗತ್ಯವಿರುವರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಕ ಮತ್ತು ನೇರ ಲಾಭದ ಬೆಂಬಲವಿಲ್ಲ ಎಂಬ ವಾದವಿದೆಯಲ್ಲಾ?
ಅದು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುವಂತಹ ಟೀಕೆ. ಇಂತಹ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ನಡುವೆ ಅಗತ್ಯವಾಗಿ ಮಾಡಬೇಕೆಂದರೇ ತಕ್ಷಣವೇ ಬಡವರ ಕೈಗೆ ಹಣ ಸಿಗುವಂತೆ ಮಾಡುವುದು. ಇದನ್ನು ಯುದ್ಧ ನಡೆದಿದೆ ಎಂಬ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಮಾಡಬೇಕು. ದುರದೃಷ್ಟಕರ ಸಂಗತಿಯೆಂದರೇ ನಾವು ಅಂತಹ ಪಾಲಿಸಿಗಳನ್ನು ಕಾಣುತ್ತಿಲ್ಲ.
ಆ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ 20 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ರೂ. ಪ್ಯಾಕೇಜ್ ಘೋಷಿಸಿದಾಗ ನನಗೆ ಖುಷಿಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ. ಅನುಷ್ಠಾನ ಕ್ರಮಗಳಿಲ್ಲದೆ ಇದೊಂದು ಉತ್ತಮ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ ಎಂಬ ಆತಂಕದಲ್ಲಿದ್ದೇನೆ ಎಂದು ನಾನು ನನ್ನ ಈ ಹಿಂದಿನ ಮಾತಿಗೆ ಈ ಹೇಳಿಕೆ ಸೇರಿಸಬೇಕಿದೆ.
ನಮ್ಮ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಬಳಲುತ್ತಿರಲು ಮುಖ್ಯಕಾರಣವೆಂದರೇ ನಾವು ಉತ್ತಮ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಷ್ಟೇ ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ಅದನ್ನು ಮೀರಿ ಸ್ವಲ್ಪವೂ ಅನುಷ್ಠಾನಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿಲ್ಲ.
ಸರ್ಕಾರ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಲು ಏನು ಮಾಡಬೇಕು? ಕೋವಿಡ್-19ರ ಆರ್ಥಿಕ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಎಷ್ಟು ದಿನ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತವೆ?
ಸಿಂಹಾವಲೋಕನ ಮಾಡಿದರೇ ಲಾಕ್ಡೌನ್ ತೀರಾ ಕಳಪೆಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯಗತಗೊಂಡಿತು. ಅದು ನಾವು ಹೊಂದಿರಬೇಕಾದದ್ದಕ್ಕಿಂತ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ನಿಧಾನಗೊಳಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ವೈರಸ್ ಹರಡಲು ಅದೇ ಲಾಖ್ಡೌನ್ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ.
ಭಾರತದ ಲಾಕ್ಡೌನ್ ವಿಶ್ವದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಯಾಸಕರ ದಿಗ್ಬಂಧನವಾಗಿತ್ತು. ಇದು ಜಾರಿಗೆ ತಂದಾಗ ನನಗೆ ಸಂತೋಷವಾಯಿತು. ಲಾಕ್ಡೌನ್ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ನೀತಿಗಳು ವಿವರವಾದ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಸರ್ಕಾರ ಹಾಕಿಕೊಂಡಿರಬೇಕು ಎಂಬುದು ನನಗೆ ಖಾತ್ರಿಯಿತ್ತು.
ಕೆಲಸವಿಲ್ಲದೆ ಕೈಕಟ್ಟಿ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುವ ಕಾರ್ಮಿಕರನ್ನು ಹೇಗೆ ನಿಭಾಯಿಸಬೇಕು ಎಂಬುದರ ಕುರಿತು ನೀವು ಗುರುತರ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕು. ಪೂರೈಕೆ ಸರಪಳಿ ಕಡಿಯುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಖಾತರಿಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ನಿಮಗೆ ನೀತಿಗಳು ಅಗತ್ಯವಾಗುತ್ತವೆ. ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳಿಗೆ ಸೌಲಭ್ಯಗಳ ವಿಸ್ತರಣೆ ಮತ್ತು ವೈದ್ಯಕೀಯ ಪರೀಕ್ಷಾ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ತ್ವರಿತವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸುವ ಯೋಜನೆಗಳೂ ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಇದಾವುದನ್ನು ಮಾಡದಿದ್ದರೇ ಲಾಕ್‌ಡೌನ್‌ನ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಅಣುವಿನಷ್ಟು ಸಾಧಿಸಿದಂತಾಗುತ್ತದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಿದ್ದು ಕೂಡ ಇದೇ.
ಈ ಪೋಷಕಿನ ಮುಖವಾಡ ಹೊತ್ತ ನೀತಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವುದೇ ಪುರಾವೆಗಳಿಲ್ಲ ಎಂದು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಯಿತು. ಕಾರ್ಮಿಕರನ್ನು ಕೆಲಸವಿಲ್ಲದೆ ಬೀದಿಗೆ ತಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಅವರನ್ನು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಕೂಡಿಹಾಕಲಾಯಿತು. ಅವೆರಲ್ಲರೂ ತಮ್ಮ ಮನೆಗಳತ್ತ ನಡೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದಾಗ ವೈರಸ್ ಹಬ್ಬಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.
ಎಲ್ಲಾ ಏಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಆಫ್ರಿಕಾ ಖಂಡದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗದ ತೀವ್ರತೆ ಕಡಿಮೆ ಆಗುತ್ತಿದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಅತ್ಯಂತ ಕೆಟ್ಟ ಪ್ರದರ್ಶನ ತೋರುತ್ತಿದೆ. ಲಾಕ್ಡೌನ್ ಹೇರಿದ ಸಮಯದಿಂದಲೂ ವೈರಸ್ ವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಲೇ ಇದೆ. ಇದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಬಹುದಿತ್ತು. ಇದು ಎಷ್ಟು ಕಾಲ ಉಳಿಯುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗವು ಎಷ್ಟು ಸಮಯದವರೆಗೆ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ ಎಂಬುದರ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಅದರ ಮೇಲೆ ನನಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನದ್ದು ತಿಳಿದಿಲ್ಲ.
ಅದರ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಆರ್ಥಿಕತೆ ಮೇಲೆ ಬೀರಿದಂತೆಲ್ಲಾ ಭಾರತವು ಅಡ್ಡದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಬಂದು ನಿಂತಿದೆ. ಮೂಲಭೂತ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತವು ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಬಲವಾಗಿದೆ; ಉತ್ತಮವಾದ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ, ಸಂಶೋಧನಾ ಕ್ಷೇತ್ರವು ಬಲಿಷ್ಠವಾಗುತ್ತಿದೆ ಜೊತೆಗೆ ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲೂ ಭಾರಿ ದೊಡ್ಡ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿದೆ. ಆದರೆ, ನಾವು ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ತಪ್ಪುಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ಈ ಎಲ್ಲ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ದುರ್ಬಲಗೊಳ್ಳುವ ಅಪಾಯವಿದೆ.
ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ಹತೋಟಿಗಿಂತ ಸರ್ಕಾರವು ಆರ್ಥಿಕತೆ ಮತ್ತು ವೈಯಕ್ತಿಕ ನಡುವಳಿಕೆಯನ್ನು ಅತಿಯಾಗಿ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿತ್ತು. ಇದು ನನಗೆ ಚಿಂತಿಸುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ. ಭಾರತಕ್ಕೆ ಲೈಸನ್ಸ್ ರಾಜ್ಯ ಎಂಬ ಸುದೀರ್ಘ ಇತಿಹಾಸವಿದೆ. ಲೈಸನ್ಸ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಅತಿಯಾದ ಅಧಿಕಾರಶಾಹಿಯ ನಿಯಂತ್ರಣ, ಮೊದಲಿನಂತೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಕೆಟ್ಟದಾಗಿದೆ. ಅತಿಯಾದ ರಾಜಕೀಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಜೊತೆಗೆ ಪರವಾನಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಇನ್ನಷ್ಟು ಹಾನಿಕಾರಕವಾಗಿದೆ.
ಇದು ಎಂದಿಗೂ ಸಂಭವಿಸದ ಸಮಸ್ಯೆ. ಲಾಕ್‌ಡೌನ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಪೋಷಕ ನೀತಿಗಳ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ ಇದು ಸಂಭವಿಸಿದೆ. ಎಲ್ಲಾ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗಗಳು ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಕುಸಿಯಲು ಕಾರಣವಾಗುತ್ತವೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸಮಾಜದ ಮೇಲಿನ ನಮ್ಮ ನಂಬಿಕೆ ದೊಡ್ಡ ಹಿಟ್ ಆಗಿದೆ. ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಮತ್ತು ನಮ್ಮ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವಾಸ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಪುನರ್ನಿರ್ಮಿಸಲು ನಾವು ವಿತ್ತೀಯ ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸಿನ ನೀತಿಗಳ ಸಂಯೋಜನೆಯನ್ನು ಬಳಸಬೇಕಾಗಿದೆ.