Interesting Facts: ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಇವಿಎಂ ಏಕೆ ಬಳಸಲ್ಲ?

1979 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಬಾರಿಗೆ ಒಂದು ಪ್ರೊಟೊಟೈಪ್ (ಮೂಲ ಮಾದರಿ) ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಯಿತು. ಇದನ್ನು ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗವು ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳ ಮುಂದೆ ಆಗಸ್ಟ್ 6, 1980 ರಂದು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿತು. ಇವಿಎಂಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಬಹುತೇಕ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳು ಸಮ್ಮತಿ ಸೂಚಿಸಿದ ನಂತರ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಲಯದ ಕಂಪನಿಯಾದ ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಭಾರತ್ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್​ ಲಿಮಿಟೆಡ್​ (BEL) ಕಂಪನಿಗೆ ಸಹ ಇವಿಎಂ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸುವ ಹಾಗೂ ತಯಾರಿಸುವ ಕೆಲಸವನ್ನು ವಹಿಸಲಾಯಿತು.

ನವದೆಹಲಿ:2004 ರಿಂದೀಚೆಗೆ ನಡೆದ 4 ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ ಹಾಗೂ 127 ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಮತಯಂತ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ಮತದಾನ ನಡೆದಿದೆ. ಆದರೆ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ, ಉಪರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ, ರಾಜ್ಯಸಭೆಗಳ ಸದಸ್ಯರು ಮತ್ತು ವಿಧಾನ ಪರಿಷತ್ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಇವಿಎಂ ಬಳಸಲ್ಲ. ಮತಪತ್ರ ಹಾಗೂ ಬ್ಯಾಲೆಟ್ ಬಾಕ್ಸ್ ವಿಧಾನದಲ್ಲಿಯೇ ಈ ಚುನಾವಣೆಗಳು ನಡೆಯುವುದೇಕೆ?

ಇವಿಎಂಗಳು ಲೋಕಸಭೆ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ವಿಧಾನಸಭೆಗಳಂತಹ ನೇರ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಮತಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸುವ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಆಧರಿಸಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಮತದಾರರು ತಮ್ಮ ಆಯ್ಕೆಯ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯ ಹೆಸರಿನ ಮುಂದಿನ ಗುಂಡಿಯನ್ನು ಒತ್ತಿ ಮತ ಚಲಾಯಿಸುತ್ತಾರೆ ಹಾಗೂ ಗರಿಷ್ಠ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಮತ ಗಳಿಸಿದವರನ್ನು ಚುನಾಯಿತ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಆದರೆ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಅನುಪಾತ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯ ಆಧರಿತ ಒಂದೇ ವರ್ಗಾವಣೆ ಮತದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಡಿ ಚುನಾವಣೆ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅನುಪಾತ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯ ಆಧರಿತ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಮತದಾರರೊಬ್ಬರು ಒಂದೇ ವರ್ಗಾವಣೆ ಮತದ ಮೂಲಕ, ಕಣದಲ್ಲಿರುವ ಅಷ್ಟೂ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಪರವಾಗಿ, ತಮ್ಮ ಪ್ರಾಶಸ್ತ್ಯದ ಮತ ಚಲಾಯಿಸಬಹುದು.

ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ನೀಡುವ ಮತದ ಪ್ರಾಶಸ್ತ್ಯವನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಮತದಾರನೋರ್ವ, ಆಯಾ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಹೆಸರಿನ ಮುಂದೆ 1,2,3,4 ಹೀಗೆ ಅಂಕಿಗಳನ್ನು ಬರೆದು, ಆ ಮೂಲಕ ತಮ್ಮ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಾಶಸ್ತ್ಯದ ಹಾಗೂ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಾಶಸ್ತ್ಯದ ಮತ ಚಲಾವಣೆ ಮಾಡಬಹುದು. ಮತಪತ್ರದಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗಿರುವ ಕಾಲಂ ನಂಬರ್​ 2 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಶಸ್ತ್ಯಗಳನ್ನು ಮಾರ್ಕ್ ಮಾಡಬಹುದು. ಹೀಗಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ, ಉಪರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ, ರಾಜ್ಯಸಭೆ ಹಾಗೂ ವಿಧಾನ ಪರಿಷತ್ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಇವಿಎಂ ಬಳಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಪ್ರಾಶಸ್ತ್ಯದ ಮತಗಳನ್ನು ಇವಿಎಂ ಗಳಲ್ಲಿ ಚಲಾಯಿಸಬೇಕಾದರೆ ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿಭಿನ್ನವಾದ ಇವಿಎಂಗಳನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.

ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗದ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಯಾದ 'ಮೈ ವೋಟ್ ಮ್ಯಾಟರ್ಸ್'ನ ಆಗಸ್ಟ್, 2021 ರ ಸಂಚಿಕೆ ಪ್ರಕಾರ, 2004 ರಿಂದ ನಾಲ್ಕು ಲೋಕಸಭೆ ಮತ್ತು 127 ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಇವಿಎಂಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗಿದೆ. ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗದ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್ ಪ್ರಕಾರ, 1977ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಹೈದರಾಬಾದಿನ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ಲಿಮಿಟೆಡ್ (ECIL) ಕಂಪನಿಗೆ ಇವಿಎಂ ಗಳನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ವಹಿಸಲಾಗಿತ್ತು.

1979 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಬಾರಿಗೆ ಒಂದು ಪ್ರೊಟೊಟೈಪ್ (ಮೂಲ ಮಾದರಿ) ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಯಿತು. ಇದನ್ನು ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗವು ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳ ಮುಂದೆ ಆಗಸ್ಟ್ 6, 1980 ರಂದು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿತು. ಇವಿಎಂ ಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಬಹುತೇಕ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳು ಸಮ್ಮತಿ ಸೂಚಿಸಿದ ನಂತರ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಲಯದ ಕಂಪನಿಯಾದ ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಭಾರತ್ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್​ ಲಿಮಿಟೆಡ್​ (BEL) ಕಂಪನಿಗೆ ಸಹ ಇವಿಎಂ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸುವ ಹಾಗೂ ತಯಾರಿಸುವ ಕೆಲಸವನ್ನು ವಹಿಸಲಾಯಿತು.

ಮೇ 1982 ರಲ್ಲಿ ಕೇರಳದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲಿಗೆ ಬಳಸಲಾಯಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಇವಿಎಂ ಬಳಸುವ ಕುರಿತಾದ ಯಾವುದೇ ಕಾನೂನು ಜಾರಿ ಮಾಡಿರದ ಕಾರಣದಿಂದ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಈ ಚುನಾವಣೆಯನ್ನೇ ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿತ್ತು. ತರುವಾಯ, 1989 ರಲ್ಲಿ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಇವಿಎಂಗಳ ಬಳಕೆಗಾಗಿ ಕಾಯ್ದೆ ರಚಿಸಲು ಪ್ರಜಾಪ್ರತಿನಿಧಿ ಕಾಯಿದೆ, 1951 ಅನ್ನು ಸಂಸತ್ತು ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಾಡಿತು.

ಕೊನೆಗೂ 1998 ರಲ್ಲಿ ಇವಿಎಂ ಬಳಕೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯ ಒಮ್ಮತದ ಆಭಿಪ್ರಾಯ ರೂಪಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಇದಾದ ನಂತರ ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ, ರಾಜಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ದೆಹಲಿಯ 25 ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಿಗೆ ನಡೆದ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಬಳಸಲಾಯಿತು. ತಮಿಳುನಾಡು, ಕೇರಳ, ಪುದುಚೇರಿ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಮೇ 2001 ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ, ಎಲ್ಲಾ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಇವಿಎಂಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಯಿತು. ಅಂದಿನಿಂದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ರಾಜ್ಯದ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಆಯೋಗವು ಇವಿಎಂಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದೆ.

2004ರ ಲೋಕಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ದೇಶದ ಒಟ್ಟು 543 ಲೋಕಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ 10 ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಇವಿಎಂಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗಿತ್ತು.

ಇದನ್ನೂ ಓದಿ:ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಚುನಾವಣೆ: ಮತ ಚಲಾಯಿಸಿದ ಪ್ರಧಾನಿ, ವೀಲ್‌ಚೇರ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಂದು ವೋಟ್‌ ಹಾಕಿದ ಮಾಜಿ ಪ್ರಧಾನಿ