1943 ರಲ್ಲಿ 2ನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧ ಉಲ್ಬಣಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಬಂಗಾಳವು ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಬರಗಾಲಕ್ಕೀಡಾಗಿ ತನ್ನ 3 ದಶಲಕ್ಷ ಜನರ ಪ್ರಾಣವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತು. ಆದರೆ, ಈ ಬರಗಾಲ ಉಂಟಾಗಿದ್ದು ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್ ನೇತೃತ್ವದ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರದ ನೀತಿಗಳಿಂದ. ಹೀಗಾಗಿ ಇದನ್ನು ಇತಿಹಾಸ ಪುಟಗಳಲ್ಲಿ ಕೃತಕ ಬರಗಾಲವೆಂದೇ ಸಂಬೋಧಿಸಲಾಗಿದೆ.
2019ರ ಅಧ್ಯಯನದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಲಾದ ಸತ್ಯಗಳ ಪ್ರಕಾರ, 2ನೇ ವಿಶ್ವಯುದ್ಧದ ವೇಳೆ ಉಂಟಾದ ಬರಗಾಲಕ್ಕೆ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರದ ಕಳಪೆ ನೀತಿಗಳೇ ಕಾರಣ ಎಂದು ದೂಷಿಸಲಾಗಿದೆ.
2019 ರಲ್ಲಿ, ಜಿಯೋಫಿಸಿಕಲ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಲೆಟರ್ಸ್ ಎಂಬ ಜರ್ನಲ್ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಅಧ್ಯಯನವು 3 ದಶಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜನರ ಸಾವಿಗೆ ಕಾರಣವಾದ 1943 ರ ಬಂಗಾಳ ಬರಗಾಲವು ಕೇವಲ ಬರಗಾಲದಿಂದಲ್ಲ. ಆದರೆ, ನಂತರದ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪ್ರಧಾನಿ ವಿನ್‌ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್ ನೀತಿಗಳ ವೈಫಲ್ಯದಿಂದಾಗಿ ಬಂದ ಆಪತ್ತು ಎಂದು ಸೂಚಿಸಿದೆ.
ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅಷ್ಟೊಂದು ಜನಸಂಖ್ಯೆ ನಾಶಕ್ಕೆ ನಿಖರವಾದ ಕಾರಣಗಳೇನು ಎಂದು ಕಂಡು ಹಿಡಿಯಲು ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು 1870 ರಿಂದ 2016 ರ ನಡುವೆ ಮಣ್ಣಿನ ತೇವಾಂಶದ ಮಟ್ಟವನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿದ್ದರು. ಅವರ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಆರು ಗಮನಾರ್ಹ ಕ್ಷಾಮಗಳು ಕಂಡು ಬಂದವು. ಆದರೆ, ಬಂಗಾಳ ಕ್ಷಾಮದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಬೆಳೆ ವೈಫಲ್ಯ ಅಥವಾ ಮಣ್ಣಿನ ತೇವಾಂಶದ ಕೊರತೆ ಕಂಡು ಬಂದಿಲ್ಲ.
ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಿಲಿಟರಿಗೆ ಭಾರಿ ಪ್ರಮಾಣದ ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳನ್ನು ವಿತರಿಸುವುದು, ಅಕ್ಕಿ ಆಮದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರವು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕ್ಷಾಮ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನ ಘೋಷಿಸದಿರುವುದು ಬರಗಾಲಕ್ಕೆ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣಗಳೆಂದು ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ.
ಅಧ್ಯಯನದ ಪ್ರಕಾರ, 1943 ರ ಬರಗಾಲದ ವೇಳೆಯ ಮರಣ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಉಲ್ಬಣಗೊಳಿಸಿದ ಮತ್ತೊಂದು ಅಂಶ ಎಂದರೆ ಜಪಾನಿನ ಬರ್ಮಾವನ್ನು(ಈಗಿನ ಮ್ಯಾನ್ಮಾರ್) ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದು, ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಭತ್ತದ ಆಮದಿನ ಪ್ರಮುಖ ಮೂಲವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಹಿಂದೆ, ಮ್ಯಾನ್ಮಾರ್‌ನಿಂದ ಭತ್ತದ ಆಮದು ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರದ ಪರಿಹಾರ ಸಹಾಯದಿಂದಾಗಿ ಬರಗಾಲವು ಮಾರಣಾಂತಿಕವಾಗಿದ್ದರೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಹಾನಿ ಉಂಟುಮಾಡಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅಧ್ಯಯನ ತಿಳಿಸಿದೆ.
ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರವು ಹೇರಿದ ಯುದ್ಧಕಾಲದ ಧಾನ್ಯ ಆಮದು ನಿರ್ಬಂಧಗಳು ಬರಗಾಲದಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವದ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದೆ ಎಂದು ಅದು ಹೇಳಿದೆ. ಬರಗಾಲಕ್ಕೂ ಮಣ್ಣಿನ ತೇವಾಂಶದ ಬರ ಮತ್ತು ಬೆಳೆ ವೈಫಲ್ಯಗಳಿಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲದ ಏಕೈಕ ಕ್ಷಾಮ ಇದು "ಎಂದು ವಿಮಲ್ ಮಿಶ್ರಾ ಲೀಡ್ ಸಂಶೋಧಕರು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.