ಈ ವರ್ಷದ ಮೇ ತಿಂಗಳ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲಂಡ್‌ನ ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಿದ್ದ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ಬೊರಿಸ್‌ ಜಾನ್ಸನ್‌ ಅವರು, ಬರಲಿರುವ ಸನಿಹದ ದಿನಗಳು "ಸೈಕಲ್‌ಗೆ ಹೊಸ ಸುವರ್ಣ ಯುಗವಾಗಲಿದೆ" ಎಂದಿದ್ದರು. ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಬಂದಿದ್ದ ಹೀರೊ ಸೈಕಲ್‌ ಕಂಪನಿಯ ಜನಪ್ರಿಯ ಪ್ರಚಾರ ಘೋಷಣೆ ನೆನಪಿದೆಯೆ "ರೋಡ್‌ ಪೆ ದಿಖೇಗಿ ತಭಿ ತೊ ಚಲೇಗಿ"(ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಾಗ ತಾನೆ ಚಲಿಸೋದು) ಎಂಬ ಆ ಘೋಷವಾಕ್ಯವು ಸೈಕಲ್‌ಗಳನ್ನು ಮತ್ತೆ ರಸ್ತೆಗೆ ಇಳಿಸುವ ಗುರಿ ಹೊಂದಿತ್ತು. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ ಸೈಕಲ್‌ಗಳಿಗಾಗಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಪಥದ ಅವಶ್ಯಕತೆಯನ್ನು ಬಿಂಬಿಸಿತ್ತು.
ಕೋವಿಡ್ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಇಂತಹ ಯಾವುದೇ ಸಕ್ರಿಯ ಅಭಿಯಾನಗಳಿಲ್ಲದೇ "ದ್ವಿಚಕ್ರದ ಮೇಲೆ ಜಗತ್ತು" ಎಂಬುದರ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಅತ್ಯಂತ ಸಹಜವಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳತೊಡಗಿವೆ. ಸಾಮಾಜಿಕ ಅಂತರ ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳಲೇಬೇಕಾಗಿರುವ ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ತೆರಳುವ ಜನರು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಾರಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಿಂತ ತಮ್ಮ ಬೈಕ್‌ಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ನೆಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳುವುದರಲ್ಲಿ ಅಚ್ಚರಿಯೇನೂ ಇಲ್ಲ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಹೇಳುವುದಾದರೆ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಾರಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಬಳಸುವುದನ್ನು ಕೈಬಿಡಬೇಕು ಎಂದು ಸೂಚನೆ ನೀಡಿದ್ದ ಯುರೋಪಿನ ಸಂಸತ್ತು ನಡಿಗೆ ಅಥವಾ ಬೈಕ್‌ ಅಥವಾ ಕೊನೆಯ ಪ್ರಯತ್ನವಾಗಿ ನಿಮ್ಮ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಕಾರ್‌ ಬಳಸಿ ಎಂದು ಹೇಳಿತ್ತು. ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆ ಕೂಡ ದೈಹಿಕ ಸಾಮಿಪ್ಯ ತಪ್ಪಿಸಲು ಸೈಕಲ್‌ ಬಳಸುವುದರ ಪರ ವಕಾಲತ್ತು ವಹಿಸಿದೆ.
ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಪರಿಸರ ಹಾಗೂ ಆರ್ಥಿಕ ಲಾಭಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸೈಕಲ್‌ ಬಳಕೆ ಅತ್ಯಂತ ಸುಸ್ಥಿರ ಸಾರಿಗೆ ಮಾದರಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಎಂಬುದರಲ್ಲಿ ಸಂಶಯವಿಲ್ಲ. ಈ ಹಿಂದೆ ಕೂಡಾ ಮಾರಕ ವಾಯುಮಾಲಿನ್ಯವನ್ನು ಎದುರಿಸುವಲ್ಲಿ ಸೈಕಲ್‌ ಬಳಕೆಗೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ದೊರೆತಿತ್ತು. ಅದಾಗ್ಯೂ ಜನರು ಪ್ರಯಾಣಕ್ಕೆ ಮಾಡುವ ವೆಚ್ಚ ಹಾಗೂ ಪರಸ್ಪರ ಸುರಕ್ಷಿತ ದೈಹಿಕ ಅಂತರವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳದಿರುವುದನ್ನು ನೋಡಿದಾಗ ಪ್ರಯಾಣದ ಗತಿ ಇನ್ಮುಂದೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಮಟ್ಟಿಗಾದರೂ ಬದಲಾಗಬಹುದು ಅನಿಸುತ್ತದೆ. ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ನಂತರದ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಪ್ರಮಾಣದ ದೈಹಿಕ ಅಂತರವನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂದರೆ ದೆಹಲಿ ಮೆಟ್ರೊ ತನ್ನ ಸೇವೆಗಳಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಟ 6 ಪಟ್ಟು ಹಾಗೂ ಮುಂಬೈ ನಗರ ರೈಲ್ವೆ 14-16 ಪಟ್ಟು ವಿಸ್ತರಣೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಇನ್ನು ಬೆಂಗಳೂರು ಮಹಾನಗರ ಸಾರಿಗೆ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ 24,000 ಬಸ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಾರಿಗೆ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಕಡಿಮೆ ಆಗಿರುವಾಗ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ದೊಡ್ಡ ನಗರಗಳ ರಸ್ತೆಗಳು, ಸೂಕ್ತ ಪರ್ಯಾಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹೊಂದಬೇಕಾದ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಇದೆ. ಮತ್ತು ಈ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಸೈಕಲ್‌ ತುಳಿಯುವಿಕೆಯೊಂದೆ ಸೂಕ್ತ ಪರ್ಯಾಯ ಪರಿಹಾರ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಉದ್ಭವವಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳು ಎದ್ದು ಕಾಣಿಸುತ್ತಿವೆ.
ಇದು ಸೂಕ್ತ ಪರಿಹಾರವಾಗಿದ್ದರೂ ಸುಲಭವಂತೂ ಅಲ್ಲ. ಮೋಟಾರ್‌ ವಾಹನಗಳ ಸಂಚಾರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹೊರತುಪಡಿಸಿದ ಅತ್ಯಂತ ವಿಸ್ತೃತವಾದ ದ್ವಿಚಕ್ರ ವಾಹನ ಪಥಗಳ ಜಾಲವನ್ನು ನಾವು ನಿರ್ಮಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಸುರಕ್ಷಿತ ಮತ್ತು ಸುಗಮ ಪ್ರಯಾಣಕ್ಕಾಗಿ ಸೈಕಲ್‌ಗಳಿಗಾಗಿಯೇ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾದ ಮಾರ್ಗ ಅಥವಾ ಪಾದಚಾರಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವ ಪಥಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಹೆಚ್ಚಿದೆ. ಡೆನ್ಮಾರ್ಕ್‌ ಮತ್ತು ನೆದರ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌ನಂತಹ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ನಗರಗಳ ಮಧ್ಯೆ ವಿಸ್ತೃತವಾದ ಸೈಕಲ್‌ ಪಥಗಳ ವ್ಯಾಪಕ ಜಾಲವೇ ಇದೆ. ತಾರ್ಕಿಕವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ ಫೀಟ್‌ಸ್ಪಾತ್‌ ಅಥವಾ ಸೈಕಲ್‌ ಪಥಗಳನ್ನು ನೆದರ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌ನ ಅಂಗಡಿಗಳು, ಮನೆಗಳು, ನಿಲ್ದಾಣಗಳು, ಶಾಲೆಗಳು, ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳಗಳೆಲ್ಲವುಗಳಲ್ಲಿ ಅಕ್ಷರಶಃ ನಿತ್ಯದ ಸೈಕಲ್‌ ಬಳಕೆಗೆ ಅನುವಾಗುವಂತೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಇದ್ದರೆ ತಾನೆ ಚಲಿಸುವುದು ಎಂಬ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಈಗ ಕೋವಿಡ್ ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಅಕ್ಷರಶಃ ಪ್ರಚೋದಿಸಿ ಬಿಟ್ಟಿದೆ. ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ ನಗರ 40 ಮೈಲು ಉದ್ದದ ಸೈಕಲ್‌ ಪಥಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದರೆ, ಬೊಗೊಟಾ ನಗರ ರಾತ್ರಿ ಕಳೆಯುವುದರೊಳಗೆ 76 ಕಿಮೀ ಸೈಕಲ್‌ ಪಥವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದೆ. 17 ಕಿಮೀ ಉದ್ದದ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಸೈಕಲ್‌-ಪಥಗಳ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕಾಗಿ ಆಕ್ಲಂಡ್‌ ನಗರ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿಯ ಕಾರುಗಳ ನಿಲುಗಡೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಿದೆ. ಪಾದಚರಿಗಳು ಹಾಗೂ ಸೈಕಲ್‌ಗಳ ಓಡಾಟಕ್ಕಾಗಿ 35 ಕಿಮೀ ಉದ್ದದ ಓಣಿಗಳನ್ನು ಬದಲಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಮಿಲಾನ್‌ ನಗರದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ. ಪ್ಯಾರಿಸ್‌ ನಗರ 650 ಕಿಮೀ ಉದ್ದದ ದಿಢೀರ್‌ ಸೈಕಲ್‌ ಪಥಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆ. ಸೈಕಲ್‌ ಮತ್ತು ಕಾಲ್ನಡಿಗೆಗಾಗಿ ಬ್ರಿಟನ್‌ 2 ಬಿಲಿಯನ್‌ ಪೌಂಡ್‌ ಅನುದಾನ ವೆಚ್ಚ ಮಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದೆ. ಹೀಗೆ ಜಗತ್ತಿನ ಹಲವಾರು ನಗರಗಳು ಸೈಕಲ್‌ ಪಥಗಳನ್ನು ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಅಥವಾ ಈಗಿರುವ ಪಥಗಳನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಕೊಂಡಿವೆ.
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅದರಲ್ಲಿಯೂ ಬೆಂಗಳೂರು, ತಿರುವನಂತಪುರಂ, ಚೆನ್ನೈ ಮತ್ತು ನವದೆಹಲಿಯಂತಹ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಕೂಡಾ ಇಂತಹ ಸಂಚಲನೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿದೆ. ಮೋಟಾರ್‌ ವಾಹನಗಳಿಲ್ಲ ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿ ಸಾರಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವಂತಹ ವಿಸ್ತೃತ ಯೋಜನೆಗಳ ಜಾರಿಗೆ ನೀಲನಕ್ಷೆಗಳು ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತಿವೆ. "ಇಂಡಿಯಾ ಸೈಕಲ್ಸ್‌ ಫಾರ್‌ ಚೇಂಜ್‌ ಚಾಲೆಂಜ್‌ "(ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆಗಾಗಿ ಸೈಕಲ್‌ಗಳು ಸವಾಲು) ಅಭಿಯಾನವನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ವಸತಿ ಮತ್ತು ನಗರ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವಾಲಯ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ್ದು, ಕೋವಿಡ್ಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ ಸ್ಮಾರ್ಟ್‌ ಸಿಟಿಗಳಲ್ಲಿ ಸೈಕಲ್‌ ಸ್ನೇಹಿ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲು ಹೊರಟಿದೆ. ಇದರ ಅಂಗವಾಗಿ ಮೊದಲ ಹಂತದಲ್ಲಿ 10 ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲು ಮುಂದಾಗಿದೆ.