15/16, ಜೂನ್ 2020ರ ಕರಾಳ ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಹಿಮಗಟ್ಟಿದ ತಣ್ಣನೆಯ ಗಾಲ್ವಾನ್ ಕಣಿವೆಯಲ್ಲಿ, ಭಾರತ ಮತ್ತು ಚೀನಾ ನಡುವೆ 1988ರಿಂದಲೂ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡಿದ್ದ ವಿಶ್ವಾಸ ನಿರ್ಮಾಣ ಕ್ರಮಗಳ (CBM) ಸೌಧವು ನೆಲಸಮವಾಯಿತು. ಈ ದಿನ ಒಂದು ದಶಕಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲದವರೆಗೆ ದಿಗಂತದಲ್ಲಿತ್ತು.
ಇಲ್ಲಿರುವ ಮುಖ್ಯ ವಿಷಯವೇನೆಂದರೆ 1993, 1996, 2005 ಮತ್ತು 2013ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ನಾಲ್ಕು ಒಪ್ಪಂದಗಳ ಮೂಲಕವಾಗಿ ವಾಸ್ತವಿಕ ಗಡಿನಿಯಂತ್ರಣಾ ರೇಖೆಯ (LAC) ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಿಸುವ ಶಿಷ್ಟಾಚಾರ ಹಾಗೂ CBMಗಳನ್ನು ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಉಭಯ ದೇಶಗಳ ನಡುವೆ ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ಕಾಪಾಡುವ ಕುರಿತ 1993ರ ಒಪ್ಪಂದದ ಪ್ರಕಾರ ಎರಡೂ ದೇಶಗಳ ಸೇನಾಪಡೆಗಳು ಬಲ ಪ್ರಯೋಗ ಮಾಡುವುದಾಗಲಿ, ಬಲ ಪ್ರಯೋಗಿಸುವುದಾಗಿ ಬೆದರಿಕೆ ಒಡ್ಡುವುದಾಗಲಿ ಮಾಡುವಂತಿಲ್ಲ. ಹಾಗೆಯೇ ಎರಡೂ ದೇಶಗಳೂ ವಾಸ್ತವಿಕ ಗಡಿನಿಯಂತ್ರಣಾ ರೇಖೆಯನ್ನು ಗೌರವಿಸಿ, ಪಾಲಿಸಬೇಕು. 1996ರ ಒಪ್ಪಂದದ ಪ್ರಕಾರ ಎರಡೂ ದೇಶಗಳ ಪಡೆಗಳ ನಡುವೆ ವಿಶ್ವಾಸ ನಿರ್ಮಾಣ ಕ್ರಮಗಳು ಏನಾಗಿರಬೇಕೆಂದು ಚರ್ಚಿಸಿ ತೀರ್ಮಾನಿಸಲಾಗಿತ್ತು.
ಒಂದು ಕಡೆಯವರು ತಮ್ಮ ಸೈನಿಕ ಪ್ರಾಬಲ್ಯವನ್ನು ಮತ್ತೊಂದು ಕಡೆಯವರ ಮೇಲೆ ಬಳಸುವಂತಿಲ್ಲ. ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೇ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಅಪಾಯಕಾರಿ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದನ್ನಾಗಲಿ, ಸ್ಫೋಟಕ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ನಡೆಸುವುದನ್ನಾಗಲಿ ಅಥವಾ LACಯ ಎರಡು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಪರಿಧಿಯಲ್ಲಿ ಬಂದೂಕು ಅಥವಾ ಸ್ಫೋಟಕಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಬೇಟೆಯಾಡುವುದನ್ನು ನಿಷಿದ್ಧವೆಂದು ಈ ಒಪ್ಪಂದ ತಿಳಿಸಿತ್ತು. 2005ರ ಶಿಷ್ಟಾಚಾರದಂತೆ ವಾಸ್ತವಿಕ ಗಡಿ ನಿಯಂತ್ರಣ ರೇಖೆಯ ಕುರಿತು ಏನಾದರೂ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯ ಏರ್ಪಟ್ಟು ಎರಡು ಕಡೆಗಳ ಗಡಿ ಭದ್ರತಾ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಮುಖಾಮುಖಿಯಾಗುವ ಸಂದರ್ಭ ಏರ್ಪಟ್ಟಲ್ಲಿ ಇಬ್ಬರೂ ಸ್ವಯಂ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗತಕ್ಕದ್ದು. ಹಾಗೆಯೇ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಹದಗೆಡುವುದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು ಸೂಕ್ತ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಬೇಕು. ಪರಸ್ಪರ ಮುಖಾಮುಖಿಯಾದಲ್ಲಿ ಎರಡೂ ಕಡೆಗಳ ಸೈನಿಕರು ಆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಬೇಕು. ಯಾವುದೇ ಕಾರಣಕ್ಕೂ ಮುಂದುವರಿಯದೆ ತಂತಮ್ಮ ನೆಲೆಗಳಿಗೆ ಮರಳತಕ್ಕದ್ದು. ಮುಖಾಮುಖಿಯಾದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಯಾವ ಕಡೆಯವರೂ ಬಲ ಪ್ರಯೋಗ ನಡೆಸಕೂಡದು. ಪರಸ್ಪರ ಗೌರವದಿಂದ ನಡೆಸಿಕೊಂಡು ಯಾವುದೇ ಪ್ರಚೋದನಕಾರಿ ಕೃತ್ಯ ನಡೆಯದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು.
2013ರ ಭಾರತ-ಚೀನಾ ಗಡಿ ಒಪ್ಪಂದವು ಯಾರೂ ಸಹ ಎದುರಿನವರ ಮೇಲೆ ಸೇನಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವಂತಿಲ್ಲ ಎಂದು ಒತ್ತಿ ಹೇಳಿತ್ತಲ್ಲದೇ ಒಬ್ಬರು ಮತ್ತೊಬ್ಬರನ್ನು ಬೆದರಿಸಲಾಗಲಿ, ದಾಳಿ ನಡೆಸಲಾಗಲಿ ಸೇನಾ ಬಲಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವಂತಿಲ್ಲ ಎಂದೂ ಹೇಳಿತ್ತು. ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಮುಖಾಮುಖಿ ಸಂಘರ್ಷಗಳ ಅನುಭವದ ಆಧಾರದಲ್ಲಿ, LAC ಯಾವುದೆಂದು ಸ್ಪಷ್ಟವಿರದ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಕಡೆಗಳು ಪರಸ್ಪರರ ಗಸ್ತುಗಳನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸುವಂತಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಕೇವಿಯಟ್‍ ಸಹ ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿತ್ತು. ಗರಿಷ್ಠ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸ್ವಯಂ ನಿಯಂತ್ರಣ ಹೊಂದುವ, ಯಾವುದೇ ಪ್ರಚೋದನಕಾರಿ ಕೃತ್ಯಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗದಂತೆ ಇರುವ ಹಾಗೂ ಒಬ್ಬರನ್ನೊಬ್ಬರು ಗೌರವಾದರದಿಂದ ನೋಡುವ ಕುರಿತು ಹಾಗೂ ಪರಸ್ಪರ ಗುಂಡಿನ ದಾಳಿಯನ್ನು ಅಥವಾ ಸಶಶ್ತ್ರ ಸಂಘರ್ಷವನ್ನು ತಡೆಯುವಂತೆ ಈ ಒಪ್ಪಂದದಲ್ಲಿಯೂ ಹೇಳಲಾಗಿತ್ತು.
1996 ಮತ್ತು 2005ರ ಒಪ್ಪಂದಗಳ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಮುಖಾಮುಖಿ ಚಕಮಕಿಗಳ ಗಸ್ತು ತಿರುಗಾಟಗಳ ಕುರಿತಂತೆ ಕಾರ್ಯೋನ್ಮುಖ ಶಿಷ್ಟಾಚಾರಗಳು ರೂಪುಗೊಂಡವು. ಬ್ಯಾನರ್ ಕವಾಯತು ನಡೆಸುವಂತಹ ವಿಷಯಗಳು ಉಭಯತ್ರರ ನಡುವೆ ಚರ್ಚೆಯಾಗಿದ್ದಲ್ಲದೇ ನಿಗದಿತ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಗಡಿ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಸಭೆಗಳು ((BPMs) ಸಹ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದವು. ನಿಜ ಹೇಳಬೇಕೆಂದರೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಮುಖಾಮುಖಿಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಶಿಷ್ಟಾಚಾರವನ್ನು ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾಗಿ ಪಾಲಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಅಂತಹ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ಸೇನಾಪಡೆಗಳು ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ನಿಯಂತ್ರಿಸಿಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ನೆಲೆಗಳಿಗೆ ಮರಳಿದ್ದವು. ಆಗಾಗ ತಿಕ್ಕಾಟಗಳೂ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದವು. ನಂತರ ಗಡಿ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ ಇವು ಚರ್ಚೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದವು. ಪಡೆಗಳು ಯಾವಾಗಲೂ ಆಯುಧಗಳನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರಾದರೂ ಸುರಕ್ಷಿತ ಮೋಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಸೂಕ್ತ ಸೇನಾ ಕವಾಯತುಗಳನ್ನು ಸಹ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.