હૈદરાબાદ: WHO પ્રથમ છ મહિના માટે વિશિષ્ટ સ્તનપાનની ભલામણ કરે છે, સતત સ્તનપાન પૂરક ખોરાક સાથે બે વર્ષ અથવા તેથી વધુ ઉંમર સુધી.
- સ્તનપાન બાળકના વિકાસ અને ડેવલોપમેન્ટને પ્રોત્સાહન આપે છે.
- તે શિશુઓને ચેપ અને રોગો સામે લડવામાં મદદ કરે છે.
- જે પુખ્તને બાળપણમાં સ્તનપાન કરાવ્યું હતું તેઓમાં ઉચ્ચ કોલેસ્ટ્રોલ અને અસ્થમાનું જોખમ ઓછું હોય છે.
- પ્રોટીન, લેક્ટોઝ અને ચરબીના સંપૂર્ણ સંયોજનને કારણે તે સરળતાથી શિશુના શરીર દ્વારા એકીકૃત થઈ જાય છે.
- માતાના દૂધની પાચકતાને કારણે, સ્તનપાન કરાવતા બાળકોમાં ભાગ્યે જ કબજિયાત હોય છે.
- સ્તનપાન કરાવતા બાળકોમાં SIDS( સડન ઇન્ફન્ટ ડેથ સિંડ્રોમ) ભાગ્યેજ જોવા મળે છે.
- સ્તન દૂધમાં પ્રોટીન, ચરબી, વિટામિન, ખનિજો, ઉત્સેચકો અને તેના વિકાસના વિવિધ તબક્કે શિશુ માટે જરૂરી શર્કરાનું ચોક્કસ સંયોજન હોય છે.
- સ્તનપાન સારા જડબા અને દાંતના વિકાસને પ્રોત્સાહન આપે છે, માતા-બાળકના નજીકના સંપર્કને પ્રોત્સાહન આપે છે.
- સ્તનપાન કરાવતા બાળકોમાં જુવેનાઇલ ડાયાબિટીઝનું જોખમ ઓછું હોય છે.
- તે ગર્ભાવસ્થા પછી ગર્ભાશયને તેનું સામાન્ય કદ પાછું મેળવવામાં મદદ કરે છે.
- સ્તન કેન્સર, અંડાશયના કેન્સર, ટાઇપ 2 ડાયાબિટીઝ અને હૃદય રોગ જેવા રોગોનું માતામાં જોખમ ઘટાડે છે.
પૌષ્ટિક આવશ્યકતાઓ
- સ્તનપાન કરાવતી માતાનો આહાર અને પોષણની સ્થિતિ ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન અમુક હદ સુધી, માતાના દૂધની ગુણવત્તા અને માત્રાને અસર કરે છે.
- દિવસ દરમિયાન સ્તનપાન દરમ્યાન સૂચવેલો આહાર 500-600 kcal થી વધું છે. જો કે, મેદસ્વી અથવા ઓછા વજનવાળા સ્ત્રીઓ માટે આ પરિબળ અલગ અલગ હોઈ શકે છે.
- RDA દરરોજ 74 ગ્રામ પ્રોટીન સૂચવે છે જે સ્તનપાનના પહેલા છ મહિના દરમિયાન પ્રોટીનમાં 10-20 ગ્રામનો વધારો કરે છે. પ્રોટીન સમૃદ્ધ ખોરાક જેમ કે, અનાજ, કઠોળ, તાજા ફળો, શાકભાજી, ઇંડા, સોયા ઉત્પાદનો, ચિકન અને ડેરી ઉત્પાદનોમાં હોય છે.
- ખાંડ અને ચરબીવાળા ખોરાક( ચીપ્સ, કેક, સોફ્ટ ડ્રિંક્સ) ને મર્યાદિત કરો કારણ કે તેમની પાસે પોષણ મૂલ્ય ખૂબ ઓછું છે. તેના બદલે નાળિયેર પાણી, ફળ અથવા શાકભાજીનો રસ, છાશ, લસ્સી વગેરે ખાઓ.
- સ્તનપાન કરાવતી માતાઓને દિવસમાં 10-15 ગ્લાસ પ્રવાહી પીવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવું જોઈએ કારણ કે દૂધનું પ્રમાણ પ્રવાહીના માત્રાના પ્રમાણ પર આધારિત છે.
- નટ્સ, સીડ્સ, નટ બટર, એવોકાડો, વગેરે જેવા સ્વસ્થ ફેટનો સમાવેશ કરો.
- આલ્કોહોલ અને ધૂમ્રપાનને ટાળો કારણ કે તે બાળકને અસર કરે છે.
- ડાયટિંગ ટાળો કારણ કે તેનાથી દૂધની ગુણવત્તા અને માત્રા ઓછી થઈ શકે છે. તમે ચાલવા જેવી હળવા કસરતોનો સમાવેશ કરી શકો છો.
- આયર્ન અને કેલ્શિયમ જેવા સમૃદ્ધ ખોરાક પસંદ કરો. આયર્નના સ્ત્રોતોમાં દાળ, અનાજ, લીલા પાંદડાવાળા શાકભાજી, કિસમિસ વગેરે શામેલ છે.
- કેલ્શિયમના સારા સ્રોતમાં ડેરી ઉત્પાદનો અને ઘાટા લીલા શાકભાજીનો સમાવેશ થાય છે.
- શાકાહારી અથવા વિગન માતાઓ માટે વિટામિન બી 12 સપ્લીમેન્ટેશન લો. ગાયનું દૂધ અને કેટલાક અનાજ લો જે વિટામિન ડી પૂરક છે. વધુ સપ્લીમેન્ટ્સ માટે તમારા ચિકિત્સકની સલાહ લો.