Restless Leg Syndrome : શું છે રેસ્ટલેસ લેગ્સ સિન્ડ્રોમ? આ બિમારીના લક્ષણો, કારણો અને નિવારણ વિશે જાણો

રેસ્ટલેસ લેગ્સ સિન્ડ્રોમ સામાન્ય રીતે પથારીમાં સૂતી વખતે અથવા લાંબા સમય સુધી બેસતી વખતે થાય છે, આ એક સામાન્ય સમસ્યા છે અને મોટે ભાગે કોઈ ગંભીર અસર થતી નથી. પરંતુ જ્યારે સમસ્યા વધે છે, તે ચોક્કસપણે જીવનની ગુણવત્તાને અસર કરી શકે છે.

હૈદરાબાદ:ઘણી વખત આપણે લોકોને એક બીજા ઉપર પગ મૂકીને પગ લહેરાતા જોઈએ છીએ. તે જ સમયે, ઘણા લોકો માટે પગના સ્નાયુઓમાં જકડવું અથવા કળતર થવું સામાન્ય છે. તે જોવામાં અને સાંભળવામાં સામાન્ય કૃત્ય લાગે છે, પરંતુ શું તમે જાણો છો કે તે સિન્ડ્રોમને કારણે થઈ શકે છે? નિષ્ણાતોના મતે, રેસ્ટલેસ લેગ સિન્ડ્રોમ અથવા વિલિસ-એક બૉમ ડિસીઝ તરીકે ઓળખાતી આ સ્થિતિ માટે ઘણા કારણો જવાબદાર હોઈ શકે છે. તે જ સમયે, આ સમસ્યા એટલી સામાન્ય છે કે દર 10 માંથી એક વ્યક્તિ તેમના જીવનમાં કોઈક સમયે આ સિન્ડ્રોમથી પ્રભાવિત થાય છે.

રેસ્ટલેસ લેગ્સ સિન્ડ્રોમના લક્ષણો:ડૉ. અવધેશ ભારતી, કન્સલ્ટન્ટ ફિઝિશિયન, નવી મુંબઈથી સમજાવે છે કે, રેસ્ટલેસ લેગ સિન્ડ્રોમ અથવા RLS માટે ઘણા કારણો જવાબદાર હોઈ શકે છે. જેમાં શરીરમાં અમુક પ્રકારના પોષક તત્વોની ઉણપથી માંડીને હોર્મોન્સમાં વધઘટ અને કેટલીક વખત કેટલીક શારીરિક સમસ્યાઓનો સમાવેશ થાય છે.

• આ સિન્ડ્રોમથી પ્રભાવિત લોકોને તેમના પગ ખસેડવાની તીવ્ર ઇચ્છા હોય છે. વાસ્તવમાં, આ સિન્ડ્રોમની અસરને લીધે, પીડિતને પગ, વાછરડા અથવા જાંઘના સ્નાયુઓમાં ખેંચાણ, ખંજવાળ, દુખાવો, ધ્રુજારી, બેચેની, ખેંચાણ, સળગતી સંવેદના, ક્રોલ અને કળતરનો અનુભવ થવા લાગે છે. જેના પરિણામે તેઓ તેમના પગ ઝડપથી ખસેડવા લાગે છે. જો કે મોટાભાગના કિસ્સાઓમાં આ ગંભીર સમસ્યા નથી. પરંતુ જ્યારે સમસ્યા વધી જાય છે ત્યારે તેની અસર સામાન્ય દિનચર્યા પર પડી શકે છે. ઉદાહરણ તરીકે, જ્યારે ઘણા લોકોમાં આ સિન્ડ્રોમના લક્ષણો વધે છે, ત્યારે પગમાં દુખાવો અથવા ચાલવામાં સમસ્યા જેવી ઘણી સમસ્યાઓ દેખાવા લાગે છે. તે જ સમયે, આ સિન્ડ્રોમને કારણે ઘણા લોકોની ઊંઘની ગુણવત્તા પર પણ અસર થાય છે, જેના કારણે કેટલીકવાર પીડિતને ઊંઘની વિકૃતિઓ અને એકાગ્રતાના અભાવ જેવી સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડે છે.

રેસ્ટલેસ લેગ્સ સિન્ડ્રોમના કારણો:

• ડૉ. અવધેશ ભારતી જણાવે છે કે, રેસ્ટલેસ લેગ્સ સિન્ડ્રોમના કારણો અલગ-અલગ લોકોમાં અલગ-અલગ હોઈ શકે છે. ઉદાહરણ તરીકે, કેટલાક લોકોમાં હાઈ બ્લડ પ્રેશર આ માટે જવાબદાર હોઈ શકે છે, જ્યારે કેટલાક લોકોમાં શરીરમાં આયર્ન, વિટામિન બી-12, વિટામિન ડી, ફોલિક એસિડ અને કેલ્શિયમની ઉણપ પણ આ માટે જવાબદાર હોઈ શકે છે.
• કેટલાક લોકોમાં, શરીરમાં જોવા મળતા ડોપામાઇન હોર્મોનના સ્તરમાં ઘટાડો પણ આ સમસ્યાનું કારણ હોઈ શકે છે. વાસ્તવમાં, ડોપામાઇન સ્નાયુઓની હિલચાલને નિયંત્રિત કરવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે.
• આ સિવાય કિડનીની બિમારી, સંધિવા, ડાયાબિટીસ, અન્ડરએક્ટિવ થાઈરોઈડ ગ્રંથિ અથવા ફાઈબ્રોમીઆલ્જીયા, પાર્કિન્સન જેવા રોગો અને મગજના ચેતા કોષોની ખલેલ જેવા કેટલાક ક્રોનિક રોગો પણ આ સિન્ડ્રોમ માટે જવાબદાર હોઈ શકે છે. કેટલાક લોકોમાં આનુવંશિક કારણોસર પણ રેસ્ટલેસ લેગ્સ સિન્ડ્રોમ થઈ શકે છે.
• બીજી તરફ, આ સમસ્યા સામાન્ય રીતે સ્ત્રીઓમાં ગર્ભાવસ્થાના છેલ્લા ત્રણ મહિનામાં જોવા મળે છે. જે સામાન્ય રીતે બાળકના જન્મ પછી સમય સાથે સ્વસ્થ થઈ જાય છે.

રેસ્ટલેસ લેગ સિન્ડ્રોમનોપ્રભાવ: રેસ્ટલેસ લેગ સિન્ડ્રોમ એ ખૂબ જ સામાન્ય સમસ્યા અથવા સ્થિતિ છે જેની સામાન્ય રીતે બહુ ગંભીર અસરો હોતી નથી. પરંતુ જ્યારે સમસ્યા વધે છે, ત્યારે મોટાભાગના લોકોને સાંજના સમયે અથવા રાત્રે પગમાં સમસ્યા અથવા દુખાવો, પીઠના નીચેના ભાગમાં વધુ કે ઓછો દુખાવો, લાંબા સમય સુધી બેસવામાં મુશ્કેલી, ઊંઘની વિકૃતિ, રોગપ્રતિકારક શક્તિમાં ઘટાડો, એકાગ્રતા અનુભવાય છે. ઉણપ અને વર્તન અને માનસિક સમસ્યાઓ જેમ કે ગુસ્સો, ચિંતા અને હતાશા જોઈ શકાય છે. જ્યારે સમસ્યા વધી જાય છે ત્યારે ઘણા લોકો ચાલવામાં પણ પીડા અને મુશ્કેલી અનુભવે છે. આ સમસ્યા પુરૂષોની સરખામણીએ મહિલાઓમાં વધુ જોવા મળે છે અને આ સમસ્યાથી પ્રભાવિત લોકોમાં ઉંમર સાથે તેના લક્ષણો અને અસરો વધી શકે છે. સામાન્ય રીતે, 40 વર્ષ પછી, આ સમસ્યાની અસર પીડિતમાં વધુ જોવા મળે છે.

રેસ્ટલેસ લેગ સિન્ડ્રોમનું નિવારણ: ડૉ. અવધેશ ભારતી સમજાવે છે કે, જો વ્યક્તિમાં રેસ્ટલેસ લેગ્સ સિન્ડ્રોમના લક્ષણો વધુ તીવ્ર સ્વરૂપમાં દેખાવા લાગે છે, તો તેને હળવાશથી ન લેવું અથવા તેને અવગણવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે અને સમયસર તપાસ કરીને સમસ્યાની સારવાર કરવી. તે પૂર્ણ કરો કારણ કે કેટલીકવાર આ સમસ્યા માટે જવાબદાર કારણો અન્ય કેટલીક સમસ્યાઓના લક્ષણો અથવા કારણો પણ હોઈ શકે છે. આ સિવાય કેટલીક બાબતો અને સાવચેતી રાખવાથી રેસ્ટલેસ લેગ્સ સિન્ડ્રોમથી બચી શકાય છે. જેમાંથી કેટલાક નીચે મુજબ છે.

• શરીરમાં આયર્ન, વિટામિન B12 અને અન્ય જરૂરી પોષક તત્વોની ઉણપ ન થવા દો. આ માટે, તમારા આહારમાં લીલા પાંદડાવાળા અને મોસમી શાકભાજી, ફળો, ઇંડા, ચિકન, ડેરી ઉત્પાદનો અને અન્ય આવા ખોરાકનો સમાવેશ કરો, જે આવશ્યક પોષક તત્વોથી સમૃદ્ધ છે.
• ડાયાબિટીસ, હાઈ બ્લડ પ્રેશર અને થાઈરોઈડના દર્દીઓએ તેમનું નિયમિત ચેકઅપ કરાવવું જોઈએ. અને આ સિન્ડ્રોમના લક્ષણો શરૂ થતાં જ ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરો.
• દારૂ અને ધૂમ્રપાનથી દૂર રહો.
• લાંબા સમય સુધી એક જગ્યાએ બેસી ન રહો.
• વધુ પડતી માત્રામાં કેફીન અથવા મધુર પીણાં લેવાનું ટાળો.
• ઊંઘની સ્વચ્છતાનું ધ્યાન રાખો અને સમયસર સૂઈ જાઓ અને દરરોજ જરૂરી માત્રામાં સૂઈ જાઓ.
• તમારા વજન પર નિયંત્રણ રાખો.
• સક્રિય જીવનશૈલી જીવો અને નિયમિત કસરત કરો.

આ પણ વાંચો: