રાજકોટ કોરોનાકાળના બે વર્ષ બાદ નવરાત્રિ 2022નો શુભારંભ થઈ ચૂક્યો છે. ત્યારે મા ભગવતીના વિભિન્ન સ્વરુપોની પૂજાઅર્ચનામાં દેવીભક્તો લીન બનશે. ત્યારે જાણીએ રાજકોટના ગોંડલ સ્થિત મા ભુવનેશ્વરી શક્તિપીઠ વિશે. શ્રી ભુવનેશ્વર મંદિર એ ભારતમાં દેવી ભુવનેશ્વરી માતાના અત્યંત દુર્લભ મંદિરોમાંનું એક છે. એક મંદિર ગુજરાતના ગોંડલમાં ( Gondal Bhuvneshwari Shaktipith Mahima ) આવેલું છે અને બીજું ઓરિસ્સાની રાજધાની ભુવનેશ્વરમાં આવેલું છે.
મા ભગવતીના વિભિન્ન સ્વરુપોની પૂજાઅર્ચનામાં દેવીભક્તો લીન ગોંડલમાં સ્થિત મા ભુવનેશ્વરી શક્તિપીઠનો મહિમાશ્રી ભુવનેશ્વરી માતાજીનું પ્રાચીનમંદિર ( Gondal Shree Bhuvneshwari Mataji Temple ) ગોંડલની મધ્યમાં એકમાત્ર પીઠસ્થાન છે. આ પીઠસ્થાન મંદિર 1946 માં આચાર્ય શ્રી ચરણતીર્થજી મહારાજ દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું હતું અને ગોંડલના મહારાજાસાહેબ દેવી ભુવનેશ્વરી માતાની મૂર્તિની પ્રતિષ્ઠા સમારોહના મુખ્ય યજમાન હતાં. મંદિર ટ્રસ્ટ ઘણી બધી સામાજિક, ધાર્મિક, સાંસ્કૃતિક પ્રવૃત્તિઓ અને ભોજનાલય, ગૌશાળા અને ઉત્સવની ઉજવણી જેવી સુવિધા સાથે સંકળાયેલું છે.
શ્રીમદ દેવી ભાગવત અનુસાર કથા શરૂઆતના સમય ( Story of Maa Bhuvneshwari ) દરમિયાન ત્રિદેવો - બ્રહ્મા, વિષ્ણુ અને શિવને ખબર ન હતી કે તેઓ કોણ છે અને તેમનો હેતુ શું છે ત્યારે આ સમયે એક ઉડતો રથ તેમની સામે દેખાયો, અને સ્વર્ગીય અવાજે તેમને રથ પર ચઢવા માટે નિર્દેશન કર્યું. જેમ જેમ ત્રિદેવો રથ પર ચઢ્યા અને તે મનની ગતિથી વહેવા લાગ્યો અને તેમને એક રહસ્યમય સ્થાન પર લઈ ગયો, જે અમૃત અને નૈસર્ગિક સિલ્વન જંગલોના મહાસાગરથી ઘેરાયેલો રત્નોનો ટાપુ હતો.
ત્રિદેવ સ્ત્રીરુપમાં પરિવર્તિત થયાંજેમ જેમ તેઓ રથમાંથી બહાર નીકળ્યા તેમ ત્રિદેવો સ્ત્રીઓમાં રૂપાંતરિત થઈ ગયા અને તેમના આશ્ચર્ય વચ્ચે જ્યારે તેઓ ટાપુની શોધખોળ કરતા હતા ત્યારે તેઓ એક શાહી શહેરની સામે આવ્યા હતાં જે નવ ઘેરાયેલા હતાં અને ઉગ્ર ભૈરવ, માતૃકા, ક્ષેત્રપાલ અને દિક્પાલો દ્વારા રક્ષિત હતાં.જ્યારે તેઓ શહેરમાં પ્રવેશ્યા ત્યારે તેઓ તેની સમૃદ્ધિથી આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયા અને છેવટે યોગિનીઓ દ્વારા રક્ષિત ચિંતામણિગૃહ તરીકે ઓળખાતા શાહી મહેલમાં પહોંચ્યા હતાં. આ માટે શ્રીપુરા (ઉર્ફે દેવીપટ્ટના), દેવી ભુવનેશ્વરી ( Story of Maa Bhuvneshwari ) ની રાજધાની, મણિદ્વીપની મહારાણી, આદિ પરાશક્તિનું નિવાસસ્થાન હતું.
માતા ભુવનેશ્વરીનું વર્ણનજ્યારે તેઓ મહેલમાં પ્રવેશ્યા ત્યારે તેઓ દેવી ભુવનેશ્વરી ( Story of Maa Bhuvneshwari )ના સાક્ષી હતાં. જે સમગ્ર વિશ્વના રાણી હતાં. તેમનો રંગ લાલ હતો, ત્રણ આંખો, ચાર હાથ, લટવાળા વાળ અને લાલ ઘરેણાં પહેરેલા હતાં, કમળની માળા પહેરી હતી અને તેમનાના શરીરને લાલ ચંદનની અભિષેક કરવામાં આવ્યો હતો. ડાબા હાથ વડે એક ગોડ અને એક ફાંદ પકડી હતી, જ્યારે જમણા હાથે અભય અને વરદ મુદ્રાઓ પ્રદર્શિત કરી હતી. તેઓ આભૂષણોથી સજ્જ હતા અને ક્રેસ્ટ જ્વેલ તરીકે અર્ધચંદ્રાકાર ચંદ્રના અંક સાથેનો તાજ પહેર્યો હતો. તે ભુવનેશ્વરના ડાબા ખોળામાં બેઠેલા હતા. સર્જન પહેલાં દેવી ભગવતીએ તેમના શરીરને બે ભાગમાં વહેંચી દીધું અને જમણા ભાગમાંથી ભુવનેશ્વરની રચના કરી. તે સફેદ રંગના હતાં, સફેદ વસ્ત્રો પહેરતાં હતાં અને આભૂષણોથી સજ્જ હતાં. તેંના વાળ હતા અને અર્ધચંદ્રાકાર ચંદ્ર અને ગંગા દ્વારા શણગારવામાં આવ્યા હતાં. વરદ અને અભય મુદ્રાઓ પ્રદર્શિત કરતી વખતે તેમની પાસે ત્રિશૂળ અને યુદ્ધ કુહાડી ધરાવનાર ત્રણ આંખો અને ચાર હાથવાળા પાંચ ચહેરા હતાં.
દેવીના સેવકોનું વર્ણન દૈવી દંપતી પંચપ્રેતાસન પર બેઠેલાં હતાં. જ્યારે સદાશિવ, ઈશ્વર, રુદ્ર, વિષ્ણુ અને બ્રહ્મા પણ હતાં. તેઓને ઘણી યોગીનીઓ દ્વારા પ્રસાદ પીરસવામાં આવી રહ્યો હતો., કેટલાક તેમને પંખા નાંખે છે, કેટલાક અરીસાને પકડી રાખે છે, કેટલાક કપૂરના સ્વાદવાળા સોપારી અર્પણ કરે છે. કેટલાક મધ, ઘી, સોમરસ અને નાળિયેર પાણીને ભેળવીને બનાવેલ પીણું ઓફર કરે છે. કેટલાક શૃંગાર કરવા માટે તૈયાર હતા, કેટલાક હાર પહેરાવવામાં વ્યસ્ત હતા જ્યારે કેટલાક દેવીના મનોરંજન માટે ગીત ગાવામાં અને નાચવામાં વ્યસ્ત હતા. ત્રિદેવોએ ભુવનેશ્વરી ( Story of Maa Bhuvneshwari )ના પગના નખની ચમકમાં પોતાના ત્રિદેવો સાથે લાખો બ્રહ્માંડના સાક્ષી બન્યા. કેટલાક બ્રહ્મા દ્વારા બનાવવામાં આવ્યા હતાં, કેટલાક વિષ્ણુ દ્વારા ટકાવી રહ્યા હતાં જ્યારે અન્ય શિવ દ્વારા નાશ પામ્યાં હતાં.
ત્રિદેવને પોતાની શક્તિઓ આપીભુવનેશ્વરીએ પોતાની મહાનતાથી ત્રિદેવોને પ્રબુદ્ધ કર્યા. ત્રયંબક બ્રહ્મ છે જ્યારે ભુવનેશ્વરી બ્રહ્મશક્તિ છે. જો કે તેઓ અલગ-અલગ દેખાય છે, બંને એકબીજાના સ્વભાવના છે. ત્રયંબકા આદિ પુરુષ છે જ્યારે ભુવનેશ્વરી ( Story of Maa Bhuvneshwari ) મૂલપ્રકૃતિ છે. ત્રયંબકને તેમની ત્રિવિધ લીલા કરવામાં મદદ કરવા માટે, ભુવનેશ્વરીએ તેમના ત્રણ સ્વરૂપો બનાવ્યા છે- બ્રહ્મા, વિષ્ણુ અને શિવ આમ, ત્રિદેવો ત્રયંબકના સ્વરૂપો છે. ત્યારબાદ ભુવનેશ્વરીએ પોતાની શક્તિઓ આપી. બ્રહ્માને પ્રથમ સરસ્વતી. આગળ દેવીએ કહ્યું, "હે બ્રહ્મા, આ સરસ્વતીને લઈ લો, તે તમારી પત્ની થશે. તેમની શક્તિઓથી એક નવી દુનિયા બનાવો." પછી લક્ષ્મી વિષ્ણુને આપી અને કહ્યું કે "લક્ષ્મી તમારી શાશ્વત પત્ની હશે અને તમારા પૃથ્વી પરના અવતારોમાં તમારી સાથે રહેશે." "હે ભગવાન શિવ, આ સુંદર મહાકાલી ગૌરીને લઈ લો. તે તમારી પત્ની થશે". ત્યારબાદ ત્રિદેવ પોતપોતાના સ્થળે પ્રયાણ કર્યું.
સરસ્વતી સાથે બ્રહ્માએ એક બ્રમાંડ બનાવ્યું અને શિવે ઉમા સાથે તેને વિભાજિત કરી, પંચ ભૂતોને ખુલ્લા પાડ્યાં. ત્યારે સરસ્વતી સાથે બ્રહ્માએ પંચ ભૂતમાંથી બ્રહ્માંડની રચના કરી. વિષ્ણુ અને લક્ષ્મી તેને ટકાવી રાખે છે. અંતમાં કાલી સાથે શિવ બ્રહ્માંડનો નાશ કરશે જેથી બ્રહ્મા અને સરસ્વતી નવેસરથી શરૂઆત કરી શકે.
આયુર્વેદિક દવાઓનું ઉત્પાદન કરતી ફાર્મસી ગોંડલના શાહી ચિકિત્સક દ્વારા 1910 માં સ્થપાયેલી, આ ફાર્મસી આયુર્વેદિક દવાઓનું ઉત્પાદન ( Gondal Bhuvneshwari Ayurvedik Pharmacy )કરે છે અને તેમાં સામેલ તમામ અનોખી મશીનરી જોવાનું શક્ય છે. વાળ ખરવા, ચક્કર, અનિદ્રા વગેરેની સારવાર માટે દવાઓ ખરીદી શકાય છે. સ્થાપક ચિકિત્સક બ્રહ્મલીન આચાર્યશ્રીનું કહેવું છે. અહીં દેવી ભુવનેશ્વરીનું મંદિર પણ છે, જેનું નિર્માણ 1945માં થયું હતું અને તે એક શક્તિપીઠ છે. જૂના આયુર્વેદિક ફાર્મસી સેન્ટરની સ્થાપના શાહી ચિકિત્સક દ્વારા કરવામાં આવી હતી. ફાર્મસીમાં સંકળાયેલી દુર્લભ અને મશીનરી જોશો. વર્ટિગો, વાળ ખરવા, અનિદ્રા વગેરે જેવા વિવિધ રોગોની સારવાર માટે તમે અહીંથી દવાઓ પણ ખરીદી શકો છો. સદીઓ જૂની ફાર્મસી ઘણી દવાઓ માટે જાણીતી છે, પરંતુ તે એ હકીકત માટે યાદ કરવામાં આવે છે કે તેના સ્થાપક ચિકિત્સક, બ્રહ્મલીન આચાર્યશ્રીએ ગાંધીજીનું નામ મહાત્મા સાથે જોડ્યું હતું. મુલાકાત લેવાનો શ્રેષ્ઠ સમય નવેમ્બર અને ફેબ્રુઆરી વચ્ચેનો છે.
