India Nepal Relations : ટોચના નેતૃત્વમાં પરિવર્તન, દ્વિપક્ષીય સંબંધોને મજબૂત કરવાના પ્રયાસો

વર્ષ 2021 તેના અંતિમ મુકામ પર છે. કોરોના રોગચાળાથી ઘેરાયેલા સમગ્ર વર્ષ દરમિયાન રાજકીય ઘટનાઓનો પણ ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો હતો. ભારતના પડોશી દેશો સાથેના સંબંધોને લઈને પણ અનેક નિવેદનો સામે આવ્યા છે. આ બધાની વચ્ચે નેપાળ દ્વારા પણ સકારાત્મક પહેલ કરવામાં આવી હતી. નેપાળના ભારત સાથેના સંબંધોને(India Nepal Relations) ફરી એકવાર મજબૂત કરવાના પ્રયાસો કરવામાં આવ્યા હતા. નેપાળમાં પાંચમી વખત વડાપ્રધાન બનેલા દેઉબાના કાર્યકાળ દરમિયાન ભારત સાથે દ્વિપક્ષીય સંબંધોને મજબૂત કરવાના(Efforts to strengthen bilateral relations ) પ્રયાસો થઈ રહ્યા છે.

કાઠમંડુ: રાજકીય ઉથલપાથલ અને કોરોના વાયરસ રોગચાળાથી પ્રભાવિત વર્ષ 2021માં નેપાળે ઉચ્ચ સ્તરીય વાટાઘાટો અને મુલાકાતો દ્વારા ભારત સાથેના તેના દ્વિપક્ષીય સંબંધોને પુનઃજીવિતકરવાના પ્રયાસો કર્યા હતા. આ બધું હિમાલયન રાષ્ટ્ર- નેપાળમાં ટોચના નેતૃત્વમાં પરિવર્તન વચ્ચે થયું.

ભારત-નેપાળ દ્વિપક્ષીય સંબંધોને ઘેરી લેનાર સરહદ વિવાદ

ગયા વર્ષે ભારત-નેપાળ દ્વિપક્ષીય સંબંધોને ઘેરી લેનાર સરહદ વિવાદના પડછાયામાંથી( Indo-Nepal border dispute)બહાર આવીને, ભારતે નેપાળને જાન્યુઆરી 2021ની શરૂઆતમાં સ્થાનિક રીતે ઉત્પાદિતકોવિશિલ્ડ રસીના 10 લાખ ડોઝ ભેટમાં (India donates 1 million doses of Covishield vaccine to Nepal)આપ્યા, જ્યારે તે કોરોનાવાયરસ રોગચાળાનો સામનો કરી રહ્યો હતો. રોકવા માટે સંઘર્ષ કરી રહ્યું હતું. તે ફેલાય છે. જીવલેણ વાયરસને કારણે નેપાળમાં અત્યાર સુધીમાં 8,25,000 થી વધુ લોકો સંક્રમિત થયા છે અને લગભગ 12,000 લોકોના મોત થયા છે.

રક્ષા મંત્રી રાજનાથ સિંહ અને નેપાળના વિદેશ મંત્રી પ્રદીપ ગ્યાવાલીને મળ્યા

ભૂકંપમાં લગભગ 9,000 લોકોના મોત થયા હતા

ભારતે નેપાળને 30.66 કરોડ નેપાળી રૂપિયા (રૂ. 19.21 કરોડ) ની ગ્રાન્ટ-ઇન-એઇડ 2015ના વિનાશક ભૂકંપ દરમિયાન(Catastrophic earthquake in Nepal) નુકસાન પામેલી શૈક્ષણિક સંસ્થાઓના પુનઃનિર્માણની પ્રતિબદ્ધતાના ભાગરૂપે પ્રદાન કરી હતી. આ ભૂકંપમાં લગભગ 9,000 લોકોના મોત થયા હતા અને લગભગ 22,000 લોકો ઘાયલ થયા હતા. આ સાથે, ભારતે શૈક્ષણિક ક્ષેત્રના પુનઃનિર્માણ પ્રોજેક્ટ્સ માટે નેપાળને 81.98 કરોડ રૂપિયા (રૂ. 51.37 કરોડ)ની ભરપાઈ કરી.

નેપાળમાં 2021 માં ટોચના નેતૃત્વમાં પરિવર્તન જોવા મળ્યું

નેપાળે લિપુલેખ, કાલાપાની અને લિમ્પિયાધુરાને તેના પ્રદેશો દર્શાવતો નવો નકશો બહાર પાડ્યા પછી દ્વિપક્ષીય સંબંધો 2020 માં નવા નીચા સ્તરે પહોંચ્યા, જેના પર ભારતે કાઠમંડુને ચેતવણી આપી કે આવા "કૃત્રિમ વિસ્તરણ" તેને સ્વીકાર્ય નહીં હોય.સ્થાનિક રાજકીય મોરચે, નેપાળમાં 2021 માં ટોચના નેતૃત્વમાં પરિવર્તન જોવા મળ્યું, નેપાળી કોંગ્રેસ (NC) ના વડા શેર બહાદુર દેઉબા એક મહિનાના નાટકીય વિકાસ પછી જુલાઈમાં રેકોર્ડ પાંચમી વખત વડા પ્રધાન બન્યા.સર્વોચ્ચ અદાલતે, 12 જુલાઈના રોજ એક સીમાચિહ્નરૂપ ચુકાદામાં, રાષ્ટ્રપતિ વિદ્યા દેવી ભંડારીને વિપક્ષી નેતા દેઉબાને વડા પ્રધાન તરીકે નિયુક્ત કરવા અને હાઉસ ઑફ રિપ્રેઝન્ટેટિવને વિસર્જન કરવાના તેમના "ગેરબંધારણીય" પગલાને ફગાવી દીધો હતો.

નેપાળના સમકક્ષ દેઉબા સાથે પીએમ મોદીની પ્રથમ મુલાકાત

નેપાળમાં સામાન્ય ચૂંટણી મોકૂફ

દેઉબા ઔપચારિક રીતે 13 જુલાઈના રોજ નેપાળના વડાપ્રધાન બન્યા. જો કે, થોડા દિવસો પછી, 18 જુલાઈના રોજ, 75 વર્ષીય નવા વડા પ્રધાને પુનઃસ્થાપિત નીચલા ગૃહને વિશ્વાસ મત સાથે આશ્ચર્યચકિત કર્યું અને આરામદાયક વિજય મેળવ્યો, જેના કારણે કોવિડ -19 વચ્ચે હિમાલયન રાષ્ટ્ર નેપાળમાં સામાન્ય ચૂંટણીઓ થઈ. રોગચાળો. ટાળો એક દિવસ પછી, 19 જુલાઈના રોજ, દેઉબાએ તેમના ભારતીય સમકક્ષ નરેન્દ્ર મોદી સાથે ટેલિફોનિક વાતચીત દરમિયાન સદીઓ જૂના ઐતિહાસિક, સાંસ્કૃતિક, પરંપરાગત અને ધાર્મિક સંબંધો પર આધારિત દ્વિપક્ષીય સંબંધોને વધુ મજબૂત કરવા અંગેના તેમના મંતવ્યો શેર કર્યા.

નેપાળના પૂર્વ વડાપ્રધાન કેપી શર્મા ઓલી

માધવ કુમાર નેપાળે અલગ પાર્ટી બનાવી

આ વર્ષે મુખ્ય વિપક્ષી પાર્ટી અને નેપાળની સૌથી મોટી સામ્યવાદી પાર્ટી, CPN-UML, સત્તાવાર રીતે ઓગસ્ટમાં વિભાજિત થઈ, જ્યારે વરિષ્ઠ નેતા માધવ કુમાર નેપાળે કમ્યુનિસ્ટ પાર્ટી ઑફ નેપાળ (યુનિફાઈડ માર્ક્સિસ્ટ-લેનિનિસ્ટ) છોડીને CPN-યુનિફાઈડ સોશિયાલિસ્ટની રચના કરી. પક્ષ. સ્થાપિત. આ દરમિયાન નેપાળના પૂર્વ વડાપ્રધાન કેપી શર્મા ઓલીએ ભારતને લગતી ટિપ્પણી કરીને વિવાદ ઉશ્કેરવાનો તેમનો સિલસિલો ચાલુ રાખ્યો હતો. જૂનમાં, વડાપ્રધાન તરીકે, ઓલીએ આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસ નિમિત્તે એક કાર્યક્રમમાં દાવો કર્યો હતો કે યોગની ઉત્પત્તિ નેપાળમાં થઈ હતી.

ઓલીની ટિપ્પણી દ્વિપક્ષીય સંબંધોને કોઈ મોટું નુકસાન

જો કે, આ વખતે ઓલીની ટિપ્પણી દ્વિપક્ષીય સંબંધોને કોઈ મોટું નુકસાન પહોંચાડવામાં નિષ્ફળ રહી. તેણે 2020માં એવો દાવો કરીને વિવાદ ઉભો કર્યો હતો કે ભગવાન રામનો જન્મ નેપાળના ચિતવન જિલ્લાના માડી પ્રદેશમાં થયો હતો અને ભારતના અયોધ્યામાં નહીં.

નેપાળના પીએમ દેઉબા સાથે મુલાકાત દરમિયાન પીએમ મોદી અને એનએસએ અજીત ડોભાલ

વિદેશ મંત્રીની ભારત મુલાકાત

નેપાળના તત્કાલિન વિદેશ મંત્રી પ્રદીપ જ્ઞાવાલી જાન્યુઆરીમાં નવી દિલ્હી ગયા હતા અને તેમના ભારતીય સમકક્ષ એસ જયશંકરને મળ્યા હતા. મુલાકાત દરમિયાન, તેમણે કહ્યું કે સરહદ સમસ્યાનું નિરાકરણ એ નવી દિલ્હી અને કાઠમંડુ બંનેની "સહિયારી પ્રતિબદ્ધતા" છે અને સૂચવ્યું હતું કે બંને પક્ષો તેનો સામનો કરવા માટે મોડલિટીઝ પર કામ કરી રહ્યા છે.

નેપાળ-ભારત દ્વિપક્ષીય સંબંધોને વેગ

જયશંકર ઉપરાંત, 15 જાન્યુઆરી, 2021ના રોજ ગ્યાવલીએ રક્ષા મંત્રી રાજનાથ સિંહ સાથે પણ મુલાકાત કરી હતી.નેપાળ-ભારત દ્વિપક્ષીય સંબંધોને વેગ આપવા અને દ્વિપક્ષીય જોડાણનું સ્તર વધારવા માટે દેઉબા વહીવટીતંત્રમાં પ્રયાસો ચાલુ રહ્યા. જુલાઈમાં દેઉબા સત્તામાં આવ્યા ત્યારથી બંને પક્ષોએ અનેક રાઉન્ડની વાતચીત કરી છે.સપ્ટેમ્બરમાં, યુનાઇટેડ નેશન્સ જનરલ એસેમ્બલીની બાજુમાં, જયશંકર ન્યૂયોર્કમાં તેમના નવા નેપાળી સમકક્ષ ડૉ. નારાયણ ખડકાને મળ્યા હતા અને બંને દેશો વચ્ચેના વિશેષ સંબંધોને આગળ વધારવા માટે સાથે મળીને કામ કરવા સંમત થયા હતા.

શેર બહાદુર દેઉબા

વડાપ્રધાન મોદીની નેપાળ સમકક્ષ સાથે પ્રથમ મુલાકાત

નવેમ્બરની શરૂઆતમાં, ગ્લાસગોમાં આબોહવા પરિવર્તન પર સંયુક્ત રાષ્ટ્રની પરિષદની બાજુમાં, વડા પ્રધાન મોદીએ હિમાલયન રાષ્ટ્રના વડા તરીકેનો કાર્યભાર સંભાળ્યા પછી પ્રથમ વખત દેઉબાને મળ્યા હતા અને દ્વિપક્ષીય સંબંધોને મજબૂત કરવા અને આબોહવા પરિવર્તન, કોવિડ- સામે લડવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો. 19. અને રોગચાળા પછી પુનઃપ્રાપ્ત કરવાના પ્રયાસો પર 'અર્થપૂર્ણ ચર્ચા' કરી.

નેપાળ અધિકારીને 'ભારતીય સેનાના જનરલ'નું માનદ પદવી

તે જ મહિનામાં, નેપાળના આર્મી ચીફ જનરલ પ્રભુ રામ શર્માએ બંને પાડોશી દેશો વચ્ચે સંરક્ષણ સંબંધોને વધારવા માટે ભારતની ચાર દિવસની મુલાકાત લીધી. જનરલ શર્મા, જેઓ તેમના ભારતીય સમકક્ષ જનરલ મનોજ મુકુંદ નરવણેના આમંત્રણ પર નવી દિલ્હી પહોંચ્યા હતા, તેમને રાષ્ટ્રપતિ રામ નાથ કોવિંદ દ્વારા 'ભારતીય સેનાના જનરલ'ની માનદ પદવીથી નવાજવામાં આવ્યા હતા.

આ પણ વાંચોઃcompletion of 10 years in Kim power: કિમના સત્તામાં 10 વર્ષ પૂરા થવા પર ઉત્તર કોરિયાએ મહત્વપૂર્ણ બેઠક બોલાવી

આ પણ વાંચોઃAlgerian Stone Baby 2021 : 35 વર્ષથી ગર્ભવતી હતી 73 વર્ષની મહિલા, પેટમાં હતું 'સ્ટોન બેબી'